Gedragspatronen: wat zijn het en kun je ze veranderen?

Gedragspatronen, iedereen heeft ze, maar niet iedereen heeft er last van. Als jij last hebt van een bepaald gedrag dat telkens terugkomt en ervoor zorgt dat je je doelen niet bereikt, dan heb je last van een gedragspatroon.

Maar je kunt ook baat hebben bij een gedragspatroon. In dat geval heb je automatische gedragingen die je helpen om persoonlijke doelen te halen en een fijn leven te leiden.

Hoe komt het nu dat er een onhandig gedragspatroon kan ontstaan? Hoe herken of doorzie je een gedragspatroon en wat kun je doen om het te doorbreken? 

In dit blog ga ik daar dieper op in. 

Wat zijn gedragspatronen?

Gedragspatronen zijn vaste patronen die je in bepaalde situaties hebt. Misschien zet je vaak dezelfde stappen als je ruzie maakt of een conflict hebt, misschien ben je heel assertief of juist meegaand. Onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat die meegaandheid bij business studenten vaak als laatst mogelijke stap wordt gezet, alleen als alle andere mogelijkheden om het conflict op te lossen al geprobeerd zijn[1].

Maar niet alleen in conflicten heb je gedragspatronen. Je hebt ze ook in je relaties, in hoe je op het werk bent en hoe je reageert op  kritiek of een compliment.

Op zich is dit helemaal niet erg, want ja hoe irritant is het als je elke keer opnieuw moet bedenken hoe jij je in een bepaalde situatie gedraagt. Dan is het hebben van een patroon wat in een bepaalde context past handiger, omdat dit gewoon veel minder moeite kost. 

Gewoontes zijn eigenlijk ook gedragspatronen. 

Wat wel interessant is, is dat je hormonen ook van invloed zijn op wat je doet. Dit is bijvoorbeeld te zien bij de interactie van hondeneigenaren met hun hond als je het effect van cortisol (stresshormoon) en oxytocine (knuffelhormoon) meet.

En voor vrouwen kan PMS ook een heel duidelijk voorbeeld zijn van hoe hormonen je gedrag beïnvloeden. 

Gedragspatronen doorzien

Hoe weet je nu welke gedragspatronen je hebt en of deze je helpen of niet? In dat geval is het belangrijk om gedragspatronen te doorzien. 

Je kunt dus met van alles een gedragspatroon hebben, zoals met eten, bewegen, werken, omgang met de familie en van alles.

Als er een plaats of een context in je leven is waar je eigenlijk niet blij mee bent, bijvoorbeeld hoeveel energie je na je werk hebt of hoe verjaardagen met de familie verlopen, dan kun je even observeren hoe dat eigenlijk gaat.

Het is belangrijk om bijvoorbeeld even in je herinnering terug te gaan naar patronen die elke keer terugkomen. Misschien heb je elke keer dezelfde emoties of dezelfde gesprekken. 

Wat handig is, is om bij bijvoorbeeld van die emoties of gesprekken na te gaan wat daarvan de trigger is. Want als je dat weet, dan wordt het patroon daarna een bewuste keuze in plaats van een onbewuste. Zodra je het patroon herkent kun je bedenken hoe je er ook op kunt reageren. 

Misschien bedenk je dit zelfs al van tevoren.

Voorbeelden van gedragspatronen

Je hebt dus allerlei gedragspatronen. 

Misschien niet een leuk voorbeeld, maar wel handig om te weten als voorbeeld is het patroon bij mensen die een zelfmoordpoging hebben gedaan. Dit is dat ze het voor de poging al hadden over het plegen van zelfmoord, een intense mentale staat hadden die wat anders was dan depressie, niet meer sociaal of op hun werk konden functioneren en meer gebruikmaakten van substanties zoals  alcohol of drugs[2]. 

Dan kun je ook nog meer naar alledaagse voorbeelden kijken, zoals het patroon wanneer je opstaat.

Je staat op, poets je tanden en wast je, gaat ontbijten en dan naar je werk.

In gesprekken kun je ook patronen hebben. De meest bekende is wel wanneer je iemand treft om te vragen of het goed gaat en daar altijd goed op te beantwoorden, ongeacht hoe het echt met je gaat. Als mensen dat echt willen weten moeten ze het een tweede keer vragen, het liefst nog met de verduidelijking “maar echt” of “even serieus”.

Een ander patroon kan zijn dat elke keer als je je emotioneel voelt dat je ruzie gaat maken, juist even wat gaat eten of een illegale substantie gaat gebruiken. 

Gedragspatronen veranderen

Zoals gezegd zijn niet alle gedragspatronen goed of slecht. Als jij gedragspatronen hebt die voor jou werken mag je gewoon blij zijn. Maar heb je gedragspatronen waardoor je in de problemen komt, dan is het belangrijk de patronen te veranderen en er vervolgens een nieuw patroon voor in de plaats te zetten. 

Dit is iets wat je kunt doen met hypnotherapie. Dit helpt je om meer zelfcontrole en discipline te krijgen in stressvolle situaties en wanneer je sociale druk voelt om iets te doen wat je eigenlijk niet wilt. Dit kan bijvoorbeeld je drang naar ongezonde voeding verminderen en je persoonlijke groei promoten[3].

Er zijn meerdere hypnosetechnieken die je kunt gebruiken om gedragspatronen te veranderen. Als je bijvoorbeeld een kleine verandering wilt, zoals minder wilt snoepen of iets dergelijks, kun je bijvoorbeeld de SWISH techniek uitvoeren.

SWISH techniek voor gedragspatronen veranderen

Bij deze techniek wissel je in je gedachten het gewenste gedrag af met het ongewenste gedrag. Je visualiseert wat je niet wilt met negatieve emoties en wat je wel wilt met positieve emoties. Een hypnotherapeut helpt je hierbij. 

Dit maakt het voor je onbewuste heel eenvoudig om voor de gezonde gewoonte te kiezen. Ik heb ooit eens een vrouw geholpen die bijvoorbeeld elke keer als ze in de keuken kwam een koekje of snoepje wilde pakken. Toen hebben we die gewoonte in de SWISH techniek tegenover het even vegen van de vloer gezet. Een paar weken later sprak ik haar weer en het snoepen was inderdaad gestopt en haar vloer was nog nooit zo schoon geweest 😊. 

Regressie om gedragspatronen te doorbreken

Soms heb je een gedragspatroon dat wat lastiger te doorbreken is dan dat. Je vindt het bijvoorbeeld lastig om voor jezelf op te komen in bepaalde sociale situaties, maar je hebt wel door dat het tijd is om dat te doen.

In dat geval kun je met  regressie achterhalen wanneer je voor het eerst last had van het idee dat je beter niet voor jezelf kon opkomen. Dit is vaak een gebeurtenis uit je jeugd, maar als het goed is ben jij nu toch al wat ouder en wijzer dan toen. Dus je kunt met je kennis van nu opnieuw dat moment interpreteren, waardoor de overtuiging die ervoor zorgt dat je stil blijft of ja zegt terwijl je nee wilt zeggen verandert. Hierdoor kan het eenvoudiger worden om voor jezelf op te komen.

Vervolgens kun je - om dit effect te versterken - alsnog de SWISH techniek toepassen. Dat kan dan fungeren als een soort post-hypnotische suggestie over jouw gedrag in de toekomst. 

Bij deze vorm van therapie voor gedragsverandering speel je zelf dus een actieve rol terwijl je onder hypnose bent. De hypnotherapeut helpt je om met gedachten je gedrag te veranderen, dit kan dus door je herinneringen als het ware te veranderen en zelfs om emoties aan bepaalde zaken te koppelen[4]. Uiteindelijk zijn het toch de gedachten die voorafgaan aan bepaalde gedragspatronen. 

Triggerende situaties of getriggerde gedachten of emoties herkennen kan heel handig zijn om het gedrag wat daarop normaal volgt te veranderen. Die herkenning zorgt ervoor dat je mentaal een stap terug kunt doen en bijvoorbeeld het nieuwe gewenste gedrag kunt laten zien.

Als de hypnotherapie heel succesvol is geweest merk je waarschijnlijk niet eens dat je anders doet, maar doe je automatisch al wat je eigenlijk wilde doen.

Het probleem is weg en je kunt je zelfs afvragen waarom het ooit een probleem is geweest. 

Ericksoniaanse hypnose voor gedragsverandering

Bij het HIN vinden we iets “moeten” helemaal niet handig. Daarom leren we onze studenten vooral technieken van NLP, EMDR therapie en Ericksoniaanse hypnose. Deze vorm van hypnose geeft je als patiënt veel meer macht en zorgt ervoor dat je jezelf mag helen met hulp van de hypnotherapeut in plaats van dat je van alles moet doen van de therapeut wat schijnt te helpen.

Hierdoor voelt het veel vrijer om je problemen op te lossen en gaat dit ook veel eenvoudiger en relaxter. Daarbij ga je dan ook eenvoudiger mee in de ideeën van de therapeut die je kunnen helpen om je gedachtegang en gedragingen te veranderen. 

Wil je meer weten over hoe hypnose werkt? Kom dan eens naar de gratis online masterclass over hypnose.

Of schrijf je direct in voor een van onze opleidingen. De opleiding wordt online gegeven vanuit een professionele studio met voldoende professionele assistentie voor een-op-een aandacht. 

Pin ook deze handige infographic als geheugensteuntje:

Bronnen: