Stikangst: Bang om iets in je mond te stoppen

Stikken kan op allerlei manieren en als jij last hebt van stikangst ken je ze allemaal en doe je heel erg je best om niet in een situatie te belanden waardoor je kan stikken. Dit kan verstrekkende gevolgen hebben. Zo kan je het eng vinden om iets te eten, je tanden te poetsen, naar de tandarts te gaan of om in krappe ruimtes te zijn. Misschien heb je niet een hele algehele grote stikangst, maar is het beperkt tot de angst om iets in je luchtwegen te krijgen waardoor je stikt. 

Hoe kom je van deze angst af en wat kan je doen om gerust adem te halen in wat voor situatie je ook zit? In dit blog ga ik er dieper op in. 

Stikangst en andere angsten

Je kunt last hebben van stikangst op zich, maar er is vaak ook een samenhang met andere angsten. Heb je bijvoorbeeld last van een paniekstoornis, dan kan je ook veel last hebben van stikangst. Als je bijvoorbeeld het gevoel hebt dat je te weinig lucht krijgt kan dit een paniekaanval triggeren[1]. 

Stikangst is ook een onderdeel van claustrofobie. Het is niet zo dat als je stikangst hebt, je automatisch ook claustrofobie hebt. Maar als je claustrofobie hebt heb je waarschijnlijk wel stikangst erbij[2]. 

Als je natuurlijk echt iets in je luchtpijp hebt waardoor je echt kan stikken gaat je defensieve systeem in je brein aan (bron 1). 

Stikangst kan ook getriggerd worden door een bepaalde context waarin jij je bevindt (bron 1). Bijvoorbeeld een kleine kast met claustrofobie of het eten van iets waarin je je eerder ernstig hebt verslikt. Die context kan ervoor zorgen dat je bepaalde acties vermijdt of juist niet. 

Stikangst bij de tandarts

Bij angst voor de tandarts denken de meeste mensen aan angst voor pijn, maar op nummer 2 van de angsten voor de tandarts staat stikangst[3]. Deze angst kan ervoor zorgen dat je het eng vindt om naar de tandarts te gaan of het helemaal niet prettig vindt als dat spiegeltje in je mond zit of andere voorwerpen waar de tandarts mee werkt. 

Eten en stikangst

Kinderen die zich eens verslikt hebben en die bijvoorbeeld de Heimlichgreep nodig hadden kunnen hierdoor last krijgen van post traumatische stress waardoor ze niet meer willen eten. Daarnaast kunnen ze opeens ook weer veel aanhankelijker zijn dan ze waren voordat ze bijna stikten in hun eten. 

Door het kind langzaam weer te confronteren met de voeding waarin hij bijna is gestikt kan de angst weer behandeld worden[4].

Ook volwassenen kunnen last hebben van stikangst. In een casestudy naar een 34 jaar oude vrouw kwam naar voren dat moeite met slikken voor die angst kan zorgen. Die vond het na een stressvolle periode in haar opleiding opeens lastig om vaste voeding en pillen door te slikken. 

Ze had het gevoel dat er dan al iets in haar keel zat. Maar na medisch onderzoek kwam naar voren dat er fysiek niets met haar aan de hand was. 

Het begon toen ze tijdens een lunch het gevoel had dat er iets in zijn keel vastzat en dat gevoel ging niet weg na het drinken van wat water. Toen begon ze te denken aan dat ze langzaam dood zou gaan en dat niemand haar direct zou helpen. Vervolgens kreeg ze een paniekaanval. 

Wat wel interessant was, was dat haar vrienden haar binnen 5 minuten naar het ziekenhuis brachten. Dus eigenlijk was er wel direct hulp. Ze was toen al wat rustiger, maar het gevoel dat ze zou stikken was er nog steeds. Toen heeft ze onderzoek gehad en daaruit kwam naar voren dat er fysiek niets aan de hand was. 

Alleen het kwaad was inmiddels geschied. Ze at alleen nog maar vloeibare voeding. Zelfs de pap moest heel dun zijn. 

Ze kon ook niet meer alleen zijn, want dan zou er niemand zijn om haar te redden.

Doordat ze zo slecht at verloor ze 10 kilo in 2 maanden tijd. Dat is heel veel gewicht voor zo’n korte periode. Ze was alleen nog maar bezig met haar angst, wat haar sociale relaties en school ook niet goed deed. Er kwamen toen ook depressieve klachten bij en voor de zekerheid ging ze nog een keer naar de arts om alles wat fysiek gecontroleerd kon worden te controleren.

Toen weer bleek dat alles normaal was is ze doorverwezen voor mentale hulp[5]. 

Het komt geregeld voor dat de paniekaanval zo ernstig is dat er in het ziekenhuis gekeken wordt of alles goed is. De angst voor eten kan zo erg worden dat alles eerst door een zeef gaat zodat er niets in de voeding kan zitten waar je eventueel in kunt stikken[6].

Dit laat zien hoe deze angst ook op latere leeftijd kan ontstaan. Helaas kan deze angst ook verkeerd gediagnostiseerd worden als een eetstoornis of als simuleren. Bij simuleren denkt een arts dat je een klacht bedenkt of doet alsof je ergens last van hebt, terwijl je nergens last van hebt. 

Stikangst komt meestal voor bij vrouwen, maar ook mannen kunnen er last van krijgen. Daarnaast kan deze angst op elke leeftijd ontstaan. 

Ander onderzoek laat zien dat angst om te stikken niet altijd komt doordat je een keer bijna gestikt bent. Het kan ook geleidelijk iets worden waarvoor je bang wordt[7].

Behandeling van stikangst

Stikangst wordt vaak behandeld met cognitieve gedragstherapie en antidepressiva (bron 5). Over het algemeen zijn er iets meer dan 10 sessies cognitieve gedragstherapie nodig om deze angst weg te nemen[8].

Er zijn een aantal zaken die een therapeut van je kan vragen tijdens de behandeling, zoals het bijhouden van een dagboek om te achterhalen wat de angst om te stikken triggert (bron 5).

Daarnaast kan je een top 10 maken van voeding die je eng vindt om te eten vanwege je stikangst. Je kunt per voedingsmiddel ook aangeven hoe angstig je ervan wordt (bron 6). 

Vervolgens kan je ontspanningstechnieken leren die je helpen om te ontspannen in momenten van angst. Tijdens de therapie kan je ook gevraagd worden om 1 van die 10 voedingsmiddelen te eten in bijzijn van de therapeut zodat deze je kan coachen over hoe je rustig blijft tijdens het eten. 

Het leuke is dat je de effecten van CGT kunt versterken met hypnose.

EMDR therapie

Daarnaast wordt deze angst ook vaak behandeld met EMDR therapie. Vooral bij jongere mensen wordt deze vorm toegepast en 1 of 2 sessies EMDR therapie kunnen de angst om te stikken dan al wegnemen[9]. Ook als je al volwassen bent kan EMDR therapie er snel voor zorgen dat deze angst weggaat[10].

EMDR therapie is ook goed te combineren met hypnosetechnieken voor een effectieve behandeling.

Hypnotherapie

Ook hypnotherapie op zich kan gebruikt worden om stikangst te behandelen. Een casestudie van een meisje van 13 jaar met de angst om te stikken laat zien dat dit effectief kan zijn om weer normaal te kunnen eten en dat je die effectiviteit ook jaren later nog voelt[11].

Een andere studie laat zien dat regressie gebruikt kan worden om de oorzaak voor de stikangst te achterhalen al dit niet direct duidelijk is.

Soms kunnen onbewuste overtuigingen er opeens voor zorgen dat je het lastig vindt om te stikken. Bij het HIN gaan we er bijvoorbeeld altijd vanuit dat je iets doet omdat het ergens, hoe onlogisch ook, een voordeel voor je oplevert. 

Met regressie kan je dan bijvoorbeeld achterhalen wat dit voordeel is en wanneer je dit hebt bedacht. Vervolgens kan je in je gedachten iets doen met dat moment waardoor je het voordeel op een andere manier kan behalen dan door bang te zijn om te stikken. Dit is een proces waar de hypnotherapeut je mee helpt. 

Een andere techniek die met hypnose gebruikt kan worden is bijvoorbeeld het visualiseren van het doorslikken van voeding en hoe goed dit eigenlijk gaat. Dit kan je gevoel van controle over je lichaam en over het slikmechanisme vergroten[12] waardoor je weer de moed krijgt om gewoon te eten wat je lekker vindt. 

Ook zelfhypnose kan gebruikt worden bij mensen die last hebben van hyperventilatie en die bang zijn om daardoor juist weer te stikken[13]. 

Wil je meer weten over hypnotherapie en hoe dit cognitieve gedragstherapie kan versterken en gebruikt kan worden met EMDR? Schrijf je dan eens in voor een van onze opleidingen.

Als je gewoon even wilt weten hoe hypnose werkt, kan je ook eens naar de gratis online masterclass over hypnose gaan. 

Bronnen: