Zwanger zijn is iets ontzettend dierbaars en iets dat we veelal koesteren. Gevaar moet volgens de meeste mensen totaal niet aan de orde komen tijdens de zwangerschap, maar juist in die periode ben je ook extra gespitst op gevaar waardoor je gestrest kunt raken door je zwangerschap. Aan de andere kant kun je ook door andere externe factoren, zoals het verliezen van je baan veel stress ervaren.
Om te achterhalen wat stress doet tijdens de zwangerschap, welke gevolgen het heeft en wat je ertegen kunt doen ga ik in dit artikel dieper in op stress tijdens de zwangerschap.
Stress en zwangerschap
De zwangerschap is het moment waarop je even niet meer alleen voor jezelf leeft. Je moet je opeens druk maken om allerlei dingen, zoals of je voeding wel gezond genoeg is. Als je wilt bewegen, welke sporten kun je dan nog wel uitoefenen en welke juist niet?
Door al deze keuzes kun je kleine stressmomenten ervaren.
Stress tijdens de zwangerschap is eigenlijk heel normaal. Meestal krijg je kleine oplevingen van stress, maar die gaan meestal weer weg en je kunt je tussendoor ontspannen.
Als het meer chronische stress wordt kun je een probleem hebben. Dit komt doordat langdurige stress ervoor zorgt dat je lichaam op een andere manier met stress omgaat waardoor je hogere ontstekingswaarden in je lichaam krijgt.
Die ontstekingswaarden kunnen ervoor zorgen dat je kind zich niet optimaal kan ontwikkelen in de baarmoeder.
Zwanger en angst
Angsten spelen tijdens de zwangerschap een grote rol in het veroorzaken van stress. Als je bijvoorbeeld je financiële situatie of de relatie met de vader of andere familieleden niet op orde hebt kan dit voor veel angst over de toekomst zorgen.
Als deze angst continue aanwezig is en continue voor stress zorgt is dat erg vervelend.
Gevolgen van stress tijdens zwangerschap
Als je dit leest omdat je bang bent voor de gevolgen van stress tijdens zwangerschap ga je je na deze alinea heel goed ontspannen en vrij nemen wanneer dat nodig is. Stress tijdens de zwangerschap kan voor je kindje problematisch zijn. De kans op ADHD en een verstoorde ontwikkeling van het denkvermogen nemen door stress toe.
In 10 tot 15% van de gevallen heeft stress tijdens de zwangerschap invloed op de ontwikkeling van het kind. Stress hoeft dus in de meeste gevallen, bijna 9 van de 10 keer, geen invloed te hebben op de ontwikkeling van je kind, maar op 1 of 1,5 keer van de 10 gevallen kan dit wel effect hebben op de mentale ontwikkeling van je kind(1).
Daarnaast is door stress de kans 25% hoger bij je kind dat het eerder in zijn/haar leven last kan krijgen van ouderdomsziekten dan mensen van wie de moeder minder gestrest was. Ook hier is te zien dat het gaat om een minderheid(2).
Probeer stress tijdens de zwangerschap daarom niet uit de hand te laten lopen.
Miskraam door stress
Stress vlak voor de conceptie en in de eerste maanden van de zwangerschap kan voor een miskraam zorgen. Het gaat dan wel over erg veel stress. Deze stress kan een hormoon vrijmaken dat zorgt voor weeën, die normaal pas aan het eind van de zwangerschap plaatsvinden. Deze hormonen worden lokaal vrijgegeven.
Bij een miskraam worden ze ook naar cellen afgegeven die dan een allergische reactie krijgen. Deze reactie zorgt ervoor dat alles wat je in de baarmoeder nodig hebt voor een gezonde zwangerschap in het honderd wordt geschopt waardoor je dus een miskraam kunt krijgen.
Vrouwen die al eens een miskraam hebben gehad hebben vaak een verhoogde afgifte van deze hormonen dan vrouwen die geen miskraam hebben gehad. Vrouwen die lichte kinderen krijgen hebben ook vaak een verhoogde afgifte van deze hormonen dan vrouwen met zwaardere kinderen(3).
Artsen ontwikkelen nu medicijnen die de reactie van cellen op deze hormonen blokkeren zodat de kans op een miskraam kleiner wordt. Tot die tijd is het van belang om stress tot een minimum te brengen.
Depressie tijdens zwangerschap
Een depressie tijdens de zwangerschap is eigenlijk minder erg voor het ongeboren kind dan stress tijdens de zwangerschap. Uit een meta-onderzoek blijkt dat er wel een grotere kans is op vroeggeboorte en het lastiger kan zijn om borstvoeding te geven, maar deze kansen zijn erg klein(4).
Wel wordt de kans op een depressie bij je kind op het 18e levensjaar iets hoger dan bij moeders die niet depressief zijn tijdens de zwangerschap. Daarnaast is er ook een grotere kans op een postnatale depressie.(5)
Een interessant verschil is wel dat moeders met een lagere opleiding vaker een postnatale depressie kregen dan moeders met een hogere opleiding. Ook hadden kinderen van hoger opgeleide moeders minder vaak een depressie op hun 18e levensjaar dan kinderen van lager opgeleide moeders.
Omgaan met stress tijdens de zwangerschap
Zoals je gelezen hebt is het belangrijk om na stress weer tot rust te komen om geen negatieve gevolgen te ondervinden door stress tijdens zwangerschap. Er zijn meerdere dingen die je kunt doen om tijdens zwangerschap te ontstressen.
Neem de stand van zaken op
Ga in eerste instantie even na hoe gestrest je bent en of je nog momenten hebt waarop je niet gestrest bent. Ga na waarom je gestrest bent en of je er iets aan kunt doen. Als het buiten je macht ligt op dit moment kun je je er net zo goed niet druk om maken.
Mediteer
Dagelijks mediteren helpt ontzettend om stress te verminderen. Er zijn meerdere meditatievormen die je kunt uitproberen. Als je een vorm hebt gevonden die bij je past, zoals mindfulness meditatie, kun je dat dagelijks doen om je stresshormonen te verlagen.
Zwangerschapsyoga
Yoga is de manier om te blijven bewegen en om daarbij te ontspannen. Het is wel belangrijk om zwangerschapsyoga te volgen omdat sommige normale yogaposes niet gezond zijn voor iemand die zwanger is.
Zing of neurie mee
Muziek helpt om cortisol, stresshormonen, te reguleren. Door mee te zingen of te neuriën kun je al veel doen om het laag te houden. Ook als je niet kunt zingen, dan moet die man van je maar even oordopjes indoen.
Verwen jezelf
Neem een bad, kijk een leuke film, lees een goed boek, zet een pot thee. Verwen jezelf nu het nog kan. Als je een baby hebt wordt dat opeens een stuk lastiger.
Gebruik zelfhypnose
Voor goed gebruik van zelfhypnose is het verstandig om eerst naar een hypnotherapeut te gaan. Als je het lastig vindt om te ontspannen kan hij/zij je technieken leren die speciaal op jouw situatie van toepassing zijn, vooral bij hypnotische suggesties is dat van belang.
Een techniek die je altijd kunt toepassen is de visualisatie. Voor deze techniek ga je eerst op een lekkere fijne plaats zitten of liggen. Je favoriete hoek op de bank of lekker in bed. Je sluit je ogen en zorgt voor een diepe ademhaling door de buik. Je buik beweegt dan als je ademhaalt in plaats van je borstkas, als je al verder bent in de zwangerschap is dit lastig en dan is gewoon een diepe ademhaling voldoende.
Door de focus op je ademhaling kun je ontspannen. Die ontspanning kun je versterken door met gesloten ogen te visualiseren dat je op een fijne plaats bent. Voor iedereen is dit iets verschillend. Een paar voorbeelden van fijne plaatsen zijn:
- Warme dag op een zonnig strand met een licht briesje.
- Warme tot frisse dag in het bos.
- In een weiland vol bloemen naast een kabbelend beekje.
Het kan ook een gezellige kamer bij een openhaard zijn. Voor iedereen kan een fijne ontspannen plaats iets anders betekenen. Deze visualisatie kun je een tijdje vasthouden om heerlijk te ontspannen.
Partner van gestreste zwangere
Ben jij juist de partner van een gestreste zwangere vrouw? Dan is het vooral belangrijk om triggers van stress uit haar buurt te houden en haar te steunen. Uit onderzoek blijkt dat moeders die zich tijdens de zwangerschap gesteund voelen veel minder vaak last hebben van een postnatale depressie en ook dat de kinderen van moeders die het gevoel hadden dat ze gesteund werden veel beter met stress omgaan dan kinderen van een niet gesteunde moeder(6).
Daarom heb ik ook een aantal tips voor toekomstige vaders of partners van zwangere vrouwen.
Geef haar een massage
Het liefst de hele dag door. Nee, maar een massage kan ontzettend veel doen om stress te verlichten. Daarbij ontspant het ook die spieren die opeens extra gewicht mee moeten nemen.
Vertel haar af en toe dat ze mooi is
Ja want dat is ook iets waar ze zich opeens druk over gaat maken. Dus al ziet ze eruit als een walvis, ze is mooi.
Stel haar gerust over de toekomst
Waarschijnlijk zit je zelf ook met allerlei zorgen over het vaderschap, de financiën en dergelijke, maar jouw stresshormonen hebben minder invloed op de baby dan die van haar. Je kunt haar dus vertellen dat ze een geweldige moeder gaat worden en waarom en dat ook als het financieel niet helemaal perfect is, het kind daar echt niets van gaat merken.
Vraag haar wat je moet doen
Om haar echt het gevoel te geven dat je haar steunt kun je haar af en toe vragen of je dat goed doet en zo niet wat je dan moet doen. Goede communicatie werkt uiteindelijk het beste.
Wil je meer weten over mentale technieken om stress te verminderen om jezelf of anderen mee te helpen? Bekijk dan eens de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland of kom naar een seminar.
Bronnen:
http://www.bestpracticeobgyn.com/article/S1521-6934(13)00132-6/abstract?cc=y=
http://www.ajog.org/article/S0002-9378(12)02088-1/abstract
http://www.webmd.com/infertility-and-reproduction/news/20030605/how-stress-causes-miscarriage
http://www.psychiatrist.com/jcp/article/Pages/2013/v74n04/v74n0405.aspx
http://jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/fullarticle/1748838
