Is hypnose echt en hoe werkt hypnose dan?
15 mei 2025 
6 min. leestijd

Is hypnose echt en hoe werkt hypnose dan?

Ja, ondanks dat ik al zo’n beetje decennia met hypnose werk en mensen leer hoe ze hypnotherapeut kunnen worden zijn er toch nog mensen die zich afvragen: is hypnose echt?

In dit blogartikel gaan we dieper in op hoe echt hypnose is, hoe het werkt en voor wat voor problemen hypnose een rol kan spelen.

Onlangs heb ik hier ook een podcast over opgenomen.

Is hypnose echt?

Hypnose is een bepaalde mentale staat, die te meten is met een EEG-meting en zelfs een MRI van het brein. Het is een staat waarbij de persoon zich focust op het interne en niet op zijn omgeving. De focus gaat dan dus juist naar gedachten en gevoelens[1]. Dit gaat zelfs tot op het punt waarin je je iets kunt voorstellen, waarin je een bepaalde fantasie hebt, en die als `echt´ aanvoelt.

De hypnotische staat kan gebruikt worden voor therapeutische doelen. Een hypnotherapeut kan namelijk suggesties geven om bepaalde ervaringen te verwerken of om mensen te helpen met het oplossen van problemen.

De suggesties kunnen direct gegeven worden of door gebruik te maken van het voorstellingsvermogen van de cliënt. De suggesties dienen een bepaald doel, zoals het komen tot een oplossing van het probleem en om de cliënt te helpen om die oplossing uit zichzelf te halen.

Afhankelijk van de suggesties is hypnose over het algemeen een ontspannen staat. Soms kan er een suggestie zijn om een bepaalde herinnering op te halen, maar dat is dan vaak ook ter controle of de therapeutische suggesties gewerkt hebben. Het gevoel bij een nare herinnering zou dan namelijk niet zo naar meer moeten zijn.

De informatieverwerking is van belang voor hypnose

Hypnose helpt met fysieke en mentale problemen. Dit komt doordat de hypnotische staat de connectie tussen het brein het en lichaam versterkt en doordat het helpt met onbewuste verwerkingsprocessen.

Er zijn namelijk een aantal factoren om rekening mee te houden als het gaat om de verwerking van informatie door het brein.

De linkerhersenhelft gaat bijvoorbeeld over de ratio, het bewuste verstand. Die is logisch, rationeel, abstract en kritisch. Herinneringen zijn neutraal en de communicatie is gewoon wat er gezegd wordt, en let verder niet op hoe het gezegd wordt.

Echter, de linkerhersenhelft communiceert met de rechter hersenhelft. Alle communicatie zorgt op de een of andere manier voor een soort beeldvorming. Dit is waarom metaforen, verhalen en een vergelijking goede manieren zijn om iets nieuws te leren. Beide hersenhelften moeten namelijk de les krijgen.

De rechterhersenhelft gaat daarmee aan de slag en die helft gaat over emoties, gevoelens, instinct en intuïtie. Dan worden er aan de abstractie informatie emoties, en dergelijke toegevoegd. Daarom “voel” je vaak iets en kun je bijvoorbeeld last krijgen van nare herinneringen als iemand zelfs helemaal buiten de situatie en context om een woord gebruikt dat die herinnering bij je naar boven haalt.

Opeens voelt iets dan bijvoorbeeld naar. Dat doet dan eigenlijk je rechter hersenhelft (bron 1).

Deze kennis is over het verwerken van informatie is waar hypnotherapie gebruik van maakt. De therapeut probeert eigenlijk de reactie van de rechterhersenhelft te veranderen, zodat je bijvoorbeeld geen PTSS-klachten krijgt als je in een onschuldige situatie komt die je echter toch herinnert aan een trauma.

Als je niet onder hypnose bent is de linkerhersenhelft vaak dominanter en dan staat je “kritische mind” dus aan. Ontspannen we echter, of komen we zelfs in de flow staat (zoals wanneer je helemaal opgaat in een film of boek), dan wordt de rechterhersenhelft weer dominant. Deze gaat dus meer over gevoelens en emoties en wordt vaak gezien als het onderbewuste.

Hypnose en het gevoel dat iets “echt” is

Neurologisch onderzoek laat zien dat een suggestie het brein van een cliënt kan veranderen als die persoon onder hypnose is. Als je je iets voorstelt terwijl je in hypnose bent, heeft dit net zoveel invloed op je brein als wanneer de gebeurtenis in realiteit meemaakt (bron 1).

Dit is onder andere onderzocht door iemand in realiteit een pijnprikkel te geven en om iemand die in hypnose is de suggestie te geven dat hij een dergelijke pijnprikkel krijgt. Hetzelfde breingebied laat dan activiteit zien. Dezelfde resultaten zijn zichtbaar bij visuele prikkels (in het echt en in hypnose) en suggesties die met geluid te maken hebben.

Iemand in hypnose brengen

Om iemand in hypnose te brengen is het belangrijk om de aandacht van die persoon te focussen. Er zijn verschillende technieken om hypnose te induceren. Sommige inducties gaan snel, en anderen duren wat langer.

Afhankelijk van de cliënt en hoe het voorgesprek is gegaan kiest de therapeut een inductie die het beste bij de cliënt past.

In de opleiding van het Hypnose Instituut Nederland leren mensen verschillende inducties om te gebruiken voor hypnotherapie.

Ook leer je hoe je mensen kunt leren zelfhypnose toe te passen, zodat ze dit altijd kunnen gebruiken in situaties waarin ze de extra ontspanning nodig hebben.

Werkt hypnose bij iedereen?

Ja, maar niet bij iedereen even sterk. Sommige mensen zijn minder “hypnotiseerbaar”. In de praktijk betekent dit voor hypnotherapeuten vooral dat het induceren van hypnose langer duurt dan mensen die meer hypnotiseerbaar zijn.

De hypnotiseerbaarheid van mensen is normaal verdeeld, net zoals het IQ van mensen (bron 1).

Het leukste van de groep mensen die minder hypnotiseerbaar is, is dat ze vaak denken dat de behandeling geen effect heeft gehad. Totdat iemand in hun omgeving opmerkt dat ze veranderd zijn. Zo onbewust kan de verandering dus gaan.

Daarnaast is de diepte van hypnose van belang voor de effectiviteit[2]. Om dit te meten wordt gebruikgemaakt van hersengolven. Het interessante is, dat mensen die meer hypnotiseerbaar zijn in de delta en theta-staat van het brein minder effectieve hypnotherapie hebben. Terwijl mensen die lastiger in hypnose komen alleen een minder effectieve hypnotherapie hebben als ze alleen de delta-staat bereiken.

De effectiviteit van hypnotherapie wordt dus over het algemeen beter in de beta en gamma staat. Voor mensen die laag hypnotiseerbaar zijn is de theta-staat ook goed om alsnog resultaten te behalen. In tegenstelling tot mensen die normaal hypnotiseerbaar zijn (bron 2).

Hypnose en pijnverwerking

Veel onderzoeken zijn gericht op hypnose en pijnverwerking, omdat hypnose tegen pijn de hoeveelheid verdoving die mensen nodig hebben tijdens operaties of bevallingen kan verminderen. Dit is in sommige situaties zelfs nodig om de kans op succes te verhogen.

Sommige medici gebruiken zelfs hypno-sedatie. Dit betekent dat de cliënt lokale verdoving krijgt en hypnose gebruikt tijdens een operatie, in plaats van dat deze volledig onder verdoving plaatsvindt. Dit kan het aantal complicaties tijdens en na een chirurgische ingreep verminderen[3].

Delen in het brein die dan gebruikt worden met hypnose zijn de prefrontale cortex, basale ganglia, en de thalamus (bron 2). Als hypnose niet echt was, dan zou hypno-sedatie niet eens bestaan. Dus hypnose is zeker echt.

Al in de 19e eeuw werd hypnose gebruikt voor verdoving. James Esdale gaf aan dat 80% van de mensen die hij verdoofde grote operaties ondergingen, zoals amputaties, met hypnose als verdoving[4]. Hypnose kan je namelijk ook helpen om minder bewust te zijn van dingen, zoals pijn, maar ook mentale klachten zoals hopeloosheid, en andere gedachten die pijn kunnen verergeren (bron 3).

Hypnose en je psyche

Zoals gezegd kan hypnose je ook minder bewust maken van negatieve gevoelens zoals hopeloosheid. Dit geldt ook voor depressie en andere mentale klachten.

Een casestudie van iemand die bang was voor de wind laat zien dat hypnose hielp om die angst weg te nemen. Dit werd onder andere gedaan door de cliënt te helpen om gedachten over hoe eng de wind is te herkaderen.

Daarbij werden beelden van de wind veranderd naar iets wat minder emoties opriep. Hiervoor waren slechts 3 sessies nodig en de veranderingen waren er na 1,5 jaar na de behandeling nog steeds[5].

Hypnose is echt

Hypnose is dus zeker een echte staat en kan veel doen voor fysieke klachten en mentale klachten. Op deze website staan talloze blogartikelen over hypnose en wat dit kan doen voor allerlei soorten klachten en zelfs om je professionele leven of dat van anderen ermee te verbeteren.

Het is een geweldige tool om tot meer inzichten over jezelf te komen en om de interne hulpbronnen die je hebt aan te spreken, zodat je de beste versie van jezelf kunt worden.

Hypnose leren

Wil jij leren hoe je de hypnotische staat kunt gebruiken om jezelf en andere mensen te helpen? Schrijf je dan in bij de opleiding van het Hypnose Instituut Nederland.

Kom eens naar een gratis masterclass voor een kennismaking.

Of schrijf je in voor een van onze evenementen om hypnotherapie demonstraties te zien en direct aan de slag te gaan met technieken om jezelf beter te voelen en om andere mensen een goed gevoel te geven.

Leren hoe je mensen helpt om problemen op te lossen leer je in onze opleiding. De opleiding is zowel klassikaal als live-online te volgen. Je doet dan online mee met de klassikale les.

Er is ook veel assistentie tijdens de lessen voor persoonlijke aandacht, ook als je de opleiding online volgt.

Klik hier voor onze agenda.

Klik hier voor onze opleidingen.

Heb je een vraag over de opleiding? Plan hier een 1-op-1 gesprek.

Bronnen:

Over de schrijver
Edwin Selij is eigenaar en oprichter van Hypnose Instituut Nederland en geeft trainingen in Hypnose. Hij is auteur van de boeken 'Je hebt het niet je doet het' en 'Breek Je Vrij!' en komt regelmatig op radio en TV om te praten over hypnose. Hij is de nummer 1 Hypnose Trainer van Nederland en geeft al jaren hypnose trainingen. Hij was de eerste in Nederland die moderne hypnotherapie via livestream ging onderwijzen.
Reactie plaatsen