Hypnose voor de fysiotherapeut

Pijnklachten en fysiotherapie komen vaak samen met elkaar voor en hypnose wordt ook steeds vaker door fysiotherapeuten toegepast. Dit is misschien niet iets dat je snel zult denken, maar veel pijnklachten waarvoor mensen bij een fysiotherapeut lopen komen ook door psychische oorzaken. De fysiotherapeut kan dan hypnose gebruiken om de behandeling te verbeteren.

Waarom, wanneer en hoe de fysiotherapeut dat kan doen maak ik in dit blog duidelijk.

Wat is het doel van een fysiotherapeut?

Een fysiotherapeut kan allerlei doelen hebben. Over het algemeen komt het erop neer dat je lichaam last heeft van pijn of beperkingen in het functioneren. Je kunt bijvoorbeeld je elleboog niet goed gebruiken of vindt het lastig om te lopen.

De fysiotherapeut helpt je dan om deze vaardigheden weer helemaal onder de knie te krijgen. Daarom gaan mensen na een trauma, zoals wanneer je been gebroken is geweest, of na een beroerte, wanneer het lopen soms niet meer goed gaat, vaak naar een fysiotherapeut om dit allemaal weer opnieuw te leren.

Waarom helpt hypnose met dit doel?

Hypnose helpt met deze doelen omdat hypnose het onderbewuste beïnvloed ( 1). Als je bijvoorbeeld denkt dat je iets niet kunt, bang bent voor de pijn tijdens of na een oefening kan dit je gedrag tijdens de behandeling beïnvloeden waardoor je langer bij de fysiotherapeut moet oefenen dan nodig is.

Vooral nu je vaak maar een X aantal behandelingen vergoedt krijgt van de zorgverzekeraar als je fysiotherapie nodig hebt, is het belangrijk om mentale blokkades zo snel mogelijk weg te werken zodat jij weer snel je hele lichaam kunt gebruiken zoals je dat hebt gedaan voor een ongeval, of zoals de cliënt van een fysiotherapeut dit deed voor een ongeval of ander probleem.

Aandoeningen waarbij hypnose bij fysiotherapie van pas komt

Vooral op gebieden van het herstel van opgelopen trauma, reumatische klachten en neurologische klachten wordt hypnose steeds vaker toegepast door fysiotherapeuten. Dit komt omdat het de cliënt helpt om meer het gevoel te krijgen dat ze kunnen doen wat de fysiotherapeut van hen vraagt.

Trauma en fysiotherapie

In het geval van een trauma en fysiotherapie hebben we het over een lichamelijk trauma, en dus niet een mentaal trauma. Wanneer je door een ongeval bijvoorbeeld je benen niet meer goed kunt gebruiken helpt een fysiotherapeut je hierbij.

Je kunt je zelfvertrouwen over het functioneren van je lichaam hierbij helemaal kwijtraken. Dit is ontzettend jammer, vooral omdat het lichaam vaak een groot deel van onze identiteit uitmaakt.

Hypnose kan dan helpen om het zelfvertrouwen en de wilskracht te verbeteren waardoor de behandeling ook sneller effectief kan zijn.

Een oefening die dan gebruikt kan worden is het verbeteren van het zelfvertrouwen. Om erachter te komen wat je overtuigingen zijn zal een fysiotherapeut die hypnose kan eerst een gesprek met je voeren om te zien waar de onzekerheden zitten. Vervolgens krijg je hypnotische suggesties mee die je helpen om het vertrouwen te krijgen dat je de behandeling aankunt, zoals:

“Elke stap extra is een win-moment voor mijn lichaam.”

“Ik kan oefenen.”

“Ik mag de tijd nemen om het te leren.”

Dit soort hypnotische suggesties kun je thuis herhalen tijdens zelfhypnose voordat je de meer fysieke oefeningen uitvoert die je van jouw fysiotherapeut hebt meegekregen.

Reumatische klachten en fysiotherapie

Wanneer je last hebt van reuma heb je vaak veel last van pijn bij de gewrichten. Dit bemoeilijkt de dagelijkse bewegingen die je moet maken om voor jezelf (en eventueel anderen) te zorgen.

Door te bewegen onder begeleiding van een fysiotherapeut leer je welke bewegingen gezond zijn om te maken en waar je grenzen liggen. Daarbij helpt de fysiotherapie je om grenzen te verleggen waardoor je meer bewegingen met je lichaam kunt maken.

Daarbij vermindert het ook de onbalans in spieren die kan ontstaan als je een bepaald deel van je lichaam ontziet van lichaamsbeweging wat weer voor ongezonde effecten kan zorgen, zoals een verkeerde houding waardoor je op de lange termijn daar weer klachten door krijgt.

Vooral de pijn van reuma kan ervoor zorgen dat het lastig is om jezelf te motiveren om te bewegen. In dat geval kan hypnose helpen doordat hypnose de overtuigingen over pijn kan veranderen waardoor je minder last hebt van de pijn.

Volgens het onderzoek Elaborate Ways for Approaching Autoimmune Rheumatoid Arthritis uit 2015 zijn ontspanningsoefeningen ook van belang in combinatie met de fysiotherapie. Hierbij kan hypnose helpen.

Een bekende ontspanningsoefening is de visualisatie van een fijne plaats waar je heerlijk kunt ontspannen. Dit gebeurt meestal met een geleide visualisatie, zoals:

“Je loopt op je blote voeten door het gras. Het voelt fijn en kietelt een beetje. De zon schijnt op je huid en er is een licht briesje. Je ruikt de bloemen in het veld en gaat op een rustig plekje zitten. Je strekt je uit en gaat liggen en ontspant hierbij al je spieren. Je geniet van de zon, de wind die het gras laat bewegen en het gekwetter van de vogels om je heen.”

Dit is slechts een voorbeeld van een geleide visualisatie. Afhankelijk van de plek die jij fijn vindt kun je een andere geleide visualisatie krijgen terwijl je onder hypnose bent voor meer ontspanning.

Neurologische klachten en fysiotherapie

Neurologische klachten, zoals de beschadiging die een beroerte kan veroorzaken, worden vaak behandeld met fysiotherapie ( 2). Wanneer de motoriek in het gedrang komt helpt de fysiotherapie om de neurologische verbindingen te herstellen om op die manier weer te kunnen bewegen en je lichaam te controleren zoals eerder en om zo meer vrijheid te ervaren.

Soms kan er ook sprake zijn van een mentale blokkade. Bij verlammingsverschijnselen kan iemand bijvoorbeeld het idee hebben dat de zenuwen in de arm helemaal in de knoop liggen waardoor het lastig is om de hand te bewegen. Visualisaties kunnen helpen om een groter gevoel van controle te ervaren.

In een onderzoek waarbij de vrouw het lastig vond om haar hand te bewegen is er een oefening gemaakt voor het ontwarren van de zenuwen naar de hand. Hierbij werd er een geleide visualisatie toegepast, zoals deze:

“Je kijkt naar je hand en onderarm en je ziet dat deze doorzichtig is. Je ziet allerlei kabels die in de knoop zitten. Er komt nu een ontspannen licht energie bij je hand en onderarm. Deze verwarmt je hand en zenuwen en kamt je zenuwen als het ware uit de knoop.”

Door te visualiseren hoe iets eruit kan zien, niet dat dit klopt met hoe een lichaam er letterlijk uitziet, kan je een gevoel van controle geven die helpt om minder last te hebben van neurologische klachten.

Deze oefening wordt ook gebruikt bij fantoompijn.

Brandwonden en fysiotherapie

Ook bij mensen die last hebben van brandwonden en fysiotherapie moeten ondergaan kan hypnose helpen ( 3). Dit komt doordat fysiotherapie niet in alle gevallen pijnloos is. Hierdoor kunnen cliënten tegen de pijn gaan opzien. Door van tevoren hypnose toe te passen hebben cliënten minder angst voor de fysiotherapie behandeling en tijdens de behandeling hebben ze minder last van pijn.

Voor het verminderen van pijn wordt er meestal gebruikgemaakt van een visualisatie die de pijnervaring kan verlichten, zoals:

“Bepaal op een schaal van 1 tot 10 de pijn die je nu hebt. Je ziet een tiental knoppen voor je met de cijfers 1 tot en met 10 voor je op een rij. 10 staat bovenaan en 1 staat onderaan. Je drukt op de knop onder het getal wat je net dacht en haalt een paar keer adem en ontspant je spieren. Elke knop die je lager klikt vermindert de pijn.”

Dit is slechts een voorbeeld van een geleide visualisatie, afhankelijk van je pijnklachten kun je ook een andere oefening krijgen.

Lage rugpijn en fysiotherapie

Mensen die last hebben van lage rugpijn houden hier vaak ook psychische klachten aan over. In een onderzoek naar het effect van hypnose in combinatie met fysiotherapie kwam naar voren dat deze combinatie effectiever is voor het functioneren na een therapie en mensen zich ook psychisch beter voelen met hypnose en fysiotherapie dan alleen met fysiotherapie. Alleen de intensiteit van pijnbeleving was met of zonder hypnose hetzelfde.

Een fysiotherapeut zonder hypnose kan je dus zeker van je pijnklachten afhelpen, maar je functioneren en psychologisch welzijn is beter als je naast de fysiotherapie ook hypnose krijgt.

Bij het verminderen van pijn kunnen ook overtuigingen over de invloed die de pijn op het leven van de cliënt heeft veranderd worden met hypnotische suggesties, zoals:

“Ik kan nog veel doen ondanks de pijn.”

“Ik geniet van de kleine dingen in het leven.”

“Mijn familie en vrienden vinden mij aardig.”

“Ik heb mensen om mij heen die me steunen.”

Ook dit zijn slechts voorbeelden van hypnotische suggesties. Afhankelijk van de klachten en gedachten die iemand met pijn heeft over de pijn kunnen de suggesties verschillen.

Wil jij na het lezen van dit artikel meer leren over hypnose om andere mensen (of jezelf) te helpen? Kom dan eens naar een evenement of schrijf je in voor een opleiding van het Hypnose Instituut Nederland.

Pin ook deze handige infographic als geheugensteuntje:

Bronnen:

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1779012315002211

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ch.285

http://www.mednet.gr/archives/2016-4/447abs.html