Archetype: de rol die men speelt en die voor problemen zorgt

Archetypes kun je vergelijken met een stereotype, maar dan meer positief. Een stereotype hangt namelijk meer af van je cultuur, maar een archetype is een beeld van bepaalde rollen die mensen kunnen aannemen die over meerdere culturen herkenbaar zijn. Deze zitten in ons collectieve onbewuste, denk bijvoorbeeld aan de rol van een moeder, een vader of een strijdende koning en dergelijke. 

Iedereen heeft wel bepaalde beelden bij dit soort termen en die komen vaak overeen met elkaar. 

Wat is een archetype?

Een archetype is voor veel mensen een herkenbare rol waaraan ze hun gedrag kunnen linken. Dit zorgt ervoor dat ze een idee hebben van wat ze moeten doen. Dit is wat mannen bedoelen als ze zeggen: “Ik zou alles doen voor een vrouw van wie ik hou.” Dan willen ze wel draken verslaan, maar niet de afwas doen 😉. Dat hoort dan een beetje bij het archetype van de ridder op het witte paard.

Bij archetypen komt er ook een soort psychologische energie bij je naar boven als je aan een bepaald archetype denkt. Je krijgt al een beeld van archetypes als kind, dit komt onder andere door de sprookjes die we kijken.

Als kind kun je archetypes gebruiken om om te gaan met mentaal of fysiek leed. Je kunt bijvoorbeeld een deel van jezelf (een archetype) wegstoppen, omdat die je niet kan helpen.

Het innerlijk kind kun je op die manier ook zien als een archetype dat je weg kunt stoppen als je als kind niet echt kind kunt zijn. Op latere leeftijd kan een hypnotherapeut dan weer helpen om ook dit deel van iemand weer helemaal in zich op te nemen[1].

Archetypes en dromen

Dromen zijn net als hypnose een andere staat van bewustzijn en de betekenis van dromen wordt ook vaak gelinkt aan de archetypes van Jung. Dromen kunnen over van alles gaan, zoals het verwerken van je gedachten, het verwerken van bepaalde herinnering en zelf plannen die je hebt voor de toekomst. Soms zijn dromen ook gewoon volledig symbolisch.

Tijdens de opleiding van het Hypnose Instituut Nederland wordt er ook aandacht besteed aan symbolen en hoe je mensen kunt helpen om hiermee inzichten te krijgen over zichzelf en eventuele problemen en oplossingen.

Jung gaf aan dat dromen een verbinding zijn met het onderbewuste en met hypnose maak je deze verbinding ook, maar dan met iets meer controle over wat je naar boven haalt dan wanneer je droomt en alles meer zomaar lijkt te gebeuren.

Daarnaast kun je symbolen in dromen vaak ook weer relateren aan Jungs archetypes[2].

Archetype voorbeelden

Ook kan je met hypnose juist kracht ophalen door archetypes aan te spreken. Zo kun je het gesprek aangaan met een god, voorouders, gidsen, dieren met krachten, de vader die alles weet, de genadevolle moeder, de magiër, de goeroe en de discipel. Of je kunt jezelf zien als zo’n archetype. Wie wil nu niet de alwetende vader zijn of de lieve moeder die alles vergeeft? Maar hoe goed werkt dat in de realiteit?

Het is vaak zo dat als je helemaal probeert te leven naar een bepaald archetype, dat er problemen ontstaan in je leven.

Je kunt je ego dus ook zien als een archetype waarmee het gesprek kan worden aangegaan.

Daarnaast kun je ook complexe situaties hebben die je kunt relateren aan archetypes. Als je bijvoorbeeld een rebellerende zoon bent, dan kun je snel last krijgen van het zien van een negatieve vader. De docent is er dan bijvoorbeeld ook snel een of de voedbaltrainer en ook de agent. Elke man met autoriteit kun je dan zien als een negatief vaderfiguur als je zelf het archetype van een rebellerend kind belichaamt.

Zoals je ziet kunnen archetypes gebruikt worden om de wereld te interpreteren en je eigen gedrag te bepalen. Het is een manier om je inzichten over de wereld te organiseren.

Een therapeut kan archetypen gebruiken om de kernbehoeften van de cliënt te identificeren, waardoor cliënten een beter begrip krijgen van hun persoonlijkheid en hun relaties met anderen.

Archetype is voor de geest zoiets als instinct is voor het lichaam. Als je geraakt wordt door een zonsondergang kan dat een archetypische betekenis voor je hebben. Net zoals sommige mensen juist geraakt worden door de kracht van een bosbrand. Niet iedereen vindt dat mooi of indrukwekkend en hoe je dit interpreteert hangt af van je archetype (bron `1).

Wat is mijn archetype?

Wat jouw archetype is, of een archetype dat je gebruikt om je gedrag mee te bepalen, hangt af van wat je raakt in je leven en welke problemen jij ervaart.

• Wat vind je mooi?
• Waar ga je verkeerd op?

Elk  probleem in je leven kun je vaak wel relateren aan bepaalde archetypes. Autoriteit kan door sommige mensen bijvoorbeeld gezien worden als liefdevol en beschermend, terwijl iemand anders het interpreteert als bedreigend en gevaarlijk. 

Als je problemen hebt met je moeder, dan kun je mensen zoeken die als moederfiguur kunnen fungeren of waarbij jij juist als moeder- of vaderfiguur kunt fungeren.

Soms heb je er even helemaal geen problemen mee, maar dan gebeurt er iets wat je triggert om iets op een bepaalde manier te interpreteren en dat kan dan gelinkt worden aan het archetype. 

Je archetype kan dus ook nog op twee manieren invloed hebben op je omgeving. Als jij bijvoorbeeld de held bent, dan zijn andere mensen de slechterik. Het is goed om je hier bewust van te zijn als je bijvoorbeeld vaak ruzie maakt met mensen of als zich er een bepaald ritueel afspeelt, dat maar blijft bestaan omdat jij je er niet bewust van bent en je dus niet bewust kunt kiezen om het eens anders aan te pakken (bron `1). 

De vraag wat je archetype is kan eigenlijk maar lastig via een blog worden beantwoord, een hypnotherapeut kan je hier wel mee helpen. 

Echter, ben jij je er bewust van, dan kun je dus kijken of dit archetype je helpt in je dagelijks leven of dat het toch handiger is om een ander archetype te gebruiken om je gedrag aan te ontleden of door zelfs het archetype gewoon maar helemaal los te laten. 

Je archetype loslaten en/of kiezen

Als je doorhebt dat je geestelijk gezien bezig bent met een bepaald goed en kwaad archetype en je jezelf hier dus niet verder mee helpt, dan kun je ervoor kiezen om het allemaal anders aan te pakken. 

Je kunt bijvoorbeeld voor jezelf controleren of je bepaalde archetype-problemen hebt als het gaat om je gezondheid, kijk op je lichaam, relaties, familie en je plaats in de maatschappij. 

Als hypnotherapeut kun je hier mensen hier helpen door regressie toe te passen. Dan kun je eigenlijk naar het eerste moment gaan waarop een bepaald probleem dat gelinkt is geraakt aan een bepaald goed-slechtarchetype is ontstaan. Je gaat dan terug naar de staat van het ego dat je had als kind. Vandaar dat er vaak ook wel gesproken wordt van het innerlijke kind. 

Je kunt dan de persoon helpen om bijvoorbeeld de persoon die het kind heeft mishandeld aan te spreken op het gedrag door aan te geven dat het niet goed was en dat het kind niet de schuld had aan de mishandeling. Op die manier kan een doorbroken vecht- of vluchtreactie - die helaas is veranderd naar een langdurige bevriezing - alsnog gelijmd worden, waardoor het een betere afsluiting kan krijgen en waardoor je een archetype zoals de strenge vader of moeder kunt loslaten. 

Dit kan grote effecten hebben op het leven van de cliënt na de regressie (bron 1). 

Soms kan een deel van het archetype dat je hebt gebruikt om jezelf te beschermen ervoor zorgen dat je last hebt gekregen van zelfsabotage. Zoals wanneer je als vorm van zelfbescherming middelen hebt gebruikt om iets niet te voelen. Of als het voor angsten, depressie of zelfs post traumatische stress heeft gezorgd, omdat het een deel in jou is dat je wilt beschermen (bron 1).

Angst is uiteindelijk wel een emotie die je gedrag zodanig beïnvloedt dat je niet in gevaarlijke situaties terechtkomt. Alleen als dit iets te veel situaties zijn om nog lekker in te kunnen leven, dan kan dit omslaan in PTSS of een  depressie.

Ook in deze gevallen is regressie te gebruiken.

Ook is het belangrijk om jezelf (of je cliënt) los te maken van het archetype. Een manier om dit te doen is door te zeggen dat je iets niet bent, maar iets doet. 

In het boek “ Je hebt het niet, je doet het”, worden mensen geholpen zichzelf los te maken van hun depressie. Het is gewoon maar een depressie en niet iets wat onderdeel uitmaakt van henzelf. 

Dit is een belangrijke stap om het ego opnieuw op te bouwen en om een niet helpende archetypes los te laten. 

Vervolgens ontstaat er ruimte om je leven juist in te vullen zoals je ware zelf dat wil (bron 1). Een hypnotherapeut helpt hiermee. Dit kan bijvoorbeeld met progressie; een manier om je te helpen om een bepaald toekomstbeeld te bereiken.

Wil je meer weten over hypnose en hoe je hier mensen mee kunt helpen? Kom dan eens naar de gratis online masterclass.

Of schrijf je in voor een van onze seminars of opleidingen, zodat jij direct kunt leren hoe je mensen kunt helpen om hun leven te verbeteren. De opleidingen worden klassikaal of live online gegeven. 

Bronnen: