Als je iets nieuws wilt (gaan) leren zijn er 4 fases die je doorloopt voordat je kunt zeggen dat je een bepaalde vaardigheid hebt. Noel Burch heeft in de jaren 70 de 4 fases van competentie opgesteld. Dit is een model dat je kunt gebruiken bij het leren van iets nieuws, zoals hypnose. Dit is een model dat gaat over je onderbewuste en je bewuste als het gaat om het leren van iets nieuws.
Voordat je iets nieuws gaat leren gebeurt er namelijk al van alles in je onderbewuste totdat je bewust kunt zeggen: “Ja, ik ben een hypnotiseur!”
Ook als je bezig bent om je cliënten iets nieuws te leren is het handig om te weten welke vier fases er zijn. Op die manier kun je controleren waar je cliënt zich tijdens de hypnose behandeling bevindt in de fases van het leren.
Je hebt dus 4 fases:
- Onderbewust iets niet kunnen.
- Bewust iets niet kunnen.
- Bewust iets willen kunnen.
- Onbewust iets kunnen.
Fase 1: Onderbewust iets niet kunnen
Ken jij het zinnetje, ignorance is bliss? Weet je nog dat je maagd was en niet wist waarom iedereen toch niet uitgepraat raakte over seks?
Als je niet weet dat iets bestaat mis je het ook niet.
Als je niet weet welke kennis je mist, weet je dat gewoon niet. In de eerste fase van het leren van iets nieuws ben je nog niet eens op de hoogte van dat er iets nieuws te leren valt.
Veel mensen die gaan studeren komen er bijvoorbeeld achter dat hoe meer ze leren, hoe meer ze weten dat ze niets weten.
Terwijl er ook mensen zijn die bijna niets weten, maar denken dat ze alles weten. Vooral die mensen zitten nog in fase 1, omdat ze zich onbewust zijn van dat ze iets niet kunnen of niet weten.
Fase 2: Bewust iets niet kunnen
Had ik het al gehad over mensen die iets nieuws leren en erachter komen dat hoe meer ze leren, hoe meer ze zich ervan bewust worden dat ze weinig weten?
Op gegeven moment wordt je je ervan bewust dat je iets niet kunt. Je mist bepaalde competenties die opeens belangrijk zijn geworden in je leven. Dit kan gaan om competenties in je persoonlijke leven of in je zakelijke leven.
Je weet dat er iets bestaat en je weet ook dat je er niet goed in bent.
Je cliënt kan zich bijvoorbeeld opeens realiseren dat hij/zij voor zichzelf mag opkomen, maar weet ook dat dit een vaardigheid is waar hij/zij nog niet goed in is.
Ook als je net begint als hypnotiseur of nog in opleiding bent kun je erachter komen dat er bepaalde technieken zijn waarmee jij je cliënt heel goed kunt helpen, maar helaas ben je er nog niet goed genoeg in.
Vooral dan moet je blijven oefenen en oefenen en oefenen.
Vergeef het jezelf ook dat het af en toe eens fout gaat. Jij bent ook maar een mens en juist op de momenten waarop iets fout gaat kun je ontzettend veel leren.
Weet je nog hoe het was om te leren fietsen? Je evenwicht houden was lastig en zelfs sturen ging nog weleens mis. Je wist dat het belangrijk was om te leren fietsen om naar school en je vriendjes te gaan, maar het was toch nog knap lastig.
Vooral omdat het lang kon duren voordat je zonder zijwieltjes kon fietsen kon dit leerproces lang duren en frustreren. Dit kwam vooral omdat je je ervan bewust was dat je het niet kon.
Is fietsen voor jou een fluitje van een cent geweest? Denk dan maar eens terug aan wiskunde, Nederlands of een ander frustrerend vak op de middelbare school.
Fase 3: Bewust iets willen kunnen
Tijdens deze fase weet je ongeveer wat je moet doen om een taak te vervullen, maar je moet je nog ontzettend concentreren.
Als je bijvoorbeeld Engels hebt geleerd, of een andere vreemde taal, ben je vaak in de beginfase nog ontzettend veel bezig met het vertalen van de woorden in je hoofd en het op de juiste plek van de zin zetten van de woorden.
In Latijnse talen, zoals Frans en Spaans, wordt het woordje “ook” (aussie en tambien) namelijk aan het einde van de zin geplaatst in plaats van midden in de zin, zoals in het Nederlands.
Inmiddels spreek je waarschijnlijk vloeiend Engels en gaat dit veel meer automatisch.
Of misschien kun je het je nog wat recenter herinneren van de tijd waarin je hypnose hebt geleerd. Inductietechnieken, je wist wat je moest doen, maar je moest jezelf nog écht forceren om de juiste toon aan te slaan, de glimlach op je gezicht te planten voor je cliënt zodat die zich ook goed voelt en zo voort.
In deze fase heb je de competentie eigenlijk al onder de knie, maar kun je bij testen nog last krijgen van stress waardoor het niet goed gaat.
Fase 4: Onbewust iets kunnen
Logischerwijs kun je in de laatste fase iets doen, zonder er echt bij na te denken. Een inductie uitvoeren bij een cliënt kun je nu (bijna helemaal) gedachteloos. Je reageert automatisch op hoe je cliënt reageert.
Je weet precies wat en hoe je iets moet zeggen om een resistente cliënt toch in hypnose te krijgen, waar dit in fase 3 toch nog een stap te ver was.
Een competentie leren onder hypnose
Of het nu gaat om een taal leren, leren fietsen of hypnose voor alles wat je leert doorloop je deze 4 fases.
Op enig moment wordt je je ervan bewust dat je iets wilt leren, dat je dit niet kunt, dat je dit met moeite kunt en dat het daarna automatisch gaat.
Het doorlopen van deze fases gaat ook bij alles wat je leert op een andere snelheid. Waar je kunt leren fietsen in 1 middag (als je geluk hebt), kan leren autorijden toch al met al wel 2 weken of zelfs een maand duren.
Nu je weet welke fases er zijn kan dit helpen om je minder gefrustreerd te voelen als een fase voor je gevoel ontzettend lang duurt. Het kan daarom ook helpen om bij je cliënt te vertellen wat hij/zij gaat meemaken tijdens het leren van een nieuwe vaardigheid met hypnose.
Als je cliënt gefrustreerd raakt omdat hem/haar iets maar niet lukt kun je jouw cliënt geruststellen dat dit allemaal bij het leerproces hoort.
Het maakt niet uit of dit gaat om leren dat spinnen of andere dieren niet eng zijn of leren dat het ok is om over straat te lopen en dat andere mensen daar echt helemaal niets van vinden.
Rusteloosheid wegnemen door iets te leren
Als je cliënt bij je komt omdat hij/zij “vast” zit in het leven dat hij/zij nu heeft. Kun je hem helpen. Vaak is dit fase 1. Je cliënt kan iets niet, dat voelt hij/zij, maar weet nog niet wat dat is.
Na het voeren van gesprekken kun je je een beeld vormen van wat er mist. Dit kan de cliënt zich ook realiseren na het voeren van een Socratisch gesprek of regressie.
Als je merkt dat hij/zij het stiekem al wel weet, maar zich hiervan nog niet bewust is kan het helpen om een inductie uit te voeren waarin je cliënt aan het begin staat van een nieuwe ontdekking. Je cliënt voelt de oplossing van wat hij/zij moet leren als het ware naar boven borrelen.
Voor het ontdekken van wat ze moeten leren zijn uiteraard ook nog andere technieken mogelijk. Wanneer dit is gelukt zul je zien dat je cliënt zich opgelucht voelt omdat hij/zij een nieuw doel heeft om na te streven, een nieuw iets om te leren.
Doordat je uitlegt welke 4 fases je cliënt gaat doorlopen is het ook een stuk minder eng om die nieuwe weg in te slaan. Als je weet wat je kunt verwachten is de nieuwe weg namelijk minder onbekend.
Wil jij meer leren over hypnose en hoe het allemaal precies werkt? Kom dan eens naar een playshop of schrijf je in voor de opleiding bij het Hypnose Instituut Nederland.
