Dwanggedrag dat gericht is op het lichaam behandelen

Body focused repetitive behavior (BFRB) is een dwangstoornis waarbij je iets doet met je lichaam. Je bent bijvoorbeeld een ontzettende nagelbijter. Blijft maar pulken aan je huid en je haren uit je hoofd trekken is ook iets waarmee je maar niet kunt stoppen, zelfs al baal je van de resultaten die het heeft op je uiterlijk. Tussen de 14 en 60 procent van de volwassen mensen heeft last van dwanggedrag dat is gericht op het lichaam, maar hoe stop je hier nu mee?

Wat is body focused repetitive behavior?

BFRB is gedrag waarbij je dus dwangmatig iets met je lichaam doet. Nagelbijten, aan je huid pulken en je haren uit je hoofd trekken hoort hierbij. Dit gedrag kan ervoor zorgen dat je niet meer goed sociaal of emotioneel kunt functioneren en je kunt er zelfs zo druk mee bezig zijn dat het je productiviteit ondermijnt.

De meeste mensen hebben hier geen last van, maar als je merkt dat je pulkgedrag ervoor zorgt dat je emotionele gebeurtenissen niet goed kunt verwerken of niet meer de dagelijkse dingen kunt doen heb je toch een klein probleempje.

Meestal wordt BFRB behandeld als het je fysieke gezondheid in gevaar brengt, zoals wanneer je jouw huid helemaal kapot pulkt of als het je kwaliteit van leven echt zwaar negatief beïnvloed. BRFB is vaak chronisch en kan in je leven terugkomen, ook na een behandeling. Het is dus een fluctuerende aandoening.

Welke oorzaken heeft BFRB?

Dwanggedrag met betrekking tot het lichaam kan genetisch zijn. Uit onderzoek blijkt dat mensen die last hebben van BFRB vaak directe familieleden hebben die dit ook doen[1]. Daarnaast zijn er ook andere factoren die meespelen, zoals karaktertrekken, je omgeving, familiestress en de leeftijd waarop het begint.

Veel mensen denken dat dit gedrag hetzelfde is als  zelfmutilatie of dat er vaak een dieper probleem is dat opgelost moet worden. Dit diepere probleem is soms een oorzaak, maar het is niet wetenschappelijk bewezen dat een dieper emotioneel probleem en BFRB met elkaar verbonden zijn.

Daarbij is het ook niet de bedoeling van mensen om zichzelf te straffen zoals veel mensen die aan zelfmutilatie doen. Wel is het een manier voor mensen om bevrediging te krijgen van het gevoel en om  stress te verminderen.

Welke behandelingen zijn er voor BFRB?

Op het moment wordt BFRB vooral behandeld met cognitieve gedragstherapie en manieren om het gedrag te stoppen. In eerste instantie is het de bedoeling dat als je hier last van hebt je je hier bewust van wordt op het moment dat je ermee bezig bent. Hiervoor is bijvoorbeeld mindfulness te gebruiken. Mindfulness wordt ook gebruikt om het dwanggedrag te stoppen en daarnaast zijn er andere manieren om het dwanggedrag te veranderen.

Als je bijvoorbeeld een pulker bent, word je aangemoedigd om je handen tot vuisten te ballen of in je schoot te leggen als je de aandrang krijgt om te gaan pulken. Het is dan ook belangrijk dat iemand die je dierbaar is je hiervoor vervolgens een compliment geeft zodat je een positieve ervaring krijgt wanneer je juist niet toegeeft aan het dwanggedrag.

Het bijhouden van een dagboek om op die manier triggers van het dwanggedrag te achterhalen wordt ook aanbevolen. Wanneer je je ervan bewust wordt dat je bezig bent met je dwanggedrag schrijf je op wanneer het gebeurt, wat je aan het doen was en waaraan je aan het denken was. Door dit een tijd bij te houden ga je vanzelf een trend zien of het bepaald gedrag of gedachten zijn die ervoor zorgen dat die vingernagels gewoon nooit een beetje lang worden[2].

Hierdoor merk je ook of het verveling of stress is dat ervoor zorgt dat je gaat pulken, bijten of trekken. Vervelende emoties en gedachten kunnen ook geïdentificeerd worden als veroorzaker en dan is het de zaak om te leren omgaan met deze emoties en vervelende gedachten om deze niet weg te werken door dwanggedrag maar door een gezond gedachtepatroon en acceptatie van dit soort vervelende emoties. Iedereen heeft er last van.

Kan hypnose helpen?

Hypnose kan zeker helpen om minder last te hebben van het trekken aan je eigen haar, nagelbijten en pulken aan je huid. Hypnose heeft namelijk effect op het verminderen van stress en het helpt om gedrag te veranderen.

Wanneer je jouw dagboek hebt bijgehouden om triggers te achterhalen en erachter komt dat stress, verveling of bepaalde emoties ervoor zorgen dat je dwangmatig iets met je lichaam doet is dat iets waar hypnose mee kan helpen. Wat je doet als je je verveelt, stress hebt of last hebt van bepaalde emoties heeft namelijk te maken met je overtuigingen over hoe de wereld werkt.

Emoties en stress zijn reacties die jij hebt op gebeurtenissen en hoe jij die interpreteert door die overtuigingen. Hypnose kan je helpen om onbewuste overtuigingen te achterhalen en te veranderen, zodat je of minder last hebt van de emotie of minder last hebt van stress. Daarbij kan het je ook helpen om op een andere manier met verveling om te gaan.

Er zijn meerdere manieren waarop hypnose die overtuigingen kan achterhalen. De meest gebruikte manier is regressie. Met regressie ga je terug naar het moment waarop je onderbewuste voor een overtuiging heeft gezorgd waardoor je nu last hebt van dwanggedrag met je lichaam bij bepaalde gebeurtenissen of emoties.

Omdat veel overtuigingen in de kindertijd ontstaan hoeven die overtuigingen niet logisch te zijn. Door je dit inzicht te geven kan er al veel gedaan worden om BFRB te verminderen.

Minder stress door ontspanning

Ontspanningsoefeningen worden ook aangeraden om minder last te hebben van het dwanggedrag dat leidt tot nagelbijten, pulken of haren trekken. Hypnose begint vaak met ontspanning en die ontspanning is te verdiepen met een geleide visualisatie van een fijne plek of symbolen die je een goed gevoel geven.

In eerste instantie ontspan je met hypnose door op je ademhaling te letten. Je ademt rustig in en uit door de buik. Vervolgens ontspan je je spieren. Dit kan ook met een mindfulness bodyscan worden gedaan en het ontspannen van de spieren kan ook geleid worden door de hypnose-expert. Je sluit dan, of tijdens het ontspannen van de spieren, ook je ogen. Hierdoor word je niet afgeleid tijdens de geleide visualisatie.

In die visualisatie helpt de hypnose-expert je een plaats voor te stellen waar je helemaal ontspant en hoe sommige elementen op die plaats je helpen om diepere ontspanning te ervaren. Warmte van de zon kan hierdoor worden gebruikt, maar ook andere symbolen kunnen tijdens zo’n geleide visualisatie van belang zijn. Zoals fris water of energie of bepaalde kleuren die negatieve energie uit je lichaam halen en die positieve energie brengen. Hiervoor zal de hypnose-expert eerst een gesprek met je aangaan om belangrijke symbolen bij jou zelf te achterhalen om te gebruiken in de geleide visualisatie ter ontspanning.

Hypnose om gedrag te veranderen

Hypnose wordt in meerdere omstandigheden gebruikt om gedrag te veranderen. Zo kan hypnose helpen bij stoppen met roken en zelfs bij drugsverslavingen. Hypnose kan dus ook helpen bij deze dwanggedragingen.

In het geval van verslavingen maakt hypnose het verslavende gedrag iets wat je walgelijk vindt, waardoor je ermee ophoudt. Omdat verslavingen vaak ook een manier zijn om stress en negatieve emoties te onderdrukken kan dit ook helpen bij het dwanggedrag.

Een andere manier waarop hypnose kan helpen om BFRB te verminderen is met post-hypnotische suggesties. Deze suggesties zijn een soort opdrachten voor het gedrag dat je hebt na de hypnose. Het moedigt je bijvoorbeeld aan om vervangend gezond gedrag uit te voeren wanneer je normaal gesproken weer gaat pulken.

Meestal wordt de posthypnotische suggestie gegeven na een geleide visualisatie. Bijvoorbeeld:

“Je bent op je werk en je moet straks in gesprek met je leidinggevende. Je bent je aan het inlezen en normaal bijt je dan voor je het weet weer op je nagels. Deze keer ga je tijdens het inlezen je handen juist in vuisten op je schoot houden en ontspan je deze bewust om de zoveel tijd. Hierdoor blijven je nagels mooi en doordat je bezig bent met ontspanning ben je meer ontspannen en zelfverzekerd tijdens het gesprek.”

Dit is slechts een voorbeeld van een post-hypnotische suggestie. Afhankelijk van jouw dwanggedrag, oorzaak en oplossing om hier op een andere manier mee om te gaan kan de post-hypnotische suggestie afwijken.

De sommige hypnose technieken krijg je ook mee naar huis. Suggesties en geleide visualisaties worden bijvoorbeeld vaak opgenomen zodat je deze thuis kunt beluisteren tijdens zelfhypnose. Hierdoor worden de effecten van de hypnosesessies versterkt en houd je langer effect.

Wil je meer weten over hoe hypnose precies werkt en hoe je hiermee jezelf of anderen kunt helpen? Kom dan eens naar de gratis online masterclass waar je de basis van hypnose leert. 

Wil je mensen helpen met je eigen praktijk of gewoon meer weten dan de basis? Schrijf je dan in voor een van onze opleidingen. Vraag ons instituut naar de online mogelijkheden als dat beter bij je past.

Pin ook deze handige infographic als geheugensteuntje:

Bronnen:

[1]https://www.bfrb.org/learn-about-bfrbs/treatment/causes-of-bfrbs

[2]https://www.psychologytoday.com/intl/blog/touchy-subject/201903/how-treat-body-focused-repetitive-behaviors