Meditatie met muziek: de voordelen en effecten

Meditatie is ontzettend fijn en veelzijdig. Soms is het prettig om tijdens het mediteren muziek aan te hebben. De muziek kan het ontspannende effect van meditatie versterken en ondersteunen. Vooral als je net begint met meditatie kan muziek erbij de oplossing zijn om je focus te houden en om minder afgeleid te worden. Natuurlijk is dit lastig te doen met harde rock of house muziek, maar met de juiste muziek is een meditatie echt ontspannend.

Om ervoor te zorgen dat jij het meeste uit je meditatie kunt halen ga ik in dit artikel in op de voordelen van muziek bij meditatie.

Iedereen die weleens naar muziek heeft geluisterd heeft gemerkt dat dit effect op je heeft. Vooral tijdens het autorijden kun je erachter komen dat een leuk opzwepend liedje ervoor zorgt dat je net even geflitst wordt omdat je net even wat harder reed dan normaal.

Wellicht heb je ook weleens gemerkt dat muziek je kan ontroeren en je letterlijk kippenvel kan geven door de klanken en het talent van de muzikanten. Dit is een bewijs dat muziek invloed op je lichaam heeft dat je bij muziek die jij leuk vindt zelf kunt observeren.

Muziek is niet alleen van invloed op mensen, ook dieren hebben er baat bij. Koeien geven bijvoorbeeld meer melk als er klassieke muziek gedraaid wordt in de stal.

Effecten van muziek op het lichaam

Net zoals muziek effect heeft op lichamelijke functies van koeien heeft muziek ook effect op het menselijk lichaam. Dit is niet alleen bij kippenvel vast te stellen, medici zijn ook geïnteresseerd in de helende effecten van muziek.

Uit onderzoek dat is uitgevoerd in 2010 (1) blijkt dat patiënten baat hebben bij muziek die een operatie moeten ondergaan of herstellende zijn van een zware operatie. In dit onderzoek is klassieke muziek en opera muziek gebruikt om het effect op het lichaam te testen.

Hartslag

Bij deze muziek werd de hartslag significant lager dan bij muziek die wat minder opzwepend was vergeleken met meer gepassioneerde muziek.

Er was geen verschil in de bloedtoevoer naar het brein vergeleken met rust of als de Negende symfonie van Beethoven werd gedraaid.

Angst

Ontspannende muziek voor een operatie verlaagde de angst bij de patiënten significant en meer dan medicatie die voor ontspanning voor een operatie moet zorgen, in dit geval midazolam. Ook na de operatie waren de patiënten die ontspannende muziek hadden gehoord minder angstig dan de groep die kalmerende medicatie had gekregen.

Stress

Na een operatie kun je ook veel stress ervaren door de pijn van de wond die nu moet helen. Uit het onderzoek blijkt ook dat ontspannende muziek stress verlagend werkt. Na 30 minuten bedrust had de groep die ontspannende muziek had gehoord minder cortisol in het bloed dan de groep die geen ontspannen muziek erbij had gekregen.

Type muziek en hun effecten

In een ander onderzoek naar het effect van muziek op operatieherstel werden de beste resultaten behaald met klassieke muziek en meditatie muziek. Muziek met vocalen en gemaakt met klassieke instrumenten hadden het meeste effect op de cardiovasculaire signalen en de hartslag vergeleken met meer eentonige muziek.

Heavy metal en techno hadden juist een tegenovergesteld effect en konden zelfs gevaarlijk zijn na een operatie doordat ze tot meer stress leidden en een (levensgevaarlijke) onregelmatige hartslag.

Dit onderzoek laat duidelijk zien dat muziek invloed heeft op het lichaam en de mentale gesteldheid. Daarbij laat dit onderzoek ook zien dat niet alle muzieksoorten geschikt zijn om van stress af te komen en om je cardiovasculaire gezondheid op peil te houden.

Daarom kun je tijdens meditatie ook het beste kiezen voor klassieke muziek of speciaal daarvoor gemaakte meditatie muziek. Op de gratis versie van Spotifi en op YouTube kun je ook focus muziek aanzetten die vaak ook zeer geschikt is voor meditatie.

Zen meditatie muziek

Zen meditatie is een meditatievorm die zich focust op concentratie en op zelf-ontdekking. Het is de bedoeling dat je door deze focus op jezelf erachter komt wat de essentie van jezelf is en wat je dagelijks doen en laten is.

Meestal komt het erop neer dat je leegte kunt ervaren in plaats van een ‘ik’. Dat je er gewoon bent zonder daar allerlei waarden aan te geven.

Het dagelijks doen en laten, het vinden van uitdrukking in het dagelijks leven heeft als doel dat je leeft als je een zelf-loos bestaan hebt en hoe je dit vormgeeft in het dagelijks leven.

Tijdens de meditatie kun je muziek op de achtergrond hebben, dit helpt om je tijdens de meditatie te kunnen focussen en om de gewaarwordingen van de veranderingen in het bewustzijn te herkennen. Om de prikkels en de automatische reacties van het lichaam en die geest te kunnen onderzoeken.

Rustgevende muziek

Tijdens meditatie, welke vorm dan ook, kun je rustgevende muziek gebruiken om je beter te kunnen focussen op je ademhaling of op de reacties die je lichaam en geest hebben op omgevingsfactoren.

Als je stress wilt verminderen met muziek bij meditatie wordt er ook vaak gebruik gemaakt van new age muziek. In een onderzoek (2) naar rustgevende muziek is de effectiviteit tussen new age muziek en Mozarts Eine Kleine Nachtmusik met elkaar vergeleken wat betreft effectiviteit. In totaal hebben drie groepen meegedaan waarbij er een groep was die 28 minuten Mozart luisterde, een groep die 28 minuten new age muziek beluisterde en een groep die zich 28 minuten vermaakte met het lezen van tijdschriften.

Uit dit onderzoek, dat is uitgevoerd in 2004, blijkt dat mensen die naar Mozart luisterden het meeste het gevoel van innerlijke vrede hadden en minder last hadden van negatieve emoties. Ook mensen die new age muziek hadden beluisterd hadden minder last van stress en negatieve emoties dan mensen die alleen maar tijdschriften lazen ter ontspanning.

De klassieke en new age muziek had hetzelfde verhogende effect op gevoelens van dankbaarheid en liefde.

Klassieke muziek en new age muziek kan dus goed gebruikt worden om stress te verlagen en als achtergrond voor het mediteren.

Meditatie met muziek

Uit onderzoek blijkt ook dat meditatie in combinatie met muziek ervoor kan zorgen dat spanningen en depressieve klachten er significant door kunnen verminderen.

Meditatie en muziek kan dus vooral gebruikt worden als je mediteert om stress te verminderen, tegen een depressie en voor algemene ontspanning.

Uit ander onderzoek blijkt wel dat de muziek moet passen bij het doel dat je hebt. Speciale meditatiemuziek kan daarom in sommige gevallen beter werken voor jouw meditatie dan klassieke muziek. Je kunt het natuurlijk voor jezelf uitproberen door te controleren welke muziekstijlen het beste voor jou werken.

Yoga en muziek

In sommige yogatradities speelt muziek een belangrijke rol om in een staat van meditatie te komen (3). Er zijn bijvoorbeeld regio’s in India waarin het belangrijk is om te lijden en dit wordt gedaan door piercings te zetten. Tijdens het zetten van de piercing wordt de persoon eerst in trance of meditatie gebracht waarbij muziek en mantra’s een belangrijke rol spelen.

Ook bij helende ceremonies in yogatradities spelen muziek en mantra’s een belangrijke rol. Bepaalde tonen zijn in de yogaleer gekoppeld aan bepaalde chakra’s. Deze elementen worden in India nog steeds gebruikt bij de moderne muziektherapie.

Nada yoga is de yogavorm waarbij muziek van belang is. Bij deze vorm is het in eerste plaats belangrijk om naar de muziek van je lichaam te luisteren. Naar de geluiden die je lichaam maakt. Vervolgens is het belangrijk om naar daadwerkelijke muziek te luisteren. Deze akoestische muziek wordt gebruikt tijdens de meditatie en Hatha yoga die bij Nada yoga gebruikt wordt.

De muziek bij yoga heeft als doel om gevoelens van comfort, hoop en vrede op te wekken en om pijn en angst te verminderen.

Muziek en yoga meditatie kan bijvoorbeeld gebruikt worden bij angst en pijn als je behandeld wordt tegen kanker.

Alpha muziek zonder ritme kan gebruikt worden om ontspanning op te roepen, maar er wordt ook duidelijk aangegeven dat de voorkeuren van mensen zelf ook leidend kunnen zijn in de muziek die het beste gebruikt kan worden tijdens meditatie en therapie (4).

Daarnaast kan muziek met een bepaald ritme ook ondersteuning bieden aan het veranderen van de asana’s of ademhaling tijdens yoga meditatie.

Voorkeur voor muziek van belang

In al deze onderzoeken wordt veel duidelijk, namelijk dat akoestische muziek en muziek zonder ritme kan helpen om meditatie en de effecten ervan te bevorderen.

Daarnaast wordt ook duidelijk dat de muzikale voorkeur van de persoon die mediteert of muziektherapie krijgt belangrijk is voor het effect ervan. Ook is het belangrijk dat de muziek past bij de situatie.

Daarom is het de beste oplossing om tijdens het mediteren klassieke muziek, meditatie muziek, alpha muziek en muziek van je eigen voorkeur te testen om er op die manier achter te komen welke muziekstijl jou het beste helpt om de meditatie te ondersteunen.

Alleen heavy metal en technomuziek moet ik op basis van het onderzoek naar de verlaging van stress afraden. Dus dat is eventjes pech voor de headbangers die dit artikel lezen.

Wil je meer weten over technieken die je mentale gezondheid bevorderen? Kom dan eens langs bij een seminar of bekijk de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland.

of doe mee met de gratis online masterclass over hypnose.

Pin ook deze handige infographic als geheugensteuntje:

meditatie met muziek