Zelfverdediging of wraak: Kwaadheid is de bron

Er is steeds meer discussie of wraak niet eigenlijk zelfverdediging is. Dit kan je bijvoorbeeld zien in films waarbij mensen die niet bij de politie horen opeens mensen gaan straffen. Dit kan gezien worden als wraak, maar heel vaak wordt het ook gezien als zelfverdediging[1].

Maar hoe zit het nu met wraak en zelfverdediging en waarom is de lijn van wat nu wat is soms zo onduidelijk?

Wat is zelfverdediging?

Zelfverdediging betekent dat als iemand je aanvalt of je wat aan wil doen, dat je actie onderneemt om die aanval te stoppen. Fysiek is het heel makkelijk om te zeggen wat zelfverdediging is.

Maar het wordt al lastiger als iemand roddels over je verspreid die niet waar zijn en dat je daar dan wat aan moet doen.

Wat is wraak?

Wraak is vaak een reactie na een geslaagde aanval. Het is een daad door iemand of iemand die voor iemand wat doet om iemand anders, de aanvaller, pijn te doen omdat die andere persoon je wat heeft aangedaan of jou (of de persoon voor wie je wraak neemt) pijn heeft gedaan.

Het idee bij wraak is dat je vaak een dader meer pijn doet dan nodig, alsof je buiten proportioneel straft. Daarbij is bij wraak vaak ook meer emotie betrokken dan bij een juridisch juiste straf[2].

Sommige mensen zien wraak ook als een vorm van zelfverdediging om een herhaling van de aanval te voorkomen.

Wat is straf?

Bij straf is het idee vaak dat iemand een straf krijgt die proportioneel is voor de (mis)daad die iemand begaan heeft. Het recht zou hier bijvoorbeeld in moeten voorzien.

Er wordt dan vaak een neutraal persoon bij gehaald (de rechter) zodat emoties de strafmaat niet in de weg zitten. Het is een beetje om de proportionaliteit van de straf te waarborgen. Daarbij doet de rechter ook onderzoek om te dubbelchecken of de politie wel de dader heeft gearresteerd en niet iemand die onschuldig is.

Kwaad en/of angstig naar de wereld kijken

Alles wat je ziet is iets waarbij je zelf de betekenis koppelt aan wat alles betekent. Als je merkt dat je heel kwaaiig bent, dan zie je vaak ook een kwade wereld. Je hebt kwaadheid op de wereld geprojecteerd. Wraak staat op het punt je te overvallen. De eigen aanval wordt dan als zelfverdediging te zien. Dit kan een vicieuze cirkel zijn tot het moment waarop je kiest om de wereld anders te zien.

Doe je dit niet, dan wordt alles alleen maar erger. Als je Je kunt daarom zeggen “alles wat ik zie is een vorm van wraak”. Iedereen die in zijn denkgeest aanvalsgedachten heeft ziet de wereld als wraak.

Als je kwaad bent is de kans groot dat je na verloop van tijd agressief gedrag krijgt. Als je bijvoorbeeld niet goed met je woede kunt omgaan wordt je woede vaak erger en zorgt dit ervoor dat je minder energie hebt om je gedrag te controleren waardoor je last kan krijgen van agressieve uitbarstingen[3].

Maar gelukkig geef je zelf betekenis aan de wereld om je heen en iedereen kan van gedachten veranderen.

Hoe cool is het dan dat alles wat je haat en wilt aanvallen en doden niet bestaat zoals jij het ziet, want ergens heb je zelf die betekenis erop geplakt.

Opdracht:

Als je op deze manier naar de wereld kijkt kan de volgende opdracht je helpen om een begin te maken de wereld toch anders te zien. Om de wereld te zien als een plaats waar zelfverdediging niet noodzakelijk is.

Kijk 5 keer naar de wereld om je heen 1 minuut lang

Zeg tegen jezelf terwijl je van het een naar het andere kijkt: Ik zie alleen het vergankelijke. Ik zie niets wat duurzaam is. Wat ik zie is niet werkelijk, wat ik zie is een vorm van wraak.

Vraag je aan het einde af: Is dit de wereld die ik werkelijk wil zien?

Beluister ook deze podcast:

https://www.buzzsprout.com/195236/7409311-eciw-les-22?play=true

Kwaaiig zijn hoeft niet helemaal slecht voor je te zijn. Zo blijkt dat als je wat kwaaiig bent je vaak ook optimistischer bent over het laten slagen van je eigen plannen. Je hebt ook meer het gevoel dat je controle hebt en je bent gemotiveerder om iets te doen.

Dus als de bovenstaande oefening niet lukt hoeft dat niet per se direct super dramatisch te zijn.

Maar houd wel het volgende in de gaten. Je kan namelijk door die kwaaiigheid ook last hebben van narcisme. Dit kan je bijvoorbeeld merken omdat je denkt dat je (veel) intelligenter bent dan andere mensen.

Maar kwaaiigheid heeft niet altijd dezelfde bron. Je kan kwaad zijn door angst of juist door te veel zelfvertrouwen[4].

Kwaadheid is ook een van de drie onderdelen van negatieve gevoelens, daarnaast bestaat ook angst en depressie[5].

Welke emotie heb je echt?

Dus wat zit er nu achter die kwaaiigheid? Een techniek die je kan helpen om geen wraak te nemen of agressief te worden voor verdediging, is door bij woede stil te staan bij de emotie die je voelt. Ben je kwaad of ben je bang? Of teleurgesteld? Of helemaal wat anders? Hoe beter je bent in het onderscheiden van je emoties, hoe beter je je gedrag kan controleren om agressie (of wraak) te voorkomen (zie bron 3).

Dus je hebt vaak een onderliggende emotie als je kwaad bent, wraak wilt nemen of jezelf wilt verdedigen. Maar waar komt dat onrustige soort van agressieve gevoel vandaan?

Dit is iets waar een hypnotherapeut je mee kan helpen. Wat veel mensen die last hebben van woede en wraakgevoelens zich niet realiseren is hoeveel pijn die gevoelens veroorzaken. Ze zijn zich er vaak ook niet van bewust dat kwaad zijn iets is waarvoor je kunt kiezen. Dus je kunt er ook voor kiezen om niet kwaad te zijn[6].

Een van de eerste dingen die je kunt doen is verantwoordelijkheid nemen voor je gevoel. Jij kiest ervoor om kwaad te zijn. Dit is natuurlijk heel lastig, want meestal ben je kwaad op iets of iemand wat iets is dat buiten je ligt. Het is een reactie op een externe stimulus, op iets buiten jou. Je moet er dus voor kiezen om een andere reactie te kiezen dan kwaadheid, dan wraak willen nemen of dan jezelf agressief willen verdedigen.

De tweede stap is je bewust zijn van dat kwaadheid ook het gevolg is van dat je wensen niet vervuld worden.

De derde stap is je bewust worden van dat kwaadheid ook goede eigenschappen heeft. Je kiest er immers niet voor om jezelf pijn te doen. De goede eigenschappen zijn dat het je helpt om minder gevaar te voelen. Het helpt je om je minder hulpeloos en vernederd te voelen. Het helpt je met je identiteit en het geven van betekenis aan zaken (jawel daar zijn we weer).

De vierde stap is dat je jezelf afvraagt “Wat wilde ik dat ik niet kreeg?” en “Wat kreeg ik dat ik niet wilde?”.

De vijfde stap is dat je besluit om anders te reageren. Om niet te reageren vanuit kwaadheid, maar bijvoorbeeld vanuit liefde. Je hoeft je kwaadheid ook niet te onderdrukken. Je wordt je bewust van je kwaadheid, reflecteert erop en besluit dan hoe je gaat reageren, en dat kan bijvoorbeeld vanuit liefde of compassie. Dit vermindert je gevoel van zelfverdediging of wraak moeten nemen.

Zoals sommige rappers zeggen: “Kill em with kindness” (maak ze dood met vriendelijkheid).

Dit zijn stappen waar een hypnotherapeut je mee kan helpen. Hypnose is vooral handig als je wraakzuchtig bent door woede, omdat hypnose ervoor zorgt dat je minder weerstand voelt om de woede los te laten.

Zo gaan we er in het Hypnose Instituut Nederland altijd vanuit dat je dingen doet om jezelf verder te helpen. Dat dat de intentie is, of het ook goed uitpakt is een andere vraag. Dit doen we onder andere doordat je dan de persoon met kwaadheid volledig accepteert. Je accepteert dat hij doet wat hij doet en waarom hij dat doet.

Met die acceptatie zorg je er ook voor dat er weinig is om je tegen te verzetten, iets dat kan gebeuren met kwaadheid.

Die acceptatie zorgt ervoor dat je mensen met kwaadheid kan helpen om bijvoorbeeld de voorgaande stappen goed uit te voeren en mensen (of jezelf) goed mee verder helpen. Daarbij zijn de stappen in je eentje vaak lastig uit te voeren en moet je vaker oefenen, met hulp van een hypnotherapeut kan het eenvoudiger gaan.

Wil je meer weten over hoe hypnose je kan helpen met emoties en gevoelens die je in de weg zitten? Kom dan eens naar de gratis online masterclass over hypnose.

Of schrijf je direct in voor een van onze opleidingen. De opleidingen worden online gegeven vanuit een professionele studie en met voldoende assistentie voor 1 op 1 aandacht.

Bronnen:

[1] https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3416165

[2] https://brill.com/view/book/edcoll/9781848881648/BP000004.xml

[3] https://psycnet.apa.org/buy/2011-24208-001

[4] https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0160289618300102

[6] The Clinical Use of Hypnosis in Cognitive Behavior Therapy: A Practitioner’s Casebook

Robin A. Chapman, PsyD, ABPP, hoofdstuk 7, pag 197