Misschien ken je dit wel. Je zit aan tafel met je partner en er hangt die vervelende spanning in de lucht. Jullie zijn het niet eens over iets, maar in plaats van het uit te praten, doe je je mond maar dicht. "Laat maar zitten," denk je. "Het waait wel over."
Alleen waait het niet over, hè? Die spanning blijft hangen als een nare geur die maar niet wegtrekt.
We zijn best goed geworden in het vermijden van conflicten. Steeds vaker kiezen mensen ervoor om confrontaties uit de weg te gaan in plaats van ze aan te pakken. En ja, dat lijkt op het moment zelf de makkelijkste oplossing. Geen gedoe, geen ruzie, geen tranen. Gewoon doen alsof er niets aan de hand is.
Maar wat je wellicht niet beseft, is dat je daarmee je relaties kapotmaakt. Letterlijk. Die kleine irritaties die je wegstopt? Die stapelen zich op. Die gesprekken die je niet voert? Die zorgen voor misverstanden. En dat gevoel dat je je niet gehoord voelt? Dat groeit en groeit totdat je op een dag denkt: "Hoe zijn we hier beland?"
Het rare is dat het vermijden van conflicten niet zorgt voor minder problemen. Het zorgt voor meer problemen. En die problemen worden groter, ingewikkelder en pijnlijker dan het oorspronkelijke conflict ooit was.
Je kunt er zelfs depressies en angsten door ontwikkelen[1].
Nu denk je misschien: "Oké Edwin, maar wat moet ik dan? Ik ben gewoon niet zo'n type dat ruzie maakt." En dat begrijp ik. Maar er is een groot verschil tussen ruzie maken en gezond conflict aangaan. Dat eerste maakt kapot, dat tweede bouwt op.
Mensen die hebben geleerd om op een goede manier met conflicten om te gaan, hebben betere relaties[2]. Ze voelen zich meer gehoord, meer begrepen en ook meer verbonden met anderen. En dat kun jij ook leren. Ook als je nu nog liever je tanden op elkaar zet dan dat je een moeilijk gesprek aangaat.
Het mooie is dat je niet hoeft te veranderen wie je bent. Je hoeft alleen maar te leren hoe je kunt zeggen wat je denkt en voelt zonder dat het meteen een oorlog wordt. En daar gaan we het in dit boek over hebben.
Waarom doe je conflicten?
Je denkt misschien: "Edwin, ik vermijd helemaal geen conflicten. Conflicten vermijden mij." Maar eigenlijk doe je conflictvermijding. Net zoals je geen angst hebt, maar angst doet. Je hebt geen gedragspatroon, je doet het patroon.
En waarom doe je dat? Daar zijn een paar interessante redenen voor.
Je doet angst voor wat er kan gebeuren
Kijk, de meeste mensen die conflicten uit de weg gaan, doen dat niet omdat ze lui zijn. Ze doen dat omdat ze bang zijn. Maar wat doe je dan precies als je bang bent? Je fantaseert allerlei scenario's waarin alles fout gaat.
"Wat als hij boos wordt?" "Wat als zij me niet meer aardig vindt?" "Wat als ik iets stoms zeg en alles kapotmaak?" Je speelt de film af van alle dingen die mis kunnen gaan. En omdat je brein het verschil niet kent tussen fantasie en werkelijkheid, voelt die angst heel echt.
Het gekke is dat je die angst zelf creëert door te denken aan dingen die nog helemaal niet gebeurd zijn. En dan ga je je gedrag daarop aanpassen. Je zegt maar niks, je stikt je mening in, je doet maar alsof je het ermee eens bent.
Maar hier komt het: door niks te zeggen, maak je het probleem vaak groter. Die spanning die je wilde vermijden? Die wordt alleen maar erger.
Jouw ouders leerden jou hoe je met conflicten omgaat
Je hebt niet voor niks geleerd om conflicten te vermijden. Dat heeft iemand je geleerd, bewust of onbewust. Meestal waren dat je ouders.
Als jouw ouders ruzie maakten door hard te schreeuwen, deuren dicht te slaan en dagenlang niet tegen elkaar te praten, dan leerde jij: "Conflicten zijn gevaarlijk. Conflicten maken alles kapot." Logisch dat je ze dan gaat vermijden.
Of misschien waren je ouders juist van het type dat nooit ruzie maakte. Alles werd onder het tapijt geveegd. "We praten er niet over, het waait wel over." Ook dan leerde je dat je problemen maar beter kunt negeren.
Uit onderzoek blijkt dat kinderen hun conflictgedrag letterlijk kopiëren van hun ouders. Niet wat hun ouders zeggen dat ze moeten doen, maar wat ze zien dat hun ouders werkelijk doen. Je ouders waren jouw eerste en belangrijkste leraren op dit gebied.
Please-gedrag: alles doen om aardig gevonden te worden
Please-gedrag en conflictvermijding zijn eigenlijk twee kanten van dezelfde medaille. Mensen die pleasen, hebben vaak geleerd dat ze liefde en aandacht krijgen door het iedereen naar de zin te maken.
"Als ik maar lief ben, als ik maar geen problemen veroorzaak, dan houden mensen van me." Dat is de gedachte. En dus zeg je maar 'ja' terwijl je 'nee' bedoelt. Je doet maar mee met dingen waar je geen zin in hebt. Je slikt je irritaties in omdat je bang bent dat mensen je niet meer aardig vinden.
Maar hier zit een gevaarlijke val: door voortdurend toe te geven en concessies te doen, leer je jezelf onbewust dat jouw mening er niet toe doet. Dit heeft zelfs invloed op je zelfvertrouwen en zelfwaardering[3]. Dat jij er eigenlijk niet toe doet. En dat is natuurlijk helemaal niet waar.
Wanneer je merkt dat je jezelf constant voorbijloopt om anderen niet te kwetsen, is het tijd om wakker te worden. Want dan ben je niet aardig bezig, dan ben je jezelf aan het wegcijferen. En dat helpt niemand - ook die anderen niet.
Wat er gebeurt als je je mond houdt
Je denkt misschien dat het vermijden van conflicten je relaties beschermt. Maar eigenlijk doe je precies het tegenovergestelde. Het is alsof je een pleister op een ontstoken wond plakt en doet alsof het genezen is. Onder die pleister wordt het alleen maar erger.
Laat ik je vertellen wat er echt gebeurt.
Je stopt jezelf weg en dat voelt de ander
Wanneer je je emoties wegstopt, verdwijnen ze niet. Ze gaan nergens heen. In plaats daarvan stapelen ze zich op in je lichaam en je geest. Dat kan leiden tot hoofdpijn, slapeloosheid en een constante spanning in je schouders. Je lichaam houdt de score bij, ook al doet je hoofd alsof er niets aan de hand is.
Maar er gebeurt nog iets anders. Door constant je eigen mening weg te stoppen, stuur je jezelf een boodschap: "Wat ik vind, doet er niet toe." Dag na dag, week na week. En op een gegeven moment ga je dat geloven.
Je partner merkt dat ook. Misschien niet bewust, maar hij of zij voelt dat jij er niet echt bent. Niet volledig. Je bent fysiek aanwezig, maar emotioneel ben je afgehaakt. En dan gebeurt er iets geks: de ander neemt steeds meer ruimte in omdat jij steeds minder ruimte inneemt [2]. Voor je het weet ben je verdwenen in je eigen relatie.
Niemand weet meer wat je echt denkt
Als je nooit zegt wat je vindt, hoe kan de ander dan weten wie je bent? Je wordt een raadsel, ook voor de mensen die het dichtst bij je staan. Belangrijke gesprekken vinden niet plaats. Misverstanden blijven bestaan. En langzaam maar zeker drift je uit elkaar [1].
Ik zie het zo vaak. Koppels die naast elkaar leven in plaats van met elkaar. Ze praten over het weer, de kinderen, de boodschappen. Maar ze praten niet over wat er echt toe doet. Ze praten niet over hun dromen, hun angsten, hun frustraties. Ze zijn vreemden geworden die toevallig hetzelfde huis delen.
Onderzoek van de Universiteit van Groningen laat zien dat conflictvermijding vaak leidt tot slechte communicatie binnen relaties. Problemen die niet worden uitgesproken, lossen zichzelf niet op. Ze groeien.
Het wordt een tijdbom
Weet je wat het vervelendste is? Die problemen die je negeert, gaan niet weg. Ze blijven onder de oppervlakte borrelen. En op een dag explodeert het allemaal. Alleen dan is het veel erger dan het oorspronkelijk was.
Je leeft constant met die spanning. Die angst dat het toch een keer misgaat. Dat je toch een keer je mond open moet doen. En die spanning vreet aan je.
Op een gegeven moment raak je zo uitgeput dat je niet meer kunt. Je hebt geen energie meer om te doen alsof alles oké is. Slapeloosheid, vergeetachtigheid, hoofdpijn, een verzwakt immuunsysteem – je lichaam geeft op.
Sommige mensen raken zo moe van hun relatie dat ze een soort relatieburn-out krijgen. Ze zijn emotioneel en fysiek uitgeput door al die onuitgesproken spanningen. En dan denken ze: "Zo zijn relaties nu eenmaal. Na een tijdje wordt het gewoon saai en zwaar."
Maar dat is niet waar. Relaties hoeven niet zwaar en saai te zijn. Ze worden zwaar en saai als je er niet over praat wat er werkelijk speelt.
Wat er gebeurt als je blijft wegkijken
Conflicten wegduwen werkt ongeveer net zo goed als een lek in je dak negeren. Op het moment zelf zie je het probleem niet meer, maar ondertussen wordt de schade alleen maar groter.
Die emoties verdwijnen niet zomaar
Wat gebeurt er met alle boosheid, frustratie en teleurstelling die je opkropt? Die verdwijnen niet. Ze gaan ergens heen en dat is meestal je lichaam. Hoofdpijn, slapeloze nachten, een gespannen gevoel in je maag - je lichaam houdt de rekening bij van alle emoties die je niet wilt voelen.
Maar er gebeurt nog iets anders. Je leert jezelf onbewust aan dat jouw mening er eigenlijk niet toe doet. Dat jouw behoeften minder belangrijk zijn dan die van anderen. En dat is gevaarlijk, want op een gegeven moment ga je dat ook geloven.
De balans in je relaties raakt verstoord. Jij wordt steeds kleiner, de ander steeds groter. Niet omdat die ander een slecht mens is, maar omdat jij steeds meer ruimte weggeeft. Tot je op een dag denkt: "Hoe ben ik zo onzichtbaar geworden?"
Praten wordt een vreemd woord
Als je niet meer echt praat over wat er speelt, dan praat je eigenlijk helemaal niet meer. Dan doe je alsof. Alsof alles oké is, alsof je het eens bent, alsof er niets aan de hand is. Maar ondertussen groeit de afstand.
Uit onderzoek blijkt dat conflictvermijding vaak leidt tot slechte communicatie binnen relaties[4]. Dat klinkt logisch als je erover nadenkt. Problemen die niet worden uitgesproken, worden ook niet opgelost. Ze blijven bestaan en worden alleen maar groter.
Het is alsof je samen een dans doet, maar jullie horen allebei andere muziek. Jullie bewegen wel, maar jullie zijn niet meer met elkaar verbonden.
De spanning die nooit weggaat
Problemen lossen zichzelf niet op door ze te negeren. Ze blijven onder de oppervlakte sudderen als water dat bijna kookt. En die constante spanning is uitputtend.
Je leeft met een gevoel van ongemak dat je niet goed kunt benoemen. Er is iets, maar je weet niet wat. En diep vanbinnen ben je bang dat het op een dag explodeert.
Die langdurige spanning kan leiden tot emotionele uitputting. Je voelt je leeg, uitgeblust, alsof al je energie ergens naartoe is weggelekt. Symptomen hiervan zijn:
- Je slaapt slecht
- Je vergeet dingen
- Lichamelijke klachten zoals pijn op de borst en hoofdpijn
- Je wordt vaker ziek
Soms denken mensen dat dit normaal is. Dat relaties nu eenmaal zo zijn na een tijdje. Maar dat is niet waar. Een relatie waarin je je constant gespannen voelt, is niet normaal. Het is een signaal dat er iets moet veranderen.
Soms heb je hulp nodig en dat is oké
Kijk, soms zit een patroon zo diep dat je er niet zelf uitkomt. En dat is helemaal geen schande. Net zoals je naar de tandarts gaat als je kiespijn hebt, kun je naar een therapeut gaan als je vastzit in gedragspatronen die je leven zuur maken.
Wanneer je brein een reset nodig heeft
Bij diepgewortelde conflictvermijding kan hypnotherapie uitkomst bieden[5]. Ik weet het, het klinkt misschien een beetje zweverig, maar het werkt echt. Het gaat niet om pendeltjes of rare trucs. Het gaat erom dat je patronen die diep in je onderbewustzijn zitten, kunt veranderen.
Wat gebeurt er eigenlijk? Je leert je aandacht te verplaatsen van dat eindeloze gepieker daar je hoofd naar wat je werkelijk voelt. En vanuit dat gevoel kun je andere keuzes maken. Keuzes die beter bij je passen dan dat eeuwige wegkijken en je mond houden.
Het mooie van hypnotherapie is dat je niet jarenlang hoeft te praten over hoe rot je jeugd was. Je gaat gewoon aan de slag met andere manieren van denken en reageren. Simpel en effectief.
Een relatietherapie is geen nederlaag
Laten we eerlijk zijn: de relatie redden doe je niet alleen. Als jullie allebei patronen hebben waar jullie niet uitkomen, dan ga je samen aan de slag. Een relatietherapeut is dan geen scheidsrechter die gaat bepalen wie er gelijk heeft. Het is iemand die jullie helpt om weer echt met elkaar te praten.
En nee, het is geen teken dat jullie relatie mislukt is. Het is juist een teken dat jullie er allebei in willen investeren. Dat je niet zomaar opgeeft.
Een conflictcoach kan je ook helpen om:
- Te snappen waarom je doet wat je doet
- Anders te reageren dan je gewend bent
- Gesprekken te voeren zonder dat het meteen oorlog wordt
Op het werk voor jezelf opkomen
Op je werk ligt het anders dan thuis. Daar kun je niet zomaar zeggen wat je denkt zonder gevolgen. Maar je kunt wel leren om assertiever te worden zonder dat je meteen wordt gezien als een lastpak.
Drie dingen die helpen:
- Begin met "nee" zeggen tegen dingen die echt niet kunnen. Niet tegen alles, maar tegen die ene extra taak terwijl je al overwerkt bent.
- Gebruik "ik" in plaats van "jij" als je iets moet zeggen. "Ik kan dit niet redden" werkt beter dan "Jij geeft me te veel werk".
- Oefen eerst met collega's met wie je je veilig voelt.
Het gaat niet om dat je opeens de baas van de afdeling wordt. Het gaat erom dat je niet meer thuiskomt met de frustratie dat je weer niks hebt durven zeggen.
Misschien voel je nu wat weerstand. "Makkelijk praten, Edwin, maar ik ben gewoon zo." En dat begrijp ik. Patronen die je jarenlang hebt gehad, verander je niet van de ene op de andere dag.
Maar weet je wat? Je hoeft het ook niet perfect te doen. Je hoeft niet van conflictvermijder naar discussieleider te gaan. Je hoeft alleen maar één ding anders te doen dan je nu doet.
Begin klein. Zeg volgende week één keer 'nee' tegen iets waar je geen zin in hebt. Vertel je partner dat je je niet gehoord voelt in plaats van je mond te houden. Vraag je collega om uit te praten in plaats van weg te lopen wanneer er spanning is.
Een ding. Meer niet.
Want hier is wat er gebeurt: elke keer dat je iets zegt in plaats van je mond te houden, voel je je een beetje meer jezelf. Elke keer dat je opkomt voor wat jij belangrijk vindt, groeit je zelfrespect. En elke keer dat je een moeilijk gesprek aangaat en merkt dat de wereld niet vergaat, wordt het makkelijker.
Ja, soms gaat het fout. Soms wordt iemand boos, soms escaleert het, soms voel je je rot over wat je hebt gezegd. Dat hoort erbij. Maar weet je wat erger is? Jarenlang je mond houden en steeds meer het gevoel krijgen dat je er niet toe doet.
Jij doet ertoe. Wat jij denkt en voelt is belangrijk. En mensen die echt om je geven, willen weten hoe het met je gaat. Die willen dat je eerlijk bent, ook als het ongemakkelijk is.
Als het echt moeilijk gaat, zoek dan hulp. Er is niks mis met toegeven dat je het niet alleen kunt. Soms heb je iemand nodig die je helpt om die oude patronen los te laten en nieuwe te ontwikkelen.
Het mooiste van conflicten aangaan? Je relaties worden echt beter. Niet makkelijker, maar wel echter. Dieper. Meer verbonden. En jij voelt je meer jezelf.
Je kunt dit. Echt waar. Begin gewoon.
Hypnose leren om conflictmijders te helpen
Wil jij mensen helpen om meer voor zichzelf op te komen? Kennis van hypnose is dan ontzettend waardevol. Kom eens naar de gratis online masterclass voor een kennismaking.
Of schrijf je direct in voor een van onze evenementen en opleidingen.
Heb je een vraag over de opleiding? Plan hier een 1-op-1 gesprek.
Bronnen:
