Chronisch vermoeidheidssyndroom behandeling ondersteunen met hypnose

02 maart 2017

Wat als je altijd moe bent en je moe blijft wat voor maatregelen je ook neemt? Dan is de kans groot dat je last hebt van het chronisch vermoeidheidsyndroom. Je probeert van alles om goed te slapen en om vooral rustig aan te doen, maar toch blijf je veel vermoeider dan je mag verwachten onder de omstandigheden. Dit is een kenmerk van het syndroom en laat zien dat het niet eenvoudig te behandelen is.

Om te zien welke behandelingen er zijn en hoe hypnose hierin een ondersteunende rol kan geven ga ik in dit blog in op het chronisch vermoeidheidssyndroom.

In een ander blog heb ik het al gehad over verschillende oorzaken van chronische vermoeidheid. Als je allerlei maatregelen hebt genomen, om bijvoorbeeld te achterhalen of je overspannen bent of een burnout hebt en je toch nog vermoeid blijft is de kans groot dat je last hebt van het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS).

Wat is het chronisch vermoeidheidssyndroom?

Het syndroom is een aandoening die zich dus kenmerkt met een vermoeidheid die niet in verhouding staat tot de hoeveelheid slaap of stress die je hebt( 1).

Een ander kenmerk is dat deze onverklaarbare vermoeidheid langer duurt dan 6 maanden.

Door wetenschappers worden er meerdere oorzaken aangewezen voor deze vermoeidheid, maar er is nog veel onduidelijkheid.

Wat wel duidelijk is, is dat rust het niet verbetert en dat mentale en fysieke activiteit de vermoeidheid kan verergeren.

Oorzaken van het chronisch vermoeidheidssyndroom

Er zijn meerdere oorzaken of triggers van het chronisch vermoeidheidssyndroom.

Virale infecties

In sommige gevallen krijgen mensen last van CVS nadat ze een virale infectie hebben gekregen. Wetenschappers onderzoeken nu of deze infecties de aandoening kunnen triggeren. De verdachte infecties zijn herpes, murines leukemiavirussen en het Epstein-Barr virus.

Problemen met het immuunsysteem

Uit onderzoek blijkt dat het immuunsysteem van mensen met het chronisch vermoeidheidssyndroom vaak niet optimaal werkt.

Het is alleen nog onduidelijk of dit kleine defect aan het immuunsysteem genoeg is om CVS van te krijgen.

Hormonale onbalans

Soms hebben mensen met CVS ook ontzettend afwijkende bloedwaarden wat betreft de hormonen. Het gaat om de hormonen die worden geproduceerd in de hypothalamus, hypofyse en de bijnieren. Ook bij deze onbalans is het nog onbekend of dit de echte oorzaak is van het syndroom( 2).

Deze aandoening kan op elke leeftijd ontstaan, maar ontstaat over het algemeen tussen het 40^ste en 50^ste levensjaar. Vrouwen lijken er ook vaker last van te hebben dan mannen en ook het niet goed kunnen omgaan met stress kan bijdragen aan de ontwikkeling van dit syndroom.

Over het algemeen wordt er gekeken naar andere medische oorzaken voor de vermoeidheid en als die niet gevonden kan worden wordt de diagnose van het chronisch vermoeidheidssyndroom gesteld.

Symptomen van CVS

De symptomen lijken te passen bij veel andere aandoeningen. De symptomen bestaan uit meer dan alleen chronische vermoeidheid, namelijk:

Vermoeidheid
Pijnlijke keel
Geheugenverlies
Verminderd concentratievermogen
Grotere lymfklieren in de nek en onder de oksels
Hoofdpijn die anders is, een andere ernst heeft en een aparte frequentie
Pijn die van het ene naar het andere ledemaat beweegt zonder roodheid of zwelling
Slaap die niet helpt om uit te rusten
Extreme vermoeidheid tot 24 uur na een geleverde inspanning

Gevolgen van het chronisch vermoeidheidssyndroom

Zoals je ziet zijn de symptomen van CVS ernstig genoeg om je leven behoorlijk te beïnvloeden. Hierdoor kunnen mensen naast het syndroom ook last krijgen van andere aandoeningen, zoals

Veranderingen in de levensstijl
Vermindering van het sociale leven
Vermindering van werk
Depressie

Behandeling van het chronisch vermoeidheidssyndroom

Het chronisch vermoeidheidssyndroom is een aandoening die in de meeste gevallen niet vanzelf overgaat. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 7% van de mensen met CVS automatisch beter worden. Uit een ander klein onderzoek naar 25 mensen met deze aandoening komt naar voren dat bijna 1 op de 4 van hen zich na 5 jaar beter en genezen voelde.

De overgrote meerderheid heeft dus een behandeling nodig om beter om te gaan met de aandoening of om te genezen.

CVS wordt op meerdere manieren behandeld. Over het algemeen krijg je mentale hulp door middel van cognitieve gedragstherapie (CGT) en hulp bij gezond eten. In sommige gevallen wordt ook slaapmedicatie voorgeschreven.

Wat betreft activiteit en beweging wordt over het algemeen aangeraden om zoveel op je te nemen als goed voelt en niet om meer te doen.

Daarnaast is er ook een therapie waardoor je geleidelijk meer beweging krijgt. Uit onderzoek blijkt dat dit effectiever werkt dan alleen een medische behandeling of de behandeling waarin je de hoeveelheid activiteit hebt die past bij de energie die je op dat moment hebt.

Het toevoegen van CGT en oplopende activiteit helpt significant om een betere kwaliteit van leven te krijgen. Onderzoekers stellen zelfs dat genezing van het vermoeidheidssyndroom mogelijk is en dat CGT en geleidelijk meer beweging de weg daar naartoe is( 3)( 4).

In dit onderzoek werden de deelnemers een jaar lang behandeld.

Na de genezing is het wel mogelijk om in de toekomst weer last te krijgen van de aandoening.

Cognitieve gedragstherapie en het chronisch vermoeidheidssyndroom

Bij de CGT wordt samen met een psycholoog of een andere mentale hulpverlener bepaald welke invloed gedrag, gedachten en de vermoeidheid op elkaar hebben.

Daarbij krijgen mensen dan huiswerk mee om thuis te oefenen om beter met de aandoening om te gaan.

Uit onderzoek blijkt dat CGT helpt om minder last te hebben van het chronisch vermoeidheidssyndroom. Het vermindert niet alleen de vermoeidheid. Het vermindert namelijk ook angst en depressieve gevoelens.

Hypnose als ondersteuning cognitieve gedragstherapie bij CVS

Uit meerdere onderzoeken blijkt ook dat CGT onder hypnose de resultaten van die therapie versterkt. Hypnose kan daardoor een manier zijn om de behandeling van het chronisch vermoeidheidssyndroom te ondersteunen en verbeteren.

Hypnose helpt bijvoorbeeld bij de ontspanningsoefeningen die CGT geeft aan mensen die last hebben van dit syndroom. Een ontspanningsoefening is bijvoorbeeld het visualiseren van een prettige plek. Nadat je ademhalingsoefeningen hebt gedaan die in eerste instantie helpen om te ontspannen.

Daarnaast helpt hypnose in combinatie met CGT om overtuigingen aan te pakken die je niet verder helpen. Dit kan bijvoorbeeld met socratische gesprekken of met het herhalen van hypnotische suggesties.

Deze hypnotische suggesties kunnen ook meegegeven worden als huiswerk om thuis te herhalen. Het idee bij deze suggesties is dat het je overtuigingen kan veranderen naar overtuigingen die je juist verder helpen.

Geleidelijk meer activiteit opbouwen

Een andere therapie die gecombineerd wordt met CGT is het geleidelijk meer opbouwen van lichamelijke activiteit zodat het lichaam daar weer aan gewend raakt.

Uit een meta-onderzoek blijkt dat bewegingstherapie die bestaat uit wandelen, fietsen, zwemmen en/of dansen kan helpen om beter te slapen, meer energie te hebben en om het gevoel te hebben dat het beter gaat met je lichamelijke gezondheid.

Het is echter niet duidelijk of meer beweging ook gevoelens van angst, depressie, pijn en de kwaliteit van het leven verbetert.

Hypnose kan ook helpen om de motivatie om te bewegen te vergroten.

Tips voor het behandelen van chronisch vermoeidheidssyndroom

Er zijn een aantal tips die je kunt uitvoeren om het chronisch vermoeidheidssyndroom te behandelen.

Tip 1: Houd een slaapdagboek bij

In dit dagboek schrijf je op hoeveel je hebt geslapen en hoe jij je de dag erna voelt. Hierin houd je ook bij of de activiteit gerelateerd kan worden aan de kwaliteit of hoeveelheid slaap. Dit kun je ook al doen voordat je naar een arts gaat. Dit kan namelijk helpen bij het stellen van de juiste diagnose. Vermoeidheid kan immers ook een symptoom zijn voor wat anders dan het chronisch vermoeidheidssyndroom.

Tip 2: Gebruik een goede slaaphygiëne

Een ander onderdeel dat bij de behandeling van CVS belangrijk is, is een goede slaaphygiëne( 5). Voordat je gaat slapen is het belangrijk om de volgende dingen te doen.

Na 3 uur ’s middags geen caffeïne houdende dranken drinken.
Een paar uur voor het slapengaan niet meer in licht kijken, zoals de televisie of je smartphone.
Lichten in de woonkamer (of waar je je ook bevindt) uren voor het slapengaan dimmen.
Ontspannen voor het slapengaan.

Tip 3: Gebruik zelfhypnose voor ontspanningsoefeningen

Het vermoeidheidssyndroom kan voor erg veel stress zorgen. Regelmatige ontspanning is daarom erg belangrijk. Zelfhypnose helpt om te ontspannen.

Je kunt bijvoorbeeld deze oefening doen om te ontspannen:

Ga op een bed of andere comfortabele plaats liggen of zitten. Sluit je ogen en haal diep adem door je buik. Je buik beweegt dan bij het ademhalen in plaats van de borstkas. Zorg ervoor dat de ademteugen ongeveer even lang duren.

Als je ontspannen bent kun je visualiseren dat je op een fijne plaats bent. Zo kun je visualiseren dat je op het strand bent en dat je de warmte van de zon voelt.

Tip 4: Beweeg met iets dat niet voelt als bewegen

Verplicht sporten is vermoeiender dan bewegen zonder dat het voelt als bewegen. Dansen is bijvoorbeeld een bewegingsvorm die ook veel door ouderen met reuma wordt gebruikt omdat het dansen ook op andere vlakken dan alleen bewegen leuk is. Hierdoor krijgt men er juist energie van in plaats van dat het energie kost.

Een andere bewegingsvorm die niet voelt als verplicht naar de sportschool gaan is yoga. Dit komt doordat yoga ontspanning en beweging combineert. Daarbij licht de focus vaak op flexibiliteit in plaats van op kracht en conditie waardoor er minder energie wordt verbruikt.

Bewegingsvormen die onderzocht zijn zijn ook wandelen, zwemmen en fietsen. Als yoga of dansen niet voor je werkt kun je ook deze vormen van beweging uitproberen.

Tip 5: Zoek hulp

Uit onderzoek blijkt dat de meeste mensen niet automatisch beter worden van het chronisch vermoeidheidssyndroom. Het is dus erg belangrijk om naar een arts te gaan als je langere tijd last hebt van vermoeidheid. Daarbij kan ernstige vermoeidheid die niet overgaat na slaap een andere medische oorzaak hebben.

Wil je meer weten over mentale technieken om jezelf of anderen te helpen? Kom dan eens naar de gratis online masterclass over hypnose.

Of schrijf je direct in voor een van deze opleidingen.

Pin ook deze handige infographic als geheugensteuntje:

Bronnen: