Angst voor het donker overwinnen en ’s avonds weer wat kunnen doen

15 februari 2017

Bang zijn voor het donker is een angst die de meeste mensen weleens hebben gehad. Het is een angst die veel bij kinderen voorkomt en in sommige gevallen komt het ook voor bij volwassenen. Angst voor het donker kan je leven behoorlijk verstoren, met name in de wintertijd. Als je ’s avonds liever niet door het donker loopt kan dit erg onhandig zijn voor je bewegingsvrijheid van en naar je werk.

Om ervoor te zorgen dat jij, of je kind, minder angst hebt voor het donker ga ik in dit blog in op die angst en wat je kunt doen voor kinderen en volwassenen om van de angst voor het donker af te komen.

Wat is angst voor het donker?

Angst voor het donker heeft eigenlijk verschillende gradaties. Als je geen hand voor ogen ziet kan dit behoorlijk beangstigend zijn, maar ook duisternis van de nacht waarin je nog net wel of niet wat ziet kan voor angst zorgen.

Op zich is de angst voor het donker vrij logisch. Je ziet immers niet wat er in het donker is en daar kan gevaar schuilen.

Echter, meestal weet je wel wat zich in je eigen huis bevindt en hoef je dus niet bang te zijn voor het donker in huis.

Angst voor het donker op straat is al meer gerechtvaardigd omdat je die ruimte nu eenmaal deelt met wilde dieren en andere mensen. Helaas laten misdaadcijfers ook zien dat er in de wintermaanden meer diefstallen worden gepleegd dan in de zomermaanden en dat dit te wijten is aan de hoeveelheid uren zonder zon in deze periode van het jaar.

Kinderen die bang zijn voor het donker

Kinderen zijn vaak ook thuis nog bang voor het donker. Angst is een emotie die we allemaal kennen en die er vooral mee te maken heeft dat je nieuwe dingen telkens moet overwinnen. Als kind word je daarom elke dag met angst geconfronteerd.

Angst voor het donker bij kinderen kan ontstaan als ze meer vermogen hebben om zich iets voor te stellen. Als hun fantasie kan bedenken dat er iets is in het donker dat ze niet kunnen zien kan dit de angst voor het donker veroorzaken( 1).

Zo ken ik een verhaal van een broer en een zusje. De broer was 3 jaar oud en het zusje was net 2. Op dat moment was de broer bang voor het donker en deed het zusje altijd het licht aan van de gang omdat hij dat niet meer durfde. Zij was namelijk (nog) niet bang. Want ze had totaal geen idee dat iemand (of een monster) zich in het donker zou verstoppen.

Het kan dus inderdaad gebeuren dat je kind dat nooit ergens bang voor is, opeens bang wordt voor het donker. In die leeftijd vinden kinderen het nog lastig om fantasie en realiteit los van elkaar te zien en daardoor kan de angst ontstaan.

Kind helpen tegen de angst voor het donker

Een manier om je kind van de angst voor het donker af te helpen is door de televisie minder vaak aan te hebben staan. De televisie is voor een klein kind nog echt een ontdekking van de wereld. Dingen die wij als volwassenen heel normaal vinden kunnen kinderen heel eng vinden. Denk bijvoorbeeld eens aan de griezelseries van Roald Dahl waarin iemands spiegelbeeld het leven van de andere persoon overneemt terwijl hijzelf in de spiegel vast komt te zitten. Als een jonger kind meekijkt met een ouder kind die hier al wel tegen kan is het belangrijk om het jongere kind een andere activiteit te geven.

Wat je vooral niet moet doen is zeggen dat hun angst nergens op slaat.

Dan voelen ze zich schuldig en kunnen ze zich ervoor schamen waardoor ze hun angst niet met je delen en je er niets meer aan kunt doen.

Blijf vooral kalm als je kind vertelt dat het bang is voor het donker en leg hem/haar uit dat het heel normaal is en wat die angst is. Maak de angst vooral niet groter dan hij is.

Laat je kind niet bij je slapen of bij een broertje of zusje. Dan leert je kind niet hoe het moet omgaan met angst. Je kunt wel afspreken dat je nog even gaat kijken of alles goed is en je kind daarin de keuze geven of dat over 5 minuten moet of over 2 uur. Dan geef je jouw kind toch het gevoel dat je er bent om hem/haar te beschermen.

Er wordt nu ook onderzoek uitgevoerd hoe virtual reality kan helpen om angst voor het donker te overwinnen bij kinderen tussen de 8 en 12 jaar oud. De eerste resultaten zijn veelbelovend( 3).

Oorzaak van angst voor het donker bij volwassenen

Als je angst voor het donker als volwassene weer terugkomt of niet verdwijnt kunnen daar verschillende oorzaken voor zijn. Wat betreft angst voor het donker in je eigen huis kan dit komen door ervaringen die je hebt gehad, zoals het missen van een trede van de trap en dat je dan daardoor een lelijke val maakt.

Soms kan het ook gewoon de kinderlijke fantasie zijn die je als volwassene nog steeds achtervolgt versterkt met statistisch bewijs.

Uit onderzoek blijkt ook dat er een correlatie is tussen hoe goed iemand slaapt en de angst voor het donker( 2). Als iemand niet goed slaapt is hij angstiger in het donker dan als iemand wel goed slaapt. In het onderzoek werd ook onderzocht hoe mensen reageerden op geluid in een donkere kamer.

De goede slapers raakten gewend aan het geluid terwijl de slechte slapers juist meer angst voor het geluid kregen dan de goede slapers. De fantasie werd door het geluid geprikkeld en in plaats van dat herhaling (en geen consequentie) ervoor zorgde dat er niets aan de hand was, werden de slechte slapers alleen maar angstiger van herhaling van het geluid.

Angst voor het donker overwinnen

Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om je angst voor het donker te overwinnen. Je kunt heel rationeel je angst voor het donker overwinnen door je huis super goed te beveiligen. Daarnaast zijn er ook mentale technieken die je kunt gebruiken.

Tip 1: Een goede slaaphygiëne

Een goede slaaphygiëne is van belang om angst voor het donker tijdens het slapengaan te verminderen. Je probeert dus niet te actief te zijn en je hersenen te ontspannen. Het kijken van een horrorfilm of het lezen van een spannend boek is dus af te raden.

Tip 2: Mediteer om te ontspannen

In plaats daarvan kun je mediteren om te ontspannen. Je gaat zitten of liggen en focust je aandacht op je ademhaling. Je zorgt ervoor dat je in- en uitademingen even lang duren. Dus bijvoorbeeld 3 tellen inademen en 3 tellen uitademen. Hierdoor verleg je je aandacht naar het hier en het nu en is de kans kleiner dat je gaat fantaseren.

Tip 3: Visualiseer een ontspannen plaats

Als je dan ontspannen bent kun je deze tip gebruiken om gestuurd te fantaseren. Je visualiseert dan een veilige en ontspannen plaats. Zoals het strand of een bos. Hierbij visualiseer je niet alleen wat je ziet, maar ook wat je voelt en welke emotie je hebt in die veilige plaats.

Je voelt bijvoorbeeld de warmte van de zon op je gezicht.

Je voelt je fijn en wilt daarom lekker opkrullen.

Er landt een lieveheersbeestje, of iets wat jij schattig vindt, op je hand.

Tip 4: Laat je behandelen met NLP

Door NLP kun je emoties aan bepaalde situaties koppelen. Als het ontspannen en visualiseren niet helpt, ook niet na een workshop of cursus, kan iemand gespecialiseerd in NLP ervoor zorgen dat je juist positieve emoties koppelt aan de duisternis en de angst voor het duister juist loslaat.

Tip 5: Gebruik positieve zinnen

Deze tip kun je gebruiken in combinatie met zelfhypnose nadat je met de ademhalingsoefening jezelf hebt ontspannen. Je herhaalt bijvoorbeeld positieve zinnen die je zelfvertrouwen vergroten en die je angst verminderen.

Je kunt bijvoorbeeld de volgende zinnen herhalen:

Mijn huis is goed beveiligd.
Ik ben sterk.
Het donker is een teken van ontspanning.

Tip 6: Zoek hulp met regressietherapie

Als deze tips niet helpen kan er soms een gebeurtenis in je leven zijn geweest die je ervan heeft overtuigd dat het gevaarlijk is in het donker. Door die gebeurtenis te vinden kun je de oorzaak van je overtuiging of angst achterhalen en erachter komen dat die niet rationeel is. Een enge film die je als kind hebt gezien kan bijvoorbeeld de oorzaak zijn. Met regressietherapie kun je achterhalen wat die oorzaak is.

Tip 7: Zoek hulp met begeleide hypnotherapie

Het herhalen van positieve zinnen en het visualiseren zijn zelfhypnose technieken. Als je dit lastig vindt om in je eentje te doen kan een hypnotherapeut je hierbij helpen. De hypnotherapeut kan je helpen om nieuwe beelden te bedenken en nieuwe overtuigingen te krijgen over het donker.

Daarbij kan ook gebruik worden gemaakt van cognitieve gedragstherapie. CBT-technieken helpen je om je angst te confronteren en ze helpen je om goed te reageren op angst en CBT helpt om niet in paniek te raken.

Wil je meer weten over mentale technieken om je fantasie in bedwang te houden of juist op een goede manier te gebruiken? Kom dan eens naar een gratis online masterclass over hypnose of bekijk dan de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland of volg een workshop of seminar.

Pin ook deze handige infographic als geheugensteuntje:

Bronnen:

Bewaren