Tandenknarsen: Tips voor knarsers en tandartsen

Tandenknarsen is helemaal niet handig, want hierdoor slijten je tanden sneller dan nodig is. De oorzaak van tandenknarsen is nog niet helemaal duidelijk, maar wat wel duidelijk is, is dat het emotionele oorzaken kan hebben.

Een tandarts helpt vaak vooral door de schade in kaart te brengen en een bitje te maken, maar dat lost de emotionele bron niet op.

 Het houdt wel het verder slijten van de tanden tegen. 

Gevaren van tandenknarsen

Als je last hebt van tandenknarsen kun je de volgende problemen ervaren. 

Slijtage aan je glazuur en kortere kiezen en tanden dan logisch voor je leeftijd. Je tanden zijn vaak gevoeliger voor temperatuurverschillen, wat niet handig is bij soep of ijs, en je kunt zelfs tanden kwijtraken! 

De temperatuurverschillen zijn niet de enige problemen die je kunt hebben met voeding. Doordat je jouw kaakspieren heel veel belast raakt het deel waar je kaakspier aan je schedel vast zit overbelast en kan het gaan ontsteken. Daardoor kan kauwen  pijn doen. 

Je kunt zelfs hoofdpijn en gehoorproblemen krijgen als je niets tegen tandenknarsen doet.

Het tandenknarsen kan de slaap ook verstoren. Of je kunt juist tijdens de REM-slaap heel hard gaan tandenknarsen. Het kan zelfs zorgen voor slaapapneu waardoor je overdag vermoeid bent[1]. 

Wie gaat er tandenknarsen?

Mensen die graag  controle hebben, dwangmatig dingen doen en die last hebben van  agressie hebben een grotere kans op het ontwikkelen van tandenknarsen (bron 1).

Daarnaast zijn er aanwijzingen dat angsten en depressieve klachten ook bijdragen aan de ontwikkeling van tandenknarsen[2]. 

En er zijn ook onderzoekers die aangeven dat mensen die competitief ingesteld zijn er meer last van hebben.

Bijna 13% van alle volwassenen heeft last van tandenknarsen. Ook kinderen kunnen last hebben van tandenknarsen, maar hoeveel daarvan is nog onduidelijk. Sommige onderzoeken geven aan dat 3% van de kinderen er last van heeft, maar er zijn ook onderzoeken die aangeven dat zelfs 40% van de kinderen er last van heeft. 

Vrouwen hebben er vaker last van dan mannen, maar mannen kunnen er zeker ook last van hebben[3]. 

Wat kun je doen tegen tandenknarsen?

In eerste instantie kun je bij je tandarts een bitje aanvragen zodat de schadelijke effecten voor je tanden zelf in ieder geval stoppen. Dan heb je alleen nog last van dat je je spieren heel veel aanspant en daardoor pijn hebt tijdens het kauwen. 

Gedurende de dag kun je mindfulness toepassen over je kaakspanning. Door je bijvoorbeeld bewust te worden van je tong die tegen je gehemelte drukt en die te ontspannen kun je ook je hele kaak ontspannen, zodat je spieren in ieder geval een beetje rust hebben. 

Er zijn medicijnen tegen tandenknarsen, maar die kunnen weer allerlei bijwerkingen hebben. Denk bijvoorbeeld aan clonazepam, wat een benzodiazepine is (bron 3). Hier heb je na verloop van tijd steeds meer nodig voor dezelfde werking. 

Daarnaast wordt aanbevolen om ook cognitieve gedragstherapie technieken toe te passen[4]. Je kunt dus praktische dingen doen, en mentaal iets doen om minder last te hebben van stress, angst, perfectionisme, dwanggedrag en/of agressie. 

Mindfulness tegen tandenknarsen

Mindfulness is een manier van mediteren (en een beetje van leven) waarin je je heel bewust bent van het hier-en-nu en van je lichaam. Door die bewustwording heb je het sneller in de gaten wanneer je aan het tandenknarsen bent en kun je er bewust mee stoppen. 

Ook heb je jouw gedachten beter in de gaten, waardoor je het eerder doorhebt wanneer je stressvolle gedachten hebt en deze dan beter kunt loslaten. Op die manier kun je zelfs voorkomen dat je gaat tandenknarsen.

Het loslaten van gedachten die voor stress zorgen is vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Daarom kan therapie ook handig zijn naast het leren van mindfulness[5].

Therapie tegen tandenknarsen

Therapievormen die door wetenschappers worden genoemd zijn: biofeedback, cognitieve gedragstherapie, stress en ontspanningsmanagement en hypnotherapie (bron 3). 

In een onderzoek naar het effect van hypnotische suggesties op tandenknarsen, waaraan acht tandenknarsers meededen, kwam naar voren dat dit hielp om het tandenknarsen aanzienlijk te verminderen en om pijn in de gezichtsspieren door het tandenknarsen te verlagen. Ook de partners van de deelnemers gaven aan dat ze ’s nachts veel minder tandenknarsten.

Deze effecten waren vier tot 36 maanden (drie jaar) merkbaar[6]. 

In een casestudie waarbij iemand niet alleen hypnotische suggesties kreeg, maar daadwerkelijke hypnotherapie van zeven sessies kwam naar voren dat dit hielp om de klachten volledig weg te nemen en een jaar later was dit effect er nog steeds.

In de behandeling was er aandacht voor de lastige jeugd van de cliënt en de vijandigheid waarmee hij in zijn leven te maken had gehad. Een ander leuk effect was dat de cliënt assertiever was geworden en meer op ontdekking ging om leuke dingen te doen in het leven[7]. 

In een andere casestudie waar een vrouw werd geholpen met hypnose was er juist aandacht voor het verminderen van overdag bezorgd zijn, het veranderen van verwachtingen over succes en waren er suggesties om het tandenknarsen tijdens het slapen te verminderen. Bij controles die tot en met vijf jaar duurden na de therapie (wat maar twee sessies waren), kwam naar voren dat het tandenknarsen al die tijd weg bleef[8].

Hypnose technieken tegen tandenknarsen

In de bovenstaande onderzoeken zijn er een aantal problemen opgelost voor mensen waardoor ze niet meer tandenknarsten en hun leven verder ook nog konden verbeteren. 

De ontspanning met hypnose wordt meestal gedaan aan het begin van hypnotherapie of zelfhypnose (met een geluidsopname). In dat geval mag je je vaak voorstellen dat je op een veilige plaats bent waar jij je helemaal goed voelt, zodat je even heerlijk tot rust kunt komen.

Daarna begint vaak pas het therapeutische werk om bronnen van stress op te sporen. 

Met leeftijdsregressie kunnen problemen die nu nog leiden tot problemen en stress worden opgespoord bij hun bron. Veel problemen die volwassenen hebben ontstaan namelijk doordat ze in hun kindertijd bedenken hoe het leven werkt en hoe ze horen te functioneren. Maar als dat als volwassene niet meer voor je werkt, is het handig om dat gevoel te veranderen en met regressie kun je dit doen[9]. 

Je gaat dan in gedachten terug naar een moment in je leven wat voor een bepaalde overtuiging heeft gezorgd. Vervolgens ga je dit moment opnieuw interpreteren, maar dan met de kennis die je nu hebt, om die overtuiging een soort update te geven. Dit alleen al kan heel veel stress wegnemen.

Daarnaast kun je ook gewoon een soort gesprek voeren terwijl je in hypnose bent waarin je een alternatieve kijk kunt krijgen op je problemen, zodat je je bijvoorbeeld minder zorgen maakt.

Ook kun je een posthypnotische suggestie krijgen over je gedrag na de therapie. Bijvoorbeeld dat je meer opmerkzaam bent over de spanningen in je lichaam en hierdoor zelfs in je slaap kunt stoppen met tandenknarsen.

Dit zijn slechts een paar voorbeelden. Er zijn ontzettend veel hypnotherapie technieken die te gebruiken zijn om stress, angst en andere problemen te veranderen. 

Wil je hulp vanwege tandenknarsen van een hypnotherapeut?  Klik dan hier.

Wat kun je als tandarts doen tegen tandenknarsen?

Het goede nieuws van de onderzoeken is dat alleen al het geven van hypnotische suggesties over het verminderen van tandenknarsen in ieder geval tijdelijk iets doet. Een volledige hypnotherapiesessie kan het tandenknarsen oplossen of ten minste ervoor zorgen dat het echt jaren lang weg blijft.

Als tandarts kun je met kennis van hypnose jouw cliënten al de suggesties geven over het kunnen controleren van het tandenknarsen.

Als je helemaal voor je cliënt wilt gaan kun je een audio-opname maken, zoals met een mp3-bestandje. Die kunnen je cliënten beluisteren voor het slapengaan of gedurende de dag als ze merken dat ze toch veel spanning op hun kaak hebben.

In met die mp3 kun je jouw cliënten helpen om te ontspannen en suggesties geven over hoe het tandenknarsen steeds minder wordt en zelfs weg blijft. 

Ook kun je bij je cliënten aangeven dat emotionele factoren vaak ten grondslag liggen aan de problemen met tandenknarsen. Het verminderen van stress is een van de vele stappen die mensen kunnen zetten, maar daarnaast mogen ze ook andere problemen, zoals een lastige jeugd, trauma of iets dergelijks verwerken.

Je kunt jouw cliënten doorverwijzen naar een hypnotherapeut of je kunt een tandarts zijn die speciale tandarts-hypnotherapie aanbiedt, speciaal voor problemen die gerelateerd zijn aan tanden.

Zoals om angst voor de tandarts te overwinnen, tandenknarsen stoppen, hypnotische verdoving (voor mensen die geen daadwerkelijke verdoving willen) en andere problemen die meer van mentale aard zijn die bij tandproblemen horen. 

Wil je meer weten over hypnose en hoe je hiermee mensen kunt helpen? Kom dan eens naar de gratis online masterclass.

Of schrijf je direct in voor een van onze seminars of opleidingen waar je de technieken leert om jouw cliënten helemaal van tandenknarsen en andere tandartsproblemen af te helpen. 

Bronnen: