Priming. Begin je met liefde of met haat...

Ik hou van je, ik haat je. Dat zijn twee lekkere uitspraken om een podcast mee te beginnen. Ik zal uitleggen waarom ik die twee dingen zeg. Het gaat over priming. Niet te verwarren met verf, maar eigenlijk komt het er wel op neer. Priming gebruik je bijvoorbeeld als je gaat verven, om de verf beter te laten hechten. Wij als mens worden ook geprimed om dingen te laten plakken.

Onderzoek naar priming

Laat ik een voorbeeld geven van een onderzoek dat ik heb gelezen in het boek Thinking fast, thinking slow - ons feilbare denken van Daniel Kahneman. Het gaat over criminaliteit in een fictieve stad. Een fictieve stad, met fictieve problemen. Daar ging het verhaaltje over wat twee verschillende groepen lazen. Het ging over de criminaliteit in die stad.

Het waren twee identieke verhalen met één verschilletje. In het ene verhaaltje werd de criminaliteit vergeleken met een beest, in het andere verhaaltje met een virus. De twee groepen werd gevraagd om een oplossing te bedenken tegen de criminaliteit.

De groep die had gelezen dat de criminaliteit zoals een beest was, had meer repressieve oplossingen bedacht. Oplossingen voor achteraf, dus: sluit het beest op, hogere straffen, strengere straffen, vastzetten, langer vastzetten, dat soort dingen. 

De groep die het virus verhaal had gelezen, had meer preventieve maatregelen. Wat kun je doen om het te voorkomen? Die hadden bijvoorbeeld oplossingen als: we moeten de jongeren meer aanspreken, meer buurthuizen maken, meer sociale controle, dat soort dingen allemaal. De oplossingen werden dus vanuit twee totaal verschillende kanten belicht, door één woord te veranderen in de tekst. 

Na zes maanden lieten ze beide groepen weer hetzelfde verhaal lezen, alleen hadden ze het woord ‘beest’ en ‘virus’ eruit gelaten. Geen van beide groepen werd dus geprimed maar, na zes maanden zaten nog steeds dezelfde ideeën als oplossing erin .

Je kunt dus nagaan hoe lang een idee blijft hangen en hoe het je dus beperkt tot denken in andere oplossingen. Als je het beest-verhaal hebt gelezen, kom je dus zelfs na zes maanden niet op preventieve oplossingen. Andersom ook, als je het virus-verhaal hebt gelezen, kom je niet aan met repressieve maatregelen. Dat is interessant om over na te denken. 

Onbewuste sturing

Hoe word je geprimed, dus hoe word je onbewust gestuurd? Er zijn heel veel priming factoren, we worden allemaal geprimed, continu. We zijn zeer beïnvloedbare mensen. Sommige mensen zeggen: ‘ja, ik ben niet te beïnvloeden’. Nou, als je dat denkt, dan ben je juist een speelbal voor dat soort dingen, omdat je je blinde vlek niet eens wilt erkennen. Het is niet om je bang te maken, daar gaat het niet om. Het is juist om je bewust je maken van het feit dat we continu worden beïnvloed. 

Je denkt misschien, ik kan alles gewoon lezen en kijken zonder dat het mij beïnvloed maar, dat is gewoon niet zo. Het beïnvloedt je wel degelijk, net als dat verhaal. Het beïnvloedt je manier van denken, je manier van beslissingen nemen, je ideeën.

Het kan zijn dat je door het lezen van de Telegraaf, of het kijken van het nieuws, banger wordt voor de maatschappij. Misschien wordt je juist minder gelovig en ga je meer wantrouwen door dat soort priming mee te krijgen. Het is natuurlijk lastig om een correlatie te leggen tussen een stukje dat je drie maanden geleden hebt gelezen en je opkomende wantrouwen richting de mensheid. Die correlatie is heel lastig om te maken,  je bent vergeten wat je allemaal hebt gelezen, maar die correlatie is er wel. Kijk dus uit waarmee je gaat primen. 

Er is ook een onderzoek gedaan waarbij ze toetsen af namen in een lokaal waar allemaal foto’s van bekende, slimme mensen hingen. Da Vinci, Einstein, noem maar op. Wat bleek? Die mensen die daar zaten presteerde 15 tot 20% beter op de toets. ‘Onzin’ denk je misschien, maar het is gewoon wetenschap. Het is meerdere malen onderzocht. 

Je wordt ook geprimed als jij een medicijn krijgt. Daar zit natuurlijk een soort werkzame stof in, dus hij werkt. Mits jij hebt gelezen waarvoor het dient, anders wordt het al lastig. Als ik erbij zeg, dit is een pijnstiller, oké, dan werkt het beter. Ik prime jou door te laten geloven dat het een pijnstiller is. Als ik een witte jas aan heb en jij denkt dat ik een dokter ben, dan werkt dit medicijn 15 procent beter. 

Ook dat is allemaal onderzocht, ook dat is priming. Ja, je kan zeggen: dat is het placebo-effect, dat is het ook, maar het is ook priming. Je omgeving, foto's, dingen die je leest, dingen die je hoort, die primen je voor de volgende gedachte en beslissing. 

Begin je ochtend goed: Prime jezelf

Het is daarom super belangrijk dat je je ochtend begint met de juiste dingen, en dat hoeft helemaal niet lang te zijn. Iets inspirerends doen, lezen of luisteren heeft meteen effect op de rest van je dag. Zorg er dus voor dat je jezelf goed gaat primen. 

Als jij je dag meteen begint met NOS.nl of NU.nl, dan prime je jezelf de rest van de dag.  Ja, het is maar net wat er staat, maar meestal is het ellende. Dan prime je jezelf om de wereld door een bril van ellende te bekijken, niet bewust en misschien voel je het niet eens. Dat denk je tenminste, maar echt waar, het heeft invloed op je beslissingen. Dit is echt meerdere keren onderzocht. 

Neem deze informatie gewoon mee en zorg ervoor dat je jouw dag begint met iets inspirerends, met vreugde of met dankbaarheid. Geef er in ieder geval een positieve draai aan. Daarna kun je nog steeds het nieuws bekijken, omdat je graag wilt bijblijven, dan wordt je nog steeds geprimed natuurlijk. Maar goed, dan heb je eerst iets positiefs gehad en ben je al onbewust op een ander pad gezet. 

Dit is super belangrijk om meteen in de ochtend te doen. Mijn advies is zelfs: (en dat hoef je natuurlijk niet aan te nemen) volg zo min mogelijk het nieuws. Je ontkomt er niet aan want je krijgt het evengoed toch wel mee op de radio of waar dan ook. Het nieuws is allemaal bedoeld om je te primen, of misschien is het bedoeld om nieuws te verkopen en ellende verkoopt nou eenmaal goed.  

Als je naar de feiten kijkt, leven we in één van de meest veilige samenlevingen, werelden en tijden in de geschiedenis ooit. Wat dat betreft klopt het niet wat je allemaal leest, in de zin van het gemiddelde dan, gemiddeld gezien gaat het eigenlijk heel goed. Alleen krijg je dat niet te zien, je leest vaak dat het slecht gaat. Zo wordt je geprimed, zo krijg je meer angsten, zo krijg je meer wantrouwen. 

Stel je voor dat we nooit al die prikkels zouden binnenkrijgen en we gewoon ons leven zouden leiden. Dat is niet mogelijk, maar stel je voor dat het zo zou zijn, dan heb je alleen je eigen omgeving als referentiekader. 

Ik heb nog nooit een vechtpartij, een moord of een oorlog bij mij in de buurt gezien. Bij ons in de buurt gaat het goed, misschien in jouw buurt niet, dat kan, maar in mijn buurt gaat het prima. Als ik alleen zou afgaan op wat er in mijn buurt gebeurd, dan gaat het prima. Dat wil niet zeggen dat je daar niet depressief kan worden. Ik bedoel, daar zitten heel veel factoren aan, maar je krijgt in ieder geval niet die prikkels van de rest van de wereld. 

Samengevat, begin je ochtend met: ik hou van je, met liefde, met dankbaarheid, met geluk. Ik begon de blog met ‘ik hou van, ik haat je’. Als je begint met haat, door te lezen hoe slecht het gaat in de wereld, dan wordt je zo geprimed. Je gaat de wereld zien door de bril die je opzet. Zet jij je eigen bril op of laat je die bril opzetten door negatieve dingen te lezen? 

Soms kun je er niks aan doen, je leest gewoon iets of er hangen ineens foto’s in een lokaal, dat soort dingen zorgen allemaal voor priming.  Je gaat hierdoor op een bepaalde manier kijken, je zet een bepaalde bril op maar, in de ochtend heb jij een keuze. Jij kan als je opstaat al bedenken: ‘dit ga ik luisteren, deze meditatie van dankbaarheid’. Op dat moment word je geprimed, zet je een bril op van liefde en dan bekijk je de wereld anders. Probeer dat eens uit voor jezelf, gewoon één of twee weken en merk het verschil. Ga dat eens echt voor jezelf testen. Houd dat bij en kijk hoeveel effect het heeft op de rest van je dag. 

Beluister ook de podcast:

Wil je meer weten over priming en hypnose? Kom dan eens naar de gratis online masterclass.

Of schrijf je direct in voor een van onze opleidingen, zodat jij mensen kunt primen om hun problemen op te lossen.