Tijdens webinars krijg ik weleens de vraag of je hypnose kunt gebruiken om te vergeten. Eigenlijk wil ik je liever helpen om beter met pijnlijke herinneringen om te gaan dan ze te willen vergeten en verdrukken. Dat lijkt me om meerdere redenen heel ongezond. Daarom ga ik in dit artikel in op het nut van herinneringen, ontwikkelingen wat betreft het vergeten van herinneringen en hoe hypnose je kan helpen om herinneringen achter je te kunnen laten. Een tijd geleden bekeek ik de film Eternal Sunshine of the Spotless Mind met Jim Carrey. In die film wil hij een complete relatie vergeten, maar na een tijdje begint hij te beseffen dat hij sommige herinneringen helemaal niet kwijt wil. Dat er in sommige herinneringen toch iets goeds te zien was of dat er uit die herinnering iets viel te leren. Dus misschien is de eerste vraag wel, weet je zeker dat je zonder die herinnering wilt leven? Daarnaast hebben herinneringen ook hun nut.
Nut van je geheugen
Een goed geheugen was belangrijk voor je overleving en dat is het nu nog steeds. Vroeger, toen wij mensen nog aan het jagen en verzamelen waren, moest je weten welke plant je wel en niet kon eten. Als er een tijdje droogte was moest je de plekjes herinneren waar altijd wel water te vinden is.
Is het je ook weleens opgevallen dat je vooral negatieve herinneringen hebt? Dat ’s nachts telkens van die dingen door je hoofd spoken waar je je nu voor schaamt of die je tot vervelens toe blijft afspelen in je hoofd omdat je denkt dat je het anders had moeten aanpakken?
In het klein kan dat zijn dat je op de middelbare school ooit keihard tegen een glazen deur aan bent gelopen, net op dat moment dat die leuke persoon je ook zag, maar vervolgens doorliep alsof hij/zij niet eens wist van je bestaan voor je onfortuinlijke moment en daardoor eigenlijk ook totaal geen interesse in je kan hebben. Dat jij voortaan wel oplet of een glazen deur open of dicht is!
Ook herinneringen die nog pijnlijker zijn, zoals slecht gedrag of drugsgebruik kunnen soms pijnlijk blijven. Echter die situaties probeer je juist in de toekomst te voorkomen en daar ligt ook direct het nut van de negatievere herinneringen die je sneller onthoudt dan de positieve herinnering. Het heeft allemaal te maken met het vergroten van je kans op overleving.
We zijn sociale dieren en horen bij een groep. Als een ruzie ooit uit de hand is gelopen is dat pijnlijk en fungeert de herinnering om te voorkomen dat je niet weer een ruzie uit de hand laat lopen waardoor je sociale relaties verstoord raken. Op gegeven moment leer je dat ‘winnen’ niet het belangrijkste is als dat je een relatie kan kosten waar je eigenlijk heel tevreden mee bent.
Ook kun je slechte herinneringen overhouden aan drugsgebruik. Misschien had je een bad-trip, dat het allemaal niet zo leuk was en je dacht dat het helemaal verkeerd ging. Of misschien werd je juist agressief of verdrietig door het drugsgebruik. Ook dit heeft te maken met je overlevingskans, doordat je lichaam en geest dan eigenlijk aangeven dat je dat spul nooit meer moet gebruiken.
Je omgeving en de herinnering
Het is heel vervelend, maar je gedrag bepaalt voor je omgeving meer wie en wat jij bent dan wat je denkt. Want je gedachten kan de rest niet zien. Door herinneringen te vergeten los je problemen niet op en kun je ze zelfs erger maken. Want je omgeving weet nog wel wat er wanneer gebeurd is. Als ze je daarmee confronteren, al is het maar om bevestiging dat ooit iets is gebeurd, en jij dit vervolgens ontkent omdat je het niet meer weet kan dit leiden tot veel onbegrip en kun je ook nog eens uitgemaakt worden voor leugenaar.
Het kan in ieder geval leiden tot erg onhandige situaties.
Verdrukken van herinneringen
Sinds in de Verenigde Staten seksueel geweld niet meer kan verjaren zijn er veel mensen naar voren gekomen die zeggen dat ze slachtoffer zijn geweest, maar zich dat tientallen jaren niet meer hebben kunnen herinneren omdat de herinnering te gruwelijk was. Sindsdien is er ook meer onderzoek naar verdrukte herinneringen in de VS en hoe betrouwbaar deze herinneringen zijn, je wilt immers niet een onschuldige persoon in de cel zetten.
Uit literatuuronderzoek van Harvard blijkt echter dat je niet zelf, zonder hulp, traumatische herinneringen naar je onderbewuste kunt drukken. Het idee achter dit literatuuronderzoek is dat als verdrukking van een herinnering altijd al bestaat, net zoals depressie en hallucineren, hierover geschreven moet zijn in de geschiedenis. Ze konden echter geen bronnen vinden van voor 1800. Bij hallucinaties en depressies kon men hier wel literatuur vinden die eeuwen terug gaat.
Onderzoekers zijn wel bezig met het uitzoeken hoe ze mensen kunnen helpen met een post-traumatisch-stress-syndroom of die last hebben van andere angsten door slechte herinneringen. Want een slechte herinnering heeft als functie dat je bepaald gedrag niet herhaalt, maar niet dat je de hele tijd denkt dat je in gevaar bent als het gewoon niet zo is.
Onderzoek naar verwijderen van herinneringen
Mensen kunnen door oorlogssituaties getraumatiseerd raken. Daar moet veel zorg aan besteed worden zodat ex-soldaten en vluchtelingen normaal kunnen functioneren in de maatschappij. Daarom wordt er steeds meer onderzoek uitgevoerd naar het wissen van traumatische herinneringen en naar hoe om te gaan met die herinneringen zodat ze geen probleem zijn. Daarvoor is eerst in kaart gebracht hoe de hersenen omgaan met het verwerken van een traumatische ervaring.
In eerste instantie verwerkt de thalamus wat er gebeurt. Deze stuurt zintuigelijke informatie naar de amygdala die de emotie als emotioneel significant bestempelt en bewaart voor toekomstig gebruik, zoals eerder gezegd om in de toekomst gevaar te kunnen vermijden. In de eerste uren na de gebeurtenis begint de hippocampus met de situatie in een context te plaatsen en verbindingen te maken waardoor de herinnering sterk in je geheugen gegrift wordt, maar het is niet iets dat vaststaat. Door nieuwe dingen te leren kun je de herinnering beïnvloeden. Je lange termijngeheugen is in staat om updates door te voeren zodat je geen last meer hoeft te hebben van de traumatische herinnering.
Wetenschappers zijn dus ook bezig met de mogelijkheden om herinneringen helemaal te kunnen wissen. Zo zijn ze bijvoorbeeld aan het experimenteren met xenongas op muizen. Die blokkeert een bepaalde receptor. Het idee is dat als je iets traumatisch meemaakt en je dit gas toegediend krijgt binnen uren na de gebeurtenis dit de angstreacties, zoals het bepalen van de context en in shock raken kan verminderen. Dus dit is meer het voorkomen van slechte herinneringen als de kans daarop vrij groot is.
Uit onderzoek bij ratten blijkt dat sommige eiwitten invloed hebben op de receptoren waardoor die niet meer super hard schrikken van geluid, maar dit staat echt nog in de kinderschoenen en dit wist de herinnering dus niet. Het verandert alleen de reactie om prikkels uit de omgeving die je aan de gebeurtenis kunnen herinneren.
Wat kun je nu doen tegen nare herinneringen?
Het is dus nog niet mogelijk om herinneringen te wissen, maar wat kun je nu doen om die herinnering een plaats te geven?
Door invloeden van buitenaf, zoals een hard geluid, kan de traumatische herinnering worden opgeroepen en je als je pech hebt kun een PTSS-episode ervaren of kun je de herinnering herbeleven.
Om het traumatische aspect te verwijderen is het nodig om bij bepaalde invloeden van buitenaf die de herinnering triggeren nieuwe en veiligere mentale associaties te plaatsen. Een piepend remmende auto hoeft dan niet meteen een ongeluk te betekenen, maar kan ook betekenen dat iemand juist zijn best doet om een ander veilig te laten passeren. Bij sommige mensen is het erg lastig om invloed uit te oefenen op wanneer een herinnering wordt opgeroepen of niet. Daar is nog extra onderzoek voor nodig.
Behandelingen voor traumaverwerking
Er zijn verschillende behandelingen die je kunt krijgen om trauma’s beter te verwerken, zoals cognitieve gedragstherapie en cognitieve hypnotherapie. Er wordt ook onderzoek gedaan naar medicatie die de werking van bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie kunnen verbeteren.
Echter, het is al bekend dat de staat van hypnose cognitieve gedragstherapie kan versterken. Hierdoor kun je ook al sneller resultaten krijgen dan als je cognitieve gedragstherapie krijgt dan zonder hypnose.
Daarnaast blijkt dat bij andere mentale problemen, zoals depressie, cognitieve hypnotherapie ook een goed alternatief is. Daarbij heeft hypnose als voordeel dat er geen bijwerkingen zijn en dat kun je van ondersteunende medicatie niet snel zeggen.
Daarnaast kan de timing van de therapie ook bijdragen. Uit onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat het eenvoudiger is om ’s ochtends een herinnering minder beangstigend maken beter werkt dan ’s avonds. Dit kan iets te maken hebben met slaap.
Tevens blijkt bij vrouwen dat de hormonen ook invloed hebben op de therapie. Oestrogeen blijkt bijvoorbeeld invloed te hebben op de delen van de hersenen die angst kunnen verminderen.
Kortom
Een herinnering blokkeren is niet altijd handig omdat het ook een belangrijke overlevingsfunctie heeft en een rol kan spelen in je sociale leven. Daarnaast is het beter om de herinnering een plek te geven en jezelf te voorzien van handvatten om beter met de situatie om te gaan.
Hypnotherapie kan een rol spelen bij het verwerken van een vervelende herinnering. Afhankelijk van de klacht en ernst van de herinnering zijn hier een paar of meerdere hypnotherapeutische sessies voor nodig.
Wil jij meer leren over hypnose en hoe je jezelf en anderen kunt helpen om herinneringen achter zich te kunnen laten en op te halen als het handig is? Bekijk dan de opleidingen en evenementen van het Hypnose Instituut Nederland.
Bronnen:
