Borstkanker: De behandeling ondersteunen met hypnose

Borstkanker is een bekende ziekte in Nederland. Dit komt doordat wel 1 op de 7 vrouwen last van borstkanker krijgt. Over het algemeen krijg je borstkanker na de menopauze, maar 20% van de mensen met borstkanker krijgt het wel voor hun vijftigste levensjaar[1]. Het is een ziekte die gelukkig goed te behandelen is, maar leuk is anders. Daarom ga ik in dit blog in op borstkanker, de behandeling van borstkanker en hoe hypnose je kan helpen terwijl je de behandeling ondergaat.

Symptomen borstkanker

Borstkanker komt bij mannen en vrouwen voor. Het komt wel veel vaker bij vrouwen voor dan bij mannen. De symptomen zijn ook niet helemaal hetzelfde.

Borstkankersymptomen voor vrouwen

• Je borst heeft een andere vorm dan normaal.
• Je borsten zijn gedeeltelijk of helemaal opgezwollen.
• Je tepels zitten strak aan je borst.
• Je hebt een knobbel op je borst, oksel of aanloop naar je borst[2].
• Je hebt irritaties aan je borst.
• Je tepels zijn pijnlijk.
• Je huid ziet er anders uit dan normaal.
• Je borsten voelen harder of zachter dan normaal.
• Je tepel gaat naar binnen in plaats van naar buiten[3].

Borstkankersymptomen voor mannen

• Een wondje dat niet geneest.
• Deuken of kuiltjes in de huid.
• Je tepel of tepelhof zijn niet meer wat ze waren.
• Vocht dat uit de tepel komt.
• Je borst voelt warm aan.
• Je borst ziet er rood uit.
• Je huid is dikker en met puntjes, lijkt op een sinaasappelschil.

Behandeling borstkanker

Wanneer je een behandeling tegen borstkanker krijgt is die gericht op 2 zaken. Het zo snel mogelijk wegwerken van de kanker en voorkomen dat de kanker ooit terugkomt.

Er zijn meerdere soorten behandeling mogelijk, die hangen af van het soort kanker dat je hebt, de leeftijd die je hebt, andere gezondheidsproblemen en welke behandeling jouw voorkeur heeft.

Daarbij hangt de behandeling ook af van hoeveel kanker je hebt, hoe ver het in je lichaam is doorgedrongen en of de kankercellen de zogenoemde receptoren voor het HER2 proteïne hebben, oestrogeen en progesteron.

De behandelingen kunnen zijn:

• Een chirurgische ingreep
• Radiotherapie
• Chemotherapie
• Hormoontherapie
• Doelgerichte therapie.

Je kunt de chirurgische, radiologische, chemo- en hormoontherapie tegelijkertijd krijgen.

De chirurgische ingreep en radiotherapie zijn gericht op kanker in delen van je lichaam. Bij chirurgie wordt vaak de hele borst verwijdert of alleen de tumor. In dat laatste geval houd je de borst dus.

Bij radiotherapie zijn het radiogolven die de kankercellen stoppen.

De andere therapieën vernietigen of controleren de kankercellen juist over je hele lichaam.

Chemotherapie is met medicijnen die kankercellen doodmaken. Het heeft wel mogelijke bijwerkingen zoals misselijkheid, braken, haarverlies, opvliegers en een vervroegde menopauze.

Bij hormoontherapie worden medicijnen gebruikt om te voorkomen dat hormonen de kanker laat groeien, met name het oestrogeen wordt geblokkeerd. Mogelijke bijwerkingen zijn opvliegers en vaginale droogheid. Meestal krijg je injecties, soms wordt hiervoor ook chirurgisch ingegrepen bij de eierstokken.

Doelgerichte therapie is erop gericht dat het immuunsysteem de kankercellen aanvalt en opruimt. Dit is gericht op kankercellen die een hoog niveau met een eiwit dat HER2 is. Daarnaast zitten er stoffen in die ervoor zorgen dat de kanker niet gevoed wordt om verder te groeien.

Behandeling mentaal ondersteunen

Het krijgen van borstkanker is zwaar. Ondanks dat de ziekte goed te behandelen is en je meer dan 80% kans op overleven hebt, zijn er toch veel vrouwen die overlijden aan deze ziekte. Je kunt hierdoor last krijgen van mentale problemen door stress, angst en zorgen.

Uit onderzoek blijkt dat het te horen krijgen van de diagnose vaak een traumatische gebeurtenis is en de gevoelens van onzekerheid dragen bij aan het trauma. Angsten en depressieve gevoelens komen ook voor bij ongeveer 30 tot 40 % van de vrouwen met borstkanker.

Psychologische hulp wordt ook veel gevraagd door vrouwen in de beginfase van de behandeling[4].

Er zijn daarom meerdere manieren waarop medici vrouwen tijdens en na de behandeling mentaal willen helpen.

Er zijn een aantal dingen die je kunt doen, zoals:

• Yoga
• Bewegen/sporten
• Mindfulness
• Hypnose

Yoga en borstkanker

Yoga is meer dan alleen de fysieke training die erbij komt kijken. Achter yoga zit ook een filosofie voor een ethische levensstijl, spiritualiteit, ademhalingsoefeningen en meditatie. Yoga kan bij meerdere vormen van kanker helpen om de fysieke en mentale gezondheid te verbeteren.

Uit onderzoek blijkt dat yoga helpt om de mentale gezondheid tijdens de borstkankerbehandeling te verbeteren, om minder last te hebben van vermoeidheid en om op korte termijn minder last te hebben van een verstoorde nachtrust[5].

Bewegen/sporten en borstkanker

Vermoeidheid is een klacht die met beweging voorkomen of verminderd kan worden wanneer je de diagnose van borstkanker krijgt. In het onderzoek naar wat beweging voor je kan doen begonnen vrouwen binnen 6 weken na de diagnose met sporten, bestaande uit aerobics- en krachtoefeningen gedurende 18 weken, dus 4 maanden.

Omdat chemotherapie je zwakker kan maken helpt het sporten ook om juist wel sterker te blijven dan wanneer je niet sport, maar het doet verder niet heel veel voor de mentale gezondheid[6].

Mindfulness en borstkanker

Een programma om met mindfulness stress te verminderen wordt ook vaak aangeboden als je een borstkankerbehandeling ondergaat. Dit om stress, depressieve gevoelens en angsten te verminderen.

Uit onderzoek blijkt dat dit marginaal significant werkt tegen deze klachten. Bij mindfulness gaat het erom dat je in het hier en nu leeft. Angsten en stress komen namelijk meestal door gedachten over je verleden en toekomst. Bij zaken over het verleden gaat het om dingen die je hebt gedaan en waar je eventueel spijt van hebt of waarvoor je je nu schaamt. Dit is iets waar je stress van kunt krijgen.

Bij gedachten over de toekomst kan het gaan over de verwachting dat je misschien aan de ziekte komt te overlijden of angsten die je hebt voor de chemotherapie die je krijgt.

Door juist met je aandacht in het hier en nu te zijn heb je minder last van dit soort gedachten en dus ook minder last van stress, angsten en depressieve gevoelens.

Hypnose en borstkanker

Hypnose wordt medisch gezien al op veel momenten gebruikt. Hypnose kan je bijvoorbeeld helpen om angst voor een operatie te verminderen en om het helingsproces na de operatie te versnellen.

Bij chemotherapie kan hypnose ervoor zorgen dat je minder last hebt van misselijkheid waardoor de chemo minder zwaar is.

Voor vrouwen met borstkanker helpt hypnose ook tegen de verergering van vermoeidheidsklachten wanneer je radiotherapie krijgt[7].

Eind jaren 80 bleek ook al dat zelfhypnose helpt tegen de pijn van een borstkankerbehandeling. Uit onderzoek bleek toen dat zelfhypnose in combinatie met een supportgroep de overlevingskansen groter maakte[8].

Vermoeidheid, pijn en misselijkheid zijn 3 subjectieve gevoelens. Vooral op zaken die subjectief zijn heeft hypnose veel effect omdat hypnose je onbewuste en bewuste overtuigingen beïnvloedt.

Overtuigingen gaan over hoe jij de wereld ziet en hoe jij hierin functioneert. Dit gaat ook over in hoeverre jij meer of minder functioneert of last hebt van misselijkheid, pijn en vermoeidheid.

Regressie is een belangrijke techniek als het gaat om het veranderen van overtuigingen. Wanneer je last hebt van angst helpt regressie je om het eerste moment waarop je die angst had op een andere manier te beleven waardoor je de angst na de regressie alweer heel anders kunt beleven.

Zelfhypnose helpt je ook bij borstkanker om met pijn om te gaan. Dit doe je door zaken te visualiseren waarmee je het gevoel van controle op de pijn verbetert. In eerste instantie oefen je dit met je hypnose-expert.

Over het algemeen visualiseer je een soort volumeknop of schuif waarmee je de pijn “zachter” kunt zetten.

Om minder stress te hebben is zelfvertrouwen en vertrouwen in je lichaam ook belangrijk. Het is begrijpelijk dat als je de diagnose voor kanker hebt gekregen je even niet meer zo veel vertrouwen in je lichaam hebt, maar dat brengt alleen maar meer stress met zich mee wat natuurlijk ook niet helpt. Hypnotische suggesties herhaal je terwijl je onder hypnose bent of terwijl je onder zelfhypnose bent. Doordat je dit doet terwijl je in die staat bent dringen de suggesties dieper tot je door en worden ze sneller onderdeel van je zijn.

Ontspanning is ook een belangrijk onderdeel van zelfhypnose. Dit is iets waarmee je begint tijdens een zelfhypnosesessie. Je zoekt een comfortabele rustige plek op in je huis en doet kleding aan die fijn zit. Vervolgens breng je jezelf in hypnose door eerst rustig te ademen, je spieren te ontspannen en je ogen te sluiten. Dit oefen je eerst met je hypnose-expert.

Om de ontspanning te versterken krijg je vaak een mp3 mee die je helpt tijdens de zelfhypnose met bijvoorbeeld een geleide visualisatie.

Hypnose kan dus helpen om de behandeling van borstkanker te ondersteunen door extra ontspanning, vermindering van pijn, misselijkheid en stress. Dit is meer dan wat met yoga en mindfulness bereikt kan worden.

Wil je meer weten over hoe hypnose werkt en of jij mensen onder hypnose kunt brengen om ze te helpen? Kom dan eens naar de hypnose playshop of schrijf je in voor een opleiding van het Hypnose Instituut Nederland. Vraag naar de online mogelijkheden als dat beter bij je past.

[1] https://www.pinkribbon.nl/over-borstkanker/cijfers-en-feiten.html

[2] https://www.thuisarts.nl/borstkanker/ik-wil-zelf-mijn-borsten-onderzoeken

[3] https://www.cancercenter.com/cancer-types/breast-cancer/symptoms

[4] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/pon.1057

[5] https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD010802.pub2/abstract

[6] https://bmcmedicine.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12916-015-0362-z

[7] https://psycnet.apa.org/record/2009-06704-007

[8] https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0140673689915511