Gewone therapie, hypnotherapie, het staat en valt met het opbouwen van rapport. Rapport is de band die je als therapeut hebt met je cliënt en het gevoel dat die band goed is. Je cliënt moet je voldoende vertrouwen om alles aan je te kunnen vertellen wat belangrijk is voor de behandeling en om volgzaamheid te verkrijgen.
Het gaat dus om de klik, het gevoel van dat de ander je begrijpt en dat als de situatie anders was er misschien zelfs ruimte zou zijn voor het ontwikkelen van een vriendschap.
In dit blog lees je meer over rapport opbouwen en hoe je dit professioneel aanpakt.
Wat is rapport?
Rapport gaat over de therapeutische relatie tussen de therapeut en cliënt. Het bouwen van rapport is vaak de eerste stap die gezet moet worden door de therapeut om de behandeling goed te laten verlopen.
Het is dus de bedoeling dat er een soort klik ontstaat die voor de cliënt signaleert dat de therapeut te vertrouwen is met zijn/haar problemen.
Rapport opbouwen is niet iets wat je 123 doet en waar je als therapeut ook tijd in mag steken. Dit begint al tijdens het verkenningsgesprek.
Hoe je communiceert met de cliënt is ook belangrijk voor het opbouwen van rapport. Onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat een warme, vriendelijke, bevestigende en begripvolle communicatie meehelpt om de band goed op te bouwen[1].
Ook de cliënt heeft een rol bij de band die ontstaat. Zo is er wederzijds respect, een samenwerking, en communicatie.
Het belang van rapport
Als je een goed rapport hebt met de cliënt helpt dit om de tevredenheid over de behandeling hoog te houden. Het helpt de cliënt om zich te houden aan de behandeling (als je bijvoorbeeld huiswerk meegeeft in de vorm van audio-opnames voor zelfhypnose die regelmatig beluisterd moeten worden) en het verbetert de uitkomsten van de behandeling.
Het is belangrijk voor goede communicatie (bron 1). Goede rapport zorgt er bijvoorbeeld voor dat de cliënt meer durft te vertellen, waardoor je het probleem als hypnotherapeut nog beter kunt oplossen.
Het verkenningsgesprek
Het verkenningsgesprek is het eerste moment waarop de cliënt daadwerkelijk contact heeft met een therapeut en dit is een heel belangrijk moment voor het opbouwen van rapport.
Een goede eerste indruk is ook voor rapport goud waard.
Als het je namelijk lukt om in de eerste minuten al rapport op te bouwen, dan zorgt dit voor vertrouwen bij je cliënt (bron 1). Het is dan handig om de “smalltalk” geleidelijk – ongemerkt voor je cliënt – over te laten gaan naar de vragen die je wilt stellen om de behandeling vorm te gaan geven.
Hier mag je de tijd voor nemen. Onderzoek (bron 1) laat bijvoorbeeld zien dat behandelingen al beter werken als je 10 minuten de tijd neemt voor het opbouwen van rapport vergeleken met behandelingen waarbij 7,5 minuten de tijd is genomen.
Alleen hierom is het al verstandig om tijd per sessie ruim in te plannen, zeker als het de eerste keer is dat je een cliënt ziet of spreekt.
Als je de cliënt al eens hebt gesproken, maar nog niet hebt gezien, zorg er dan voor dat je voordat de cliënt er het dossier van de cliënt doorneemt en dit niet doet als de cliënt er al is[2].
Rapport opbouwen en vasthouden
Een rustige omgeving, de cliënt uit laten praten, het voorkomen van onderbrekingen (zoals iemand die aanklopt), en niet-gehaast overkomen zorgt voor vertrouwen bij de cliënt en kan ervoor zorgen dat de cliënt meer vertelt (bron 1).
Het kan helpen om in het begin met je cliënt te praten over het dagelijks leven en hoe het probleem duidelijk wordt in het dagelijks leven, zoals wanneer iemand wil stoppen met roken. Dan kun je meer vragen over het rookgedrag[3].
Daarnaast kan je jezelf ook afstemmen op je cliënt. Dit wordt ook wel spiegelen genoemd. Je gaat je lichaamshouding, manier van praten en bewegen afstemmen op dat van je cliënt. Doe dit subtiel en niet te opvallend.
Ook kan je even samenvatten wat je cliënt je heeft verteld. Dit laat je cliënt aan de ene kant zien dat je luistert, aan de andere kant is het voor jezelf een goede manier om te controleren of je alles goed hebt begrepen. Een echte win-winsituatie.
Tijdens het samenvatten kun je ook woorden gebruiken die je cliënt gebruikt om het rapport te versterken en vast te houden.
Een kleine dubbelcheck of het rapport goed is gegaan, is om je gedrag juist weer anders te maken vergeleken met je cliënt, om te zien of deze je nu al volgt of niet.
Ga ook niet doen alsof je een soort ouderlijke rol op je neemt. De relatie tussen jou en je cliënt moet gelijkwaardig zijn voor het hebben van rapport. Er kan net iemand tegenover je zitten die op dat moment nog vastzit in het archetype van rebellerende zoon en dan helpt een “ouderlijke” houding helemaal niet. Het is verstandiger om samen doelen te bedenken, in plaats van dat je de cliënt doelen geeft voor het opbouwen en behouden van rapport.
De stoel speelt ook een belangrijke rol in het behouden en verkrijgen van rapport. Hoe comfortabeler de cliënt zich voelt, hoe beter voor het rapport. Dit is waarom we tijdens de opleiding van het Hypnose Instituut Nederland ook aandacht besteden aan de stoel.
Daarnaast zijn belangrijk om vast te houden:
- Betrouwbaarheid
- Enthousiasme
- Interesse in zorgen van de cliënt
- Objectiviteit
- Oplettendheid
- Oogcontact (voor de inductie van hypnose)
- Een open lichaamshouding
Gebruik open vragen. Leg vooraf uit wat hypnose is, hoe dingen werken en eventueel waarom je bepaalde zaken op een bepaalde manier aanpakt.
Let ook op de lichaamstaal van je cliënt en reageer daar eventueel ook op, zoals als de cliënt even gespannen lijkt of verdrietig kijkt of juist heel blij. Dat is een manier om je empathie te laten zien. Dit kan ervoor zorgen dat iemand toch nog meer openheid van zaken geeft, dan hij/zij anders zou doen.
Het is ook belangrijk dat je mindful bent over je eigen gedachten tijdens de behandeling. Als je bijvoorbeeld merkt dat je gaat oordelen, al is het alleen in gedachten, dan kan je daar sneller mee stoppen, zodat dit de behandeling niet beïnvloedt en het rapport niet verpest (bron 2).
Signalen van de cliënt over het rapport
Als de cliënt zich goed ontspant en het gesprek natuurlijk verloopt dan weet je dat het rapport goed is gegaan.
Vermijdt de cliënt echter oogcontact, laat hij/zij stiltes vallen, krijg je hele korte antwoorden en is de lichaamshouding gesloten? Dan gaat er iets mis met het opbouwen van rapport (bron 1).
Rapport bij kleine kinderen
Wat wel interessant is bij kinderen, is dat rapport opbouwen dan juist iets is wat handiger is om zo kort mogelijk de tijd aan te besteden. Als je hier lang over doet kan dit bij kinderen van 3,5 jaar oud namelijk een averechts effect hebben (bron 1).
Als kinderen ouder zijn kan er ook meer tijd aan rapport worden besteed. Wat je doet hangt af van het kind. Net als bij volwassenen is ieder kind anders en is het belangrijk om goed te observeren, zodat je technieken om rapport te krijgen op het kind kunt aan te passen[4].
Bij kinderen gaat het opbouwen van rapport over het krijgen van hun vertrouwen en medewerking. Het is belangrijk dat ook een kind goede rapport voelt, zodat deze vrij en eerlijk kan omgaan met bijvoorbeeld kinderhypnose.
Bij jonge kinderen tot en met 5 jaar kun je het beste een gesprek aanknopen over een algemeen onderwerp in plaats van een specifieke gebeurtenis. De favoriete kleur bespreken is dan bijvoorbeeld handiger dan hoe het laatste kinderfeestje ging. Bij kinderen ouder dan 5 jaar tot en met 8 jaar maakt het minder uit of je een gesprekje aankoopt over een algemeen onderwerp of een specifiek onderwerp om rapport op te bouwen (bron 4) voordat je begint met het daadwerkelijke werk.
Het stellen van open vragen werkt ook beter voor het opbouwen van rapport bij kinderen tot en met 9 jaar vergeleken met het stellen van gesloten vragen. Ook bij kinderen mag je samenvatten wat ze hebben gezegd op het rapport vast te houden en te versterken.
Rapport opbouwen is een belangrijke stap in hypnotherapie en vaak de eerste stap die je zet. Het maakt niet uit of dit voor iemand is die alleen maar wil stoppen met roken, of iemand die een trauma wil verwerken met hypnose.
Na het opbouwen en bereiken van rapport kan je daadwerkelijk beginnen met de hypnosetechnieken om de problemen van de cliënt op te lossen.
Wil je meer weten over hypnose? Kom dan eens naar de gratis online masterclass.
Of schrijf je in voor een van onze seminars of opleidingen. De opleidingen kun je klassikaal volgen of live online. De lessen worden in het laatste geval live vanuit een professionele studio gegeven en met voldoende assistentie om ook online 1-op-1 aandacht te bieden, net als in de klassikale lessen.
Kies een opleidingsvorm die bij je past.
De klassikale lessen worden in Assendelft (dorpje boven Amsterdam) gegeven.
Bronnen:
