Extreem verlegen: Wat kan ik eraan doen?

Snel blozen, je onhandig uitlaten in het openbaar, liever stil zijn dan wat zeggen, verlegen zijn is lastig. Als je extreem verlegen bent kan het zelfs een echt probleem worden dat jezelf in de weg zit. Er zijn verschillende oorzaken voor verlegen zijn, zoals sociale angsten of problemen met je zelfvertrouwen.

Om ervoor te zorgen dat je geen last hebt van je eigen verlegen gevoelens ga ik in dit artikel in op wat verlegen zijn inhoudt, waardoor het kan komen en wat je ertegen kunt doen.

Wat is verlegen zijn?

Verlegen zijn wordt vaak als een karaktertrek gezien, maar eigenlijk is verlegen zijn niet echt een karaktertrek. Verlegenheid is meer dan een  emotie die je kunt voelen als je in een sociale situatie bent. Iemand vraagt je bijvoorbeeld om je mening over een bepaald onderwerp en dat vind je heel lastig om te vertellen.

Je denkt wellicht al snel dat je iets verkeerd doet waardoor je gaat blozen of zelfs de situatie maar helemaal uit de weg gaat.

Een verlegen iemand maakt zich vaak druk over wat andere mensen van hem denken. De angst om uitgelachen, vernederd, bekritiseerd of afgewezen te worden zorgt ervoor dat sociale situaties een uitdaging worden.

Toch heb je als verlegen persoon de behoefte om juist wel sociale contacten te hebben.

Een ander kenmerk van verlegen zijn is doordat je niet veel met andere mensen durft te praten je problemen ook in gedachten probeert op te lossen. Hierdoor pikken mensen vaak niet op dat je geïrriteerd bent waardoor zij hun gedrag niet aanpassen en dit kan weer resulteren in  woede.

Uit onderzoek blijkt ook dat mensen die verlegen zijn ook een grotere kans hebben op het ontwikkelen van woedeaanvallen.

Wanneer ben je te verlegen?

Verlegen zijn is niet iets dat voor iedereen een probleem is, maar als je het zelf als een probleem ervaart is dit een duidelijk teken dat je te verlegen bent.

Als je angsten ervoor zorgen dat je niet kunt genieten van het leven en geen stappen durft te zetten om gelukkig te worden dan is dat ook een teken dat je te verlegen bent.

Als de basisbehoeften die je nodig hebt om te leven, zoals het hebben van een woning, voldoende voeding, kleding en sociale contacten erdoor in gevaar komen is dat ook een teken dat je te verlegen bent en dat het tijd is om iets te doen aan die verlegenheid.

Het ontstaan van verlegenheid

Verlegen zijn is iets dat in je vroege jeugd of tijdens adolescentie kan ontstaan. Uit langdurig onderzoek dat mensen 40 jaar heeft gevolgd blijkt dat verlegenheid in de kindertijd, verlegenheid en andere mentale stoornissen in het volwassen leven niet kan voorspellen ( 1).

Over het algemeen zijn mensen die verlegen waren als kind niet meer verlegen als volwassenen.

Als je echter pas verlegen wordt in je adolescentie kan die verlegenheid blijven tijdens je volwassen leven. Bij een stijgende verlegenheid loop je als volwassene ook een groter risico op het ontwikkelen van sociale angsten, woede en misbruik van geestverruimende middelen.

Dit hoeft natuurlijk niet bij alle mensen met verlegenheid voor te komen.

Omdat verlegenheid op verschillende momenten in het leven kan ontstaan zijn er ook verschillende oorzaken aan te wijzen voor verlegenheid. Kinderen die thuis bijvoorbeeld mishandeld worden of waarvan de ouders ontzettend kritisch zijn of hun kind juist belachelijk maken kunnen buitenshuis erg verlegen worden uit angst om hetzelfde mee te maken als in huis.

Zelfs factoren tijdens de zwangerschap kunnen bijdragen aan de verhoging van de kans op een verlegen kind, zoals de hoeveelheid daglicht tijdens de zwangerschap en het geboortegewicht.

Op latere leeftijd kan verlegenheid ontstaan door een gebrek aan sociale ontwikkeling. Het is bijvoorbeeld bewezen dat jongeren die verslaafd zijn aan hun smartphone vaker last hebben van verlegenheid dan mensen die hun smartphone minder vaak nodig hebben ( 2).

Ook eenzaamheid kan ervoor zorgen dat je meer last hebt van verlegenheid. Tijdens de adolescentie gaan veel mensen studeren en dat is een periode waarin vaak nieuwe vrienden moeten worden gemaakt. Als je dit lastig vindt en daardoor eenzaam wordt kan dit eraan bijdragen dat je extra last krijgt van verlegen gevoelens.

Wat te doen tegen verlegen zijn

Verlegenheid kan dus allerlei verschillende oorzaken hebben. In eerste instantie is het belangrijk om de oorzaak te achterhalen en om daar dan op een andere manier mee om te gaan. Daarnaast zijn sommige oefeningen om door die grens van je comfortzone te breken van belang om zelfvertrouwen in het sociale verkeer op te bouwen.

Regressietherapie

Als je al erg lang last hebt van verlegenheid kan  regressietherapie helpen om de oorzaak te achterhalen. Veel van onze ontwikkeling vindt plaats tot ons 7^e levensjaar, maar daar hebben we niet altijd de meest heldere herinneringen over.

Daarbij kijk je nu als volwassene waarschijnlijk heel anders tegen de wereld aan als toen je een kind was. Door de oorzaak uit je herinnering te halen kun je daarnaar kijken met de kennis van nu waardoor die gebeurtenis veel minder invloed heeft op je huidige leven.

Dit kan bijvoorbeeld al een oplossing zijn als er een keer iets is gebeurd wat je verlegen gevoelens heeft getriggerd.

Voor regressietherapie helpt een hypnotherapeut je om onder hypnose in onderbewuste herinneringen te graven.

Laat je telefoon weg

De smartphone kan voor sommige mensen een probleem zijn dat verlegen gevoelens stimuleert. Door je smartphone te vervangen voor een dumb-phone zorg je ervoor dat je in ieder geval echt met mensen moet communiceren. Appen en social media via de smartphone is er dan niet meer bij.

Bovendien vinden mensen je ook nog eens aardiger als je jouw smartphone niet bij de hand hebt. Dus dat is alleen maar beter voor de sociale contacten die je dan wel hebt.

Zelfcompassie

Mensen die verlegen zijn, zijn vaak ook heel streng voor zichzelf. Die strengheid is ooit bedacht om zichzelf te behoeden voor vervelende situaties, maar die kunnen ervoor hebben gezorgd dat je juist aan je zelfvertrouwen hebt getornd.

Door zelfcompassie word je in eerste instantie minder streng voor jezelf. Misschien denk je soms dat je ergens niet goed in bent, of dat andere mensen iets raar gaan vinden wat jij gewoon voor jezelf doet, zoals in je eentje een super foute film kijken. Dan kun je tegen jezelf zeggen dat het allemaal niet boeit wat andere mensen ervan vinden.

Dit kun je uiteindelijk verleggen naar de sociale situaties. Zodat je je kunt kleden zoals je eigenlijk wilt, en kunt zeggen wat je wilt zonder je daar al te druk over te maken. Dan kun je in ieder geval een eerlijk antwoord geven op een eerlijke vraag.

Check je overtuigingen

Waarom vind je het belangrijk wat mensen van je denken? Is het antwoord dat je geeft logisch. Als iemand anders jou dat antwoord zou geven, wat zou je er dan van denken?

Door te achterhalen of je overtuigingen logisch zijn kun je ook bepalen welke overtuigingen minder belangrijk mogen worden.

Vervolgens kun je die overtuigingen vervangen, bijvoorbeeld door middel van zelfhypnose. Een oefening is het herhalen van hypnotische suggesties, dat zijn bijvoorbeeld overtuigingen die je graag wel sterk in je onderbewuste wilt verankeren. In het geval van verlegenheid kunnen die zijn:

Niet iedereen hoeft mij aardig, leuk of slim te vinden.

Fouten maken is menselijk.

Ik hoef niet perfect te zijn.

Mensen zijn veel minder streng dan ik denk.

Mijn mening telt.

Ik mag gezien worden.

Als deze suggesties voor jou niet werken kan een hypnotherapeut je helpen om persoonlijke suggesties te gebruiken bij een zelfhypnose sessie. Die kun je dan als mp3 mee naar huis krijgen.

Een goede voorbereiding is het halve werk

Ben je uitgenodigd voor een feestje en krijg je nu al last van een beetje  paniek over waarover je het moet hebben? Bedenk dan alvast over welke dingen die in je leven spelen jij het kunt hebben, zoals een ander feest waar je bent geweest of een goede film of iets dergelijks die je onlangs gezien hebt.

Je kunt ook een ik-moet-weg-strategie hebben. Dit is op zich niet altijd handig, maar met zo’n strategie heb je altijd het gevoel van controle waardoor je de sociale situatie wellicht langer aan kunt dan zonder zo’n exit strategie.

Stel vragen en wees geïnteresseerd

Haal de focus van jezelf af en stel juist vragen aan anderen. Wees oprecht geïnteresseerd in hun interesses, hobby’s, werk wat dan ook.

Iedereen heeft weleens iets leuks meegemaakt met 1 van die thema’s. Je hoeft er alleen achter te komen wat dat is en te luisteren naar hun verhaal.

Geef jezelf een rol

Heb jij juist wel een goed gevoel over jezelf als het gaat om werk? Kun jij op je werk zonder problemen antwoorden geven en doen wat je moet doen zonder zelfs maar aan jezelf te twijfelen? Dit kan te maken hebben met je identiteit. Door jezelf te zien als je werk is het lastig om buiten je werk om open te zijn.

Om hier anders mee om te gaan kun je in sociale situaties jezelf een rol, of baan, geven. Zoals:

1. Ervoor zorgen dat andere mensen het gevoel hebben dat ze aardig worden gevonden.
2. Ervoor zorgen dat andere mensen het gevoel hebben dat ze interessant zijn.
3. Ervoor zorgen dat mensen zich welkom voelen.

Hierdoor weet je wat je op dat moment kunt doen ( 3).

Wil je meer weten over mentale technieken om jezelf en anderen verder te helpen? Kom dan eens naar een gratis online masterclass, seminar en/ of bekijk de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland.

Pin ook deze handige infographic als geheugensteuntje:

Bronnen:

1. https://link.springer.com/article/10.1007/s10802-017-0265-x

2. http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0894439314528779

3. https://www.psychologytoday.com/blog/living-forward/201612/4-ways-overcome-shyness