Gaten is iets wat we veel in ons dagelijks leven tegenkomen. Denk maar aan de gaatjes in je gootsteen. Gaten in een bijenkorf en dergelijke, maar er zijn ook gaten die we liever niet tegenkomen. Ook al zijn dit hele onschuldige gaten. Denk maar aan de gaten in de rug van een pad nadat de eitjes zijn uitgekomen. Veel mensen vinden dit gezicht afschuwelijk en walgen ervan.
Er zijn ook mensen die het niet alleen walgelijk vinden, maar die er echt bang voor worden.
Trypofobie: angst voor gaten
Vooral de gaatjes van een padden rug, of de gaten die sommige wormen in dieren, zoals honden, achterlaten zorgen bij veel mensen voor negatieve gevoelens, zoals:
- Kippenvel
- Kramp
- Misselijkheid
- Paniek
- Jeuk
- Gevoel dat je je ogen moet herstellen (knipperen met de ogen en fronsen)
Bijna iedereen heeft wel last van deze gevoelens als ze vreemde gaatjes zien, die onoverzichtelijk zijn en waar je niet kunt zien of er iets in die gaatjes leeft.
Een aantal mensen is zo bang voor dit soort gaatjes dat ze altijd extra opletten en echt last krijgen van een paniekaanval al ze er een zien.
Oorzaak van angst voor gaten
De reden dat bijna iedereen niet blij wordt van gaatjes is doordat het een biologische reactie is, in plaats van een aangeleerde reactie.
Als je zelf een appelboom hebt zul je het gevoel wel herkennen dat je extra oplettend bent op gaatjes omdat andere beestjes de appel ook lekker vinden en zich er een baan in eten.
Uit onderzoek dat in 2013 is uitgevoerd blijkt dat mensen op afbeeldingen van dit soort vreemde gaten hetzelfde reageren als op gevaarlijke dieren. Juist hierdoor denken de onderzoekers dat dit een soort biologische reflex is om jezelf te beschermen, zoals je jezelf wilt beschermen van een appel waar beestjes in kunnen zitten als je ze zelf kweekt zonder beschermende middelen te gebruiken(1).
Daarbij is de jeuk ervaring bij het zien van gaten gebaseerd op huidziekten die ook ronde vormen aannemen die lijken op de gaatjes. Doordat je onderbewust denkt aan de waterpokken of mazelen focus je je ook meer op het gevoel van je huid, waardoor je kleine irritaties opeens wel opmerkt.
Eigenlijk is het ook niet de angst voor de gaten, maar de angst voor het onbekende of gevaar(2). Net als bij de angst voor diepe wateren. Bij de angst voor de gaten is het de angst dat er iets in leeft waar je ziek van kunt worden.
Als je bij jezelf merkt dat je niet bang bent voor de gaten van een bijenkorf, maar wel voor de gaten van een pad waarvan net de eitjes zijn uitgekomen. Weet je dat er een aantal zaken zijn die je kunt onderzoeken.
Elk gat heeft namelijk zijn eigen gevaar. Je weet bijvoorbeeld wat er in de gaten van een bijenkorf zit, honing en bijenlarven. Daardoor zijn mensen daar meestal het minst bang voor.
Angst voor gaten overwinnen
Het lijkt ontzettend simpel om de angst voor gaten te overwinnen, maar het ene gat is het andere gat niet. Daarom is het belangrijk om te achterhalen voor welke gaatjes jij angst hebt.
Je kunt hiervoor een lijst maken met zaken die je in het dagelijks leven tegenkomt met gaatjes, zoals:
- Spons
- Gatenkaas
- Broschocolade
- Bijenkorf
- Lotuskop
- Pad met eitjes (of net niet meer)
- Struisvogelleer
- Octopuszuigers
Als je dit lijstje hebt gemaakt is eigenlijk de eerste stap die je kunt zetten om van een onbekend gat een bekend gat te maken. Waarom zitten er gaatjes in een spons en hoe gevaarlijk zijn die gaatjes nu?
Dan kom je er waarschijnlijk achter dat je de spons door die gaatjes kan laten groeien als je iets met water wilt opnemen. Ook kom je erachter dat je de spons op tijd moet vervangen. Inderdaad in verband met de hygiëne.
- Bij de Broschocolade kom je erachter dat de chocolaatjes op een speciale manier worden gemaakt waardoor er van die gaatjes in komen. Dat er een goede controle op hygiëne is.
- Bij de Lotuskop kom je erachter dat het de zaden zijn die in de gaatjes zitten en dat de kop de zaadjes laat vallen in het water.
- Bij het struisvogelleer kom je erachter dat de gaatjes de plekken zijn waar de veren van de struisvogel in de huid zaten.
Alleen al door deze kennis kun je met veel minder angst naar de spons kijken.
Dit informatieonderzoek voer je ook uit voor de rest van de lijst van gaatjes waar je angst voor hebt.
De beschermingsreflex verminderen
Wanneer je last hebt van deze angst speelt je onderbewuste een ontzettend grote rol. Daarom is het belangrijk om je nieuw vergaarde kennis in je onderbewuste te programmeren.
Dit doe je door de nieuwe kennis dagelijks te herhalen, totdat je zonder problemen naar afbeeldingen met gaatjes of het voorwerp zelf kunt kijken.
Je herhaalt dan bijvoorbeeld de volgende weetjes:
“In de gaatjes van een bijenkorf zit honing en larven.”
“In gatenkaas zit alleen lucht.”
“In broschocolade zit alleen lucht.”
“Een spons kun je na een dag weggooien.”
“Het gat in struisvogelleer laat zien waar de veer zat.”
“De rug van een pad met gaatjes laat zien dat daar eitjes in hebben gezeten.”
“Ik kom een octopus nooit tegen tijdens het zwemmen.”
“Een octopus gebruikt de zuignappen voor het grijpen van zijn prooi.”
De angst confronteren
Na het herhalen van deze weetjes tijdens zelfhypnose kun je kijken of je jouw angst kunt confronteren. In eerste instantie maak je dan een lijstje van het voorwerp met gaatjes dat je het minst eng vindt tot het voorwerp met gaatjes dat je het engst vindt.
Vervolgens kun je samen met een hypnotherapeut je angst confronteren. Dit doe je bijvoorbeeld eerst door het voorwerp te visualiseren, daarna door naar een foto of video van het voorwerp te kijken en vervolgens naar het voorwerp in het echt.
Tijdens elke stap die je zet leer je van de hypnotiseur hoe jij je lichamelijke reacties op de gaatjes kunt verzachten. Je ontspant bijvoorbeeld bewust je spieren, let op je ademhaling en je let vooral op je gedachten.
Door je gedachten niet te laten fantaseren over al het gevaar van wat er wel niet in die gaatjes kan zitten, maar door rationeel de feitjes over de gaatjes te benoemen kun je ontzettend veel doen om de angstreactie te vermijden.
Kalm blijven tijdens angstige momenten
Een aantal zaken die je kunnen helpen tijdens angstige momenten om kalm te blijven is door in eerste instantie je ademhaling te blijven controleren. De kans is groot dat je kortere ademteugen krijgt en meer door je borstkas ademhaalt. Probeer in plaats daarvan rustig door je buik te ademen. Zorg ervoor dat je ademteugen even lang zijn. Bijvoorbeeld door 3 tellen in te ademen en door 3 tellen uit te ademen.
Daarnaast is het belangrijk om je spieren te ontspannen. Ga in je hoofd je hele lichaam langs om bewust de spieren te ontspannen die je op dat moment niet hoeft te gebruiken. Je wilt immers niet omvallen.
Ontspan je nek en je schouders en ontspan je tong als die tegen je gehemelte drukt.
Merk je dat je aan van alles denkt en je fantasie met angsten op de loop gaat? Focus je aandacht dan op de prikkels van je zintuigen. Zoals het gevoel van je zolen die op de vloer/grond staan. De warmte van de lucht om je heen en de mensen met wie je bent.
Blijf ook de feitjes over de gaten herhalen.
Er zijn nog meer technieken die je kunt gebruiken tegen angst met hypnose. Om hierachter te komen kun je eens naar een workshop of ander evenement van het Hypnose Instituut Nederland gaan.
Bekijk de agenda en meld je aan.
Bronnen:
1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23982244
2. https://www.cbsnews.com/news/understanding-trypophobia-why-some-people-fear-holes/
