Trypofobie: Angst voor clusters en gaatjes

Een grove spons is gewoon een spons, maar als je last hebt van trypofobie kan die spons iets verschrikkelijks zijn, omdat er gaatjes in de spons zitten. Je weet wel, zo’n spons waarmee je jouw auto kunt wassen. Als je last hebt van deze angst, kun je ook last hebben van depressieve klachten en een algemene angststoornis en je kunt zelfs eerder komen te overlijden. 

Deze angst is ook niet echt typisch wat betreft je angstreactie, want je voelt over het algemeen vooral walging als je geconfronteerd wordt met gaatjes die dicht bij elkaar staan of andere geometrische vormen die een soort pakketje vormen[1]. Die walging of angst kan zo groot zijn dat het je dagelijks leven beïnvloedt. 

Is trypofobie echt?

Als je geen last hebt van trypofobie kan het lastig zijn om je voor te stellen dat iemand hier last van heeft, maar het is zeker waar. Je kunt dan bijvoorbeeld de walging of een angstreactie krijgen van:

• Honinggraden
• Veel belletjes bij elkaar
• Van die filmpjes waar honden van bepaalde wormen worden ontdaan
• Een groep bomen die omgehakt op elkaar liggen
• Objecten met kleine gaatjes.

Maar wetenschappers vragen zich ook af of deze angst echt is. Het idee is dat je een soort onbewuste natuurlijke angst hebt voor dit soort gaatjes, omdat je het instinctief associeert met giftige dieren. Dit hebben ze getest, maar het zijn vooral de afbeeldingen (van bijvoorbeeld handen met gaatjes erin) en niet de giftige dieren waar bijvoorbeeld kleine kinderen bang voor zijn. Hierdoor denken sommige wetenschappers dat je het niet echt een angst kunt noemen[2].

Daarnaast denken onderzoekers hierdoor dat deze angst voor gaatjes aangeleerd gedrag is[3]. En dat is goed nieuws, want wat je ooit geleerd hebt kun je afleren.

Maar aangezien er veel onderzoek naar wordt gedaan kun je dit wel een echte angst noemen. Dus wat mij betreft mag je trypofobie echt noemen.

Het is in ieder geval echt voor de mensen die er last van hebben. 

Andere onderzoekers geven aan dat deze angst ook een signaal kan zijn dat je heel erg op indicaties let van de aanwezigheid van parasieten en besmettelijke ziekten. De meeste mensen hebben wel een gezonde angst voor parasieten en besmettelijke ziekten, maar mensen met trypofobie krijgen dus ook deze angstreactie van veilige objecten zoals een bijengraad of iets dergelijks[4]. 

Mensen met deze angst zijn vaak ook meer gefocust op hun eigen gevoelens van angst en ongemak en willen dat graag verminderen. 

Daarnaast hebben mensen met deze angst ook sneller last van visueel ongemak[5]. 

Herkennen van trypofobie

Als je trypofobie hebt, heb je dus een soort angst of walging voor gaatjes. Als je googled op deze angst krijg je vaak handen en voeten te zien die vol met gaatjes zitten. Iedereen wordt daar eigenlijk misselijk van, want dat heeft te maken met je natuurlijke angst voor parasieten. 

Het is pas een probleem als je bijvoorbeeld ook walgt van sponsen met grote gaten erin, de belletjes in je koffie en dat soort clusters die er eigenlijk niet helemaal toe doen.

Ook dit kunstwerk eng vinden kan een indicatie zijn voor trypofobie: https://9gag.com/gag/amg8784

Je voelt dan vaak:

• Buikpijn.
• Misselijkheid.
• Koud zweet.
• Trillerig.
• Versnelde ademhaling.
• Het vermijden van plaatsen of afbeeldingen met zichtbare gaatjes.

En dat soort kenmerken van angst.

Vooral die angst voor alledaagse zaken kan je leven behoorlijk in de war schoppen. Zet maar eens een kopje koffie voor iemand als je misselijk wordt van de bubbeltjes. 

Trypofobie behandelen

Veel mensen met deze angst zoeken geen behandeling en dat is zonde, want het kan zeker behandeld worden, hoewel er geen officiële behandeling voor bestaat.

Maar er zijn veel dingen die je kunt doen en veel behandelingen die er wel op gericht zijn. 

In eerste instantie kun je je bijvoorbeeld verdiepen in de angst. De kennis dat deze angst wordt gezien als iets wat is aangeleerd kan bijvoorbeeld al heel bevrijdend werken. 

Dat het naast angst ook ingaat op walging zegt ook al veel over waarom je lichaam reageert zoals het reageert.

Maar dan nog wil je liever niet geconfronteerd worden met die lichamelijke reacties en dan kun je kijken naar cognitieve gedragstherapie. 

Bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie (CGT) met hypnose. 

Bij een casus waarbij een zeventienjarig meisje al vijf jaar last had van deze angst en zodanig dat ze thuis en op school niet meer normaal kon functioneren hielp cognitieve gedragstherapie[6]. 

In eerste instantie leerde ze ontspanningstechnieken om de angstreactie van haar lichaam tegen te gaan, zoals een progressieve spierontspanning. Dit kun je ook doen met een  mindfulness bodyscan.

Ze kreeg ook inzicht in angst, gedrag en hoe trypofobie eigenlijk werkt en waarom het een irreële angst is. 

Tijdens de behandeling werd ze herhaaldelijk blootgesteld aan afbeeldingen met gaatjes om te zien hoe de behandeling werkte en een vrijwillige confrontatie met je angst is altijd handig bij het behandelen van angst.

Na verloop van tijd werd de angst steeds minder. 

Ander onderzoek laat zien dat CGT in combinatie met hypnose de behandeling versterkt[7].

Trypofobie behandelen met hypnose

Je kunt alle CGT technieken bij een cliënt uitvoeren terwijl deze onder hypnose is. 

Daarnaast kun je met hypnose ook typische hypnotherapie technieken toepassen. Ook dit kan al voldoende zijn om angst te overwinnen. 

Onderzoek laat zelfs zien dat hypnose gebruiken tegen  angst de symptomen met ongeveer de helft kan verminderen na slechts twee sessies[8]. Met hypnose bereik je namelijk het onderbewuste. Dat onderbewuste wordt dan als het ware opnieuw wat geleerd, wat dan de angst voor gaatjes kan vervangen, dit verandert je waardoor je minder psychische en fysieke last hebt van de angst. 

Maar wat gebeurt er dan in die sessies?

Over het algemeen vindt er eerst een verkenningsgesprek plaats waarin je wat vertelt over je leven en hoe jouw trypofobie invloed heeft op dat leven. Ook kun je al een beetje ingaan op waar jij denkt dat de angst vandaan komt.

Afhankelijk van dit gesprek wordt er door de hypnotherapeut een techniek uitgekozen om de angst te overwinnen.

Confrontatie met de angst

Bij angst wordt vaak gedacht aan een confrontatie met de angst om deze te overwinnen. 

Confrontatie met de angst kan bijvoorbeeld ook uitgevoerd worden terwijl je in hypnose bent. In dat geval kun je van een hypnotherapeut een geleide visualisatie krijgen waarin je de technieken om kalm te blijven combineert met een confrontatie voor je angst voor gaatjes. 

Na het uitvoeren van deze techniek voert de therapeut een controle bij je uit om na te gaan of de angst al “weg” is. Zo ja, dan is het gelukt. Zo nee, dan wordt er verder gekeken.

De bron van trypofobie

Een andere techniek is regressie. Met regressie ga je terug naar het eerste moment waarop je de angst voor gaatjes voelde en wanneer het invloed op je leven kreeg. Vervolgens ga je in gedachten iets doen met dat moment om bijvoorbeeld nog eens naar die herinnering te kijken. Dit helpt je om na te gaan of je hierdoor de juiste conclusie hebt getrokken. 

Soms kan het al voldoende zijn om je in te leven in andere mensen die op dat moment aanwezig waren, zoals iemand die misschien een huidprobleem had of die ook angst had voor gaatjes. 

Dit kan je helpen om in te zien dat er eigenlijk niets aan de hand is als je eens een gatenkaas ziet. De hypnotherapeut helpt je met het inleven in andere mensen. 

Soms is er meer nodig dan je alleen inleven in de situatie of er gewoon even anders naar kijken. In dat geval kun je de situatie in gedachten veranderen. Je kunt je huidige zelf bijvoorbeeld met je jongere zelf laten praten over de invloed van dat moment en dat het moment toch echt voorbij is en dat je de trypofobie mag loslaten. 

Trypofobie is dus een angst voor gaatjes die gelinkt wordt met je overlevingsmechanisme, maar die irreëel wordt zolang het niets met ziekten te maken heeft. Zoals wanneer je niet naar een Bros kunt kijken. 

In dat geval kan je verdiepen in de angst, CGT en hypnose je helpen om deze angst te overwinnen.

Wil je meer weten over hoe hypnose mensen kan helpen om angsten, zoals de angst voor gaatjes, te overwinnen? Kom dan eens naar de  gratis online masterclass over hypnose.

Of schrijf je direct in voor  een van de opleidingen van Het HIN. De opleidingen worden online gegeven vanuit een professionele studio en met voldoende professionals voor een-op-een aandacht. Op deze manier kan niets de flow van je opleiding in de weg staan. 

Pin deze infographic als geheugensteuntje:

Bronnen: