Leven met een beperking: mentaal en fysiek

Beperkingen kun je in allerlei vormen hebben, zoals een mentale beperking of een fysieke beperking. Soms ben je ermee geboren en soms is het een gevolg van een ongeluk, een ziekte of iets dergelijks. Hoe leef jij je beste leven ondanks die beperking?

In dit blog gaan we dieper in op die vraag.

Een mentale beperking is vaak een beperking die van de buitenkant niet goed te zien is en waar veel mensen onbegrip voor hebben. Misschien komt het je bekend voor dat mensen dan iets zeggen over ‘normaal doen’.

Onderzoek laat ook zien dat mensen met een mentale beperking vaker gediscrimineerd worden dan mensen met een fysieke beperking. Mensen met een mentale beperking worden toch minder als mens gezien dan mensen met een fysieke beperking door mensen die zelf geen last hebben van beperkingen[1].

Bij een beperking kan het door mentale of fysieke problemen lastiger voor je zijn om een normaal leven te leiden. Dit kan een medische oorzaak hebben of het kan aangeboren zijn.

De beperking kan ervoor zorgen dat je mentaal of fysiek niet goed functioneert of dat bepaalde organen of ledematen niet doen wat ze moeten doen. Als een acute fase van een ziekte afgelopen is, kun je nog steeds te maken hebben met een beperking door die ziekte. Zoals dat je diabetes kunt krijgen na een acute alvleesklierontsteking, dat je brein het niet meer goed doet nadat je een beroerte hebt gehad, dat je door een ziekte een ledemaat hebt moeten amputeren of die functioneert gewoon anders dan voordat je een ziekte had of een medische ingreep nodig had.

Een gevolg van de beperking kan het zowel fysiek als mentaal en emotioneel lastig maken om goed te functioneren. Het kan bijvoorbeeld lastig zijn om te lopen, maar je kunt ook bevriezen als je in een stressvolle situatie bent.

De beperking kan ook karakteristiek worden voor de persoon die hem heeft. Iedereen ‘kent’ die man of vrouw met een bepaalde afwijking. Afhankelijk van hoe zichtbaar je beperking is kan je omgeving hier goed of minder goed op reageren. Dit kan ook weer allerlei gevolgen hebben voor de rest van je leven.

Een beperking hoeft niet voor iedereen een beperking te zijn. Als iets hebt waardoor je bijvoorbeeld lastig loopt, maar je hebt er geen last van, dan hoef je dit niet te zien als een beperking.

Heb je echter wel last van jouw beperking, dan is het natuurlijk wel een beperking. Zelfs als andere mensen in je omgeving zeggen dat jij je niet moet ‘aanstellen’. Als jij iets ervaart als een beperking, dan is dat op dat moment zo voor jou.

Als je last hebt van een ernstige beperking wordt je vaak door je omgeving aangemerkt als gehandicapt[2]. Adhd is bijvoorbeeld eerder een beperking dan een handicap, terwijl mensen met het syndroom van Down vaak ook gezien worden als gehandicapt, maar ook daarin zijn weer mensen met lichtere vormen en zwaardere vormen te onderscheiden.

Bij een beperking kun je vaak nog wel voldoende functioneren om jezelf staande te houden in de maatschappij, maar bij een handicap heb je vaak meer hulp nodig.

Wat is een mentale beperking?

Bij een mentale beperking heb je moeite met gedachten. Mensen die bijvoorbeeld beginnend dementerend zijn worden gezien als mensen met een mentale beperking[3]. Mensen met Parkinson kunnen hier ook last van hebben[4].

Bij een mentale beperking kun je moeite hebben met je aandacht erbij houden, bijvoorbeeld als je een gesprek wilt volgen. Daarnaast kun je vergeten hoe je iets moet doen. De stappen die je moet zetten voor het maken van thee kun je bijvoorbeeld eventjes vergeten zijn.

Daarnaast kan het lastig zijn om iets nieuws te leren, kan je reactievermogen vertraagd zijn en kun je moeite hebben om vloeiend te praten. Dit betekent niet direct dat je gaat stotteren, maar je kunt moeite hebben met het formuleren van je zinnen en het komen op woorden (bron 4).

Problemen zoals adhd, dyslectici en dergelijke kunnen dus onder de noemer beperking vallen. De meeste mensen met deze aandoeningen kunnen echter heel goed een fijn leven leiden, eventueel met wat hulp.

Wat is een fysieke beperking?

Een fysieke beperking is een beperking in je beweging en/of het functioneren van je organen. Als je bijvoorbeeld last hebt van MS vermindert langzaam de kracht in je spieren[5]. Dit is een heel duidelijk voorbeeld.

Maar ook moeite hebben met lopen door bijvoorbeeld een blessure die niet meer op te lossen is kun je zien als een fysieke beperking.

Een fysieke beperking zorgt er vaak voor dat je bepaalt werk niet meer kunt doen. Werk waarbij je veel moet staan kan bijvoorbeeld lastig zijn.

Gelukkig zijn er vaak nog genoeg kantoorbaantjes en andere banen die je alsnog kunt vervullen. Daarbij kun je voor een kantoorbaan vaak ook alternatieve toetsenborden en muizen krijgen of manieren om met een computer te werken als dat door een fysieke beperking lastig is[6].

Hypnose voor een mentale beperking

Hypnose kan ook veel betekenen voor mensen met een mentale beperking. Wist je bijvoorbeeld dat hypnotherapie beter is voor mensen met adhd dan cognitieve gedragstherapie (CGT) om beter om te gaan met hun beperking?

In een onderzoek waarbij mensen of tien weken elke week CGT of hypnotherapie kregen kwam naar voren dat de verbetering in de vermindering van angsten, depressieve klachten het grootste was bij de groep mensen die hypnotherapie hadden gekregen. Ook het welzijn van de mensen verbeterde meer met hypnotherapie en daarbij hielden de effecten ook langer aan[7].

Mentale problemen kunnen ook voor veel stress en angst zorgen. Ouderdom komt met gebreken en als die mentaal zijn, zoals veel vergeetachtigheid, kan dat ook voor extra angst zorgen. Want ook al heb je geen dementie, je kunt er toch allerlei nare gedachten van krijgen als je merkt dat je vaker iets vergeet.

In dat geval kan hypnose ook helpen om met die stress en angst van de mentale beperking om te gaan[8].

Kinderen met het syndroom van Down kunnen ook baat hebben bij hypnose, voor zowel motorische problemen als problemen met hun denken. Het geheugen kan bijvoorbeeld verbeterd worden met hypnose[9].

Hypnose voor een fysieke beperking

Soms kun je ook een soort mengeling hebben van een mentale en fysieke beperking. Als je bijvoorbeeld een beroerte hebt gehad kun je soms nog maar lastig je ledematen bewegen. Een casestudie laat zien dat hypnose kan helpen om na een beroerte de revalidatie te bevorderen. In het onderzoek kon de persoon bij wie hypnose werd toegepast na vijf weken zijn arm en been weer goed bewegen en had hij verbeteringen in het gebruiken van de spieren in zijn gezicht[10].

In 2021 is een iets groter onderzoek uitgevoerd naar de invloed van hypnose op het fysieke herstel na een beroerte. Hieruit bleek dat de score van de beperking van 2,5 naar 0,5 ging. Dit bespaarde de Engelse gezondheidszorg meer dan 1600 pond per patiënt[11].

Bij beperkingen zoals het prikkelbare darm syndroom of dyspepsie wordt hypnotherapie ook vaak onderzocht en toegepast om beter te kunnen leven met dit probleem.

Bij dyspepsie is het gebruik van hypnose veelbelovend om minder last te hebben van reflux en het laten van boeren[12].

Als je last hebt van het prikkelbare darm syndroom wordt hypnose vaak al aanbevolen om meer een gevoel van controle te krijgen over deze aandoening.

Het is wel interessant dat hypnose iets kan doen aan fysieke beperkingen. Dit komt doordat als je tijdens hypnose je voorstelt dat je een ledemaat beweegt het gebied in je hersenen actief wordt dat belangrijk is voor het bewegen van je ledematen. Je kunt met hypnose een soort link maken tussen het je voorstellen dat je een bepaalde beweging gaat maken, naar de planning van die beweging en de uiteindelijke uitvoering (bron 9, pag. 7).

In een ander onderzoek kwam naar voren dat je met hypnose de fysieke tics die je kunt hebben met Gilles de la Tourette kunt behandelen, mits je dit combineert met fysieke training (bron 9, pag. 8).

Hoe helpt hypnose dan?

Zoals gezegd bij de fysieke beperkingen kan visualiseren van bewegingen al veel doen om meer controle te krijgen over die bewegingen.

Visualiseren, of iets wat daarop lijkt als je het lastig vindt om je dingen voor te stellen, speelt vaak een belangrijke rol bij hypnose. In de eerste plaats omdat dit je kan helpen om te ontspannen en in de tweede plaats omdat je met visualisaties bepaalde problemen heel specifiek kunt oplossen door je bijvoorbeeld een bepaalde oplossing voor te stellen.

Daarnaast zal een hypnotherapeut altijd kijken naar de invloed van je beperking op je leven en je suggesties geven, zodat je daar minder last van hebt.

Wil je meer weten over hypnose en hoe je daarmee jezelf en andere mensen kunt helpen? Kom dan eens naar een gratis online masterclass.

Of schrijf je in voor een van onze seminars of opleidingen. Ideaal voor zelfontwikkeling en als je mensen wilt helpen om het beste uit hun leven te halen.

Bronnen: