Chunk ninja: Het herkaderen van een gesprek

Je kent dit gevoel vast wel. Je bent met een groep mensen aan het praten en het gaat over allerlei onderwerpen. Je wilt je zegje doen over een onderwerp, maar het onderwerp is alweer gepasseerd naar een ander onderwerp. Dan denk je opeens: “Hoe zijn we hier gekomen?” Soms kan zelfs de hele groep mensen dat denken. Dan ga je samen terugkijken en nadenken waar je het over had.

Al die onderwerpen waar je het in gesprekken over hebt associeer je met iets en dat kan weer een nieuw gespreksonderwerp zijn waarop je kunt inhaken. De ene persoon is hier beter in dan de andere persoon.

Die personen noem ik chunk ninja’s. Chunking is namelijk een manier om een gesprek te kapen, te highjacken. Dit doen mensen niet altijd bewust. Mijn vader was bijvoorbeeld onbewust bekwaam in het zijn van een chunk ninja. Dit wist hij zelf niet en ik realiseerde het me pas veel later.

Maar hoe doe je dit chunken nu eigenlijk? Het is hiervoor van belang dat je weet dat mensen praten op een bepaald niveau van abstractie. Sommigen zijn heel globaal en anderen bijvoorbeeld heel precies, dus met details. Je zou kunnen zeggen een bepaald chunk-level.

Neem bijvoorbeeld een fiets. Wat is een fiets en waar is dat onderdeel van? Een fiets kun je bijvoorbeeld een vervoersmiddel vinden en auto’s zijn ook vervoersmiddelen.

Je kunt dit abstractieniveau opschalen, bijvoorbeeld naar het verkeer. Vervoersmiddelen zijn onderdeel van het verkeer en het verkeer is onderdeel van de infrastructuur, dat weer onderdeel is van de economie van een land. 

En zo kun je doorgaan, en upchunken totdat je het niet meer weet. Van economie naar land, naar wereld, naar universum, universa... Je zou kunnen zeggen je komt uit op informatie. Alles is energie en de energie is informatie. De kwantumfysici zijn het er over eens dat het universum bestaat uit informatie. Dat is dan de hoogste upchunk, zou je kunnen zeggen.

Alles is informatie, dit is ook waar wetenschappers het over eens zijn.

Je kunt ook de andere kant op chunken, dan denk je bijvoorbeeld: Wat is onderdeel van een fiets? Een fietsbel. Wat is er onderdeel van die fietsbel? Een plastic dingetje in die fietsbel, wat is onderdeel van het plastic? Grondstoffen, wat is onderdeel daarvan? Nou als je dan helemaal gaat downchunken, dus steeds specifieker wordt, dan kom je op moleculen en atomen, en als je daaruit doorgaat kom je ook weer terug bij informatie - of totdat je het niet weet...

Je komt eigenlijk op hetzelfde uit, of je nu upchunked of downchunked. En daartussen, tussen het niet weten en het niet weten heb je een niveau gekozen van communiceren.

Ik vind het bijvoorbeeld zelf heel prettig om globaal te praten.  Hypnose is een soort tweede natuur van praten voor mij. Ik ben heel abstract en globaal. Aan een half woord heb ik genoeg en ik vind het prettig om zo te denken.

Dit is ook een valkuil van mij, want daardoor mis je details en daardoor kun je in de problemen komen (denk maar aan de kleine lettertjes in contracten).

Mij moet je bijvoorbeeld niet een boek laten nakijken. Ik ga er globaal overheen en alle taalfouten staan er dan nog in. Iemand die meer gedetailleerd is laat je dat juist wel doen. Dat is dan de kracht van die persoon. Die heb ik niet, maar ik heb weer andere krachten. Dit is allemaal oké.

Iemand die bijvoorbeeld te gedetailleerd is kan soms door de bomen het bos niet meer zien.

Zo praten we ook! Op bepaalde niveaus. En wat kun je daarmee?

Om weer even terug te komen op mijn vader. Ik kwam dus een keer thuis met mijn fiets die een lekke band had. Dus ik vertelde dat ik lopend naar huis moest en dat het zo druk was, waardoor het allemaal nog langer duurde voordat ik thuis was. Het was best een emotioneel verhaal.

Dan zei mijn vader: “Ja, het verkeer is wel veranderd.”

Dan hoor je al dat het niet meer over de fiets gaat. Het gaat juist over verkeer. De fiets is nog steeds onderdeel van het verkeer, maar nu kun je vanuit het verkeer een hele andere kant opgaan. Naar van alles dat niets te maken heeft met de fiets.

Dus hij was het met me eens en had met me te doen en zei toen opeens: “Vroeger was het veel rustiger in het verkeer. We voetbalden op straat tussen de auto’s en ik weet nog heel goed dat we een blikje gingen trappen met de buurjongen.” Opeens ging het dus over heel wat anders, een verhaal van vroeger. Terwijl ik het had over mijn pech met de fiets, ging het nu opeens over een blikje trappen op straat.

Hoe zijn we daar gekomen?

We gingen dus upchunken, het vergelijken met het verleden en toen weer downchunken van het verkeer naar de straat en tot slot naar spelen met de buurkinderen.

Opeens zat ik in een jeugdverhaal en zo word je gechunkt. Zo word je gesprek gekaapt. Je bent in een groep een verhaal aan het vertellen en iemand chunkt je gewoon en dan gaat het opeens heel ergens anders over.

De meesten doen het onbewust, sommigen doen het bewust. Politici doen het bewust. Die zijn erop getraind. Die gaan meteen naar een hoger abstractieniveau.

Het klinkt allemaal geweldig, maar je hebt gewoon geen idee wat zo’n politicus bedoelt. Die chunkt een onderwerp als snorscooter, naar auto’s, naar infrastructuur en dan naar dat de infrastructuur “verbeterd” wordt. Nou helemaal super, maar wat bedoelen ze nu?

Dus ze moeten chunken om hun eigen punt te kunnen maken. Je kunt niet van een snorscooter naar woningbouw gaan, maar als je daar infrastructuur tussen plaatst en budget voor projecten, dan is de link met woningbouw opeens wel logisch.

Dit is echt een kunst.

Dit is ook iets wat je leert tijdens de opleiding. Op een gegeven moment merk je ook dat cursisten hier steeds meer handigheid in krijgen. Je kunt bijvoorbeeld naar een steeds hoger abstractieniveau gaan, maar ook naar een steeds lager abstractieniveau.

Dus van de snorscooter en auto’s downchunken naar dat auto’s last hebben van de snorscooters op de weg en dan zeggen: “Maar dat is niet op alle wegen het geval. Ik ken bijvoorbeeld een weg waar het goed gaat, omdat mensen zich aanpassen.”

Zo kan iemand een weg als onderwerp pakken en dat ga je dan weer generaliseren naar de rest van de stad. Zo doen politici dat.

Dit is heel interessant, want met deze kennis kun je jouw punt alsnog maken zonder dat je gechunkt wordt. Of je chunkt weer terug.

Beluister ook deze podcast

Chunken of herkaderen?

Wat je eigenlijk ook doet met chunken is voor jezelf een kader bepalen waarin je gespreksonderwerpen kunt bedenken. Als therapeut kun je de chunktechniek gebruiken om je cliënt te helpen om bepaalde problemen te herkaderen.

• Wat gebeurt er als je het probleem naar een groter kader, een upchunk, trekt?
• Wat gebeurt er als je het probleem kleiner herkadert, dat je het thema van het probleem downchunkt?

Het herkaderen van een probleem helpt bijvoorbeeld om de motivatie om een probleem op te lossen te versterken. In Amerika is het gebruik van schoolpsychologen bijvoorbeeld best normaal, maar vonden die psychologen het wel heel lastig om ouders gemotiveerd te krijgen om iets te doen aan de psychologische problemen van hun kinderen. Dit kwam doordat het probleem van het kind niet het probleem van de familie was.

De psychologen zijn toen het probleem gaan upchunken naar familieniveau. Dus herkadert in hoe dit probleem van hun kind problematisch is voor de familie als geheel. Hierdoor raakten ouders veel meer betrokken bij het oplossen van de mentale problemen van hun kinderen[1].

Dit geldt niet alleen voor ouders. Ook als je zelf het idee hebt dat een bepaald probleem oplossen onmogelijk is, kan het herkaderen ervoor zorgen dat je juist weer energie krijgt om het probleem op te lossen.

Bij mensen die bijvoorbeeld last hebben van chronische pijn helpt het herkaderen van die pijn en de invloed die dat op hun leven heeft. Dit zorgt ervoor dat ze minder last van de pijn ervaren[2].

Een andere manier waarop herkaderen gebruikt wordt is door de positieve kant van een probleem te bekijken. Door bijvoorbeeld het probleem in een “groter geheel” te bekijken kun je zeggen dat het hebben van relatieproblemen je ontwikkeling stimuleert. En dat heeft dan ook weer allerlei voordelen. Zo kan upchunken je helpen om positief te blijven in lastige tijden. Hetzelfde is te bereiken met het downchunken en het herkaderen. Dat is dus iets wat je leert tijdens de opleiding: hoe je dit precies aanpakt[3].

Voor het verwerken van een trauma is het herkaderen met hypnose soms zelfs ontzettend belangrijk om een psychologische behandeling mogelijk te maken. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van het experimentele herkaderen, zoals Milton Erickson aangeeft dit te doen met hypnose[4].

Het zijn van een chunk ninja is dus ontzettend belangrijk om mensen te kunnen helpen. Of het nu om kleine problemen gaat, om het omgaan met pijn of zelfs om het verwerken van ernstige trauma’s; hypnose is hiervoor ook van belang.

Wil jij weten of je mensen kunt hypnotiseren en of je mensen daarmee kunt helpen? Kom dan eens naar een hypnose playshop. De playshops worden gegeven in Wormerveer en Zwolle.

Wil je weten hoe dit soort technieken in de praktijk werken? Kom dan eens naar een  hypnose seminar, waar je meer leert over hypnose, het geven van goede gevoelens en waar je voorbeelden van hypnotherapie te zien krijgt.

Heb je de behoefte om direct aan de slag te gaan met hypnose om mensen te helpen als therapeut of coach? Schrijf je dan in voor een van onze opleidingen. De opleidingen worden gegeven in Wormerveer, Zwolle en online.

[1] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/1520-6807(198304)20:2%3C210::AID-PITS2310200213%3E3.0.CO;2-D

[2] https://psycnet.apa.org/record/1992-20649-001

[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5840190/

[4] https://psycnet.apa.org/record/2017-06950-001