Vader worden gevoel: 7 Feiten die je emotionele reis vóór de geboorte veranderen

Denk je dat het 'vader worden gevoel' pas ontstaat als je je baby voor het eerst in je armen sluit? Veel aanstaande vaders worstelen met deze vraag, of voelen zich zelfs onzeker omdat die intense connectie nog niet overweldigend aanwezig is. Deze misvatting kan leiden tot onnodige twijfels of het idee dat je iets mist. Maar de realiteit is complexer en fascinerender: jouw emotionele reis als vader begint veel eerder, vaak al zodra je hoort dat je partner zwanger is.

En geloof me maar, want ik heb het 4x gedaan 😉.

In dit blogartikel gaan we dieper in op vader worden en de gevoelens die je daardoor kunt krijgen.

Het vader worden gevoel en de biologische realiteit

Het clichébeeld is hardnekkig: de moeder voelt direct een band dankzij de hormonen en de fysieke aanwezigheid van de baby, terwijl de vader pas "wakker wordt" bij de geboorte. Dit beeld doet geen recht aan de rijke, genuanceerde ervaring van aanstaande vaders. Het is een misvatting die aanstaande vaders het gevoel kan geven dat ze achterlopen, of dat hun ervaring minder 'echt' is dan die van hun partner.

Wetenschappelijk onderzoek toont namelijk aan dat ook mannen significante veranderingen ondergaan. Sommige mannen krijgen zelfs een 'mannelijke zwangerschap' (ook wel 'couvade-syndroom' genoemd) waarin het lichaam zich fysiek en emotioneel kan aanpassen[1]. Dit laat al zien dat een zwangerschap zeker effect kan hebben op de aankomende vader.

Hoewel het bij dit syndroom ook kan liggen aan mentale problemen, zoals vroegere strijd om aandacht met je broertjes of zusjes en angst voor het vader worden.

Ook als je geen “mannelijke zwangerschap” krijgt, kun je emotioneel worden van de aankomende baby. Dit is geen teken van zwakte, maar juist van een diepe, biologische en psychologische voorbereiding op het ouderschap.

Als je de belangrijkste verzorger van het kind wordt, omdat de moeder bijvoorbeeld niet voor het kind kan zorgen, krijg je zelfs in je brein veranderingen die vooral gezien worden bij moeders. Maar die kunnen dus ook bij vaders ontstaan, als die zichzelf zien als de belangrijkste verzorger voor het kind[2]. Ook zonder die “verantwoordelijkheid” zal je brein veranderen door het vaderschap, om goed te kunnen reageren op seintjes die je kind geeft (bron 1).

Meer dan hormonen

Jouw geestelijke voorbereiding op het vaderschap is net zo cruciaal als de fysieke veranderingen die je partner doormaakt. Deze emotionele reis is uniek en omvat een breed scala aan gevoelens. Denk aan opwinding en anticipatie, maar ook aan angst, onzekerheid over de toekomst en zelfs verdriet over het verlies van je 'oude' leven.

1. Identiteitsverschuiving: Je rol verandert van partner naar vader. Dit vraagt om een herdefiniëring van wie je bent en wat je prioriteiten zijn.
2. Financiële zorgen: De economische impact van een kind is aanzienlijk en kan stress veroorzaken. Dit is een veelvoorkomende bron van zorg.
3. Verwachtingen en druk: Je kunt druk voelen om een 'goede vader' te zijn, wat die term ook mag inhouden. Dit kan overweldigend zijn, zeker als je allerlei overtuigingen hebt over wat het betekent en je bang bent om niet aan die lat te voldoen.
4. Relatiedynamiek: De komst van een kind verandert onherroepelijk de dynamiek tussen jou en je partner. Communicatie is hierbij essentieel.

Het erkennen van deze complexe emoties is de eerste stap naar een gezonde overgang naar het vaderschap. Het is volkomen normaal om je zo te voelen, en je bent zeker niet de enige.

Neurobiologische veranderingen als je vader wordt

Recent onderzoek werpt nieuw licht op de biologische aspecten van mannelijke zwangerschap en hechting. Het is niet alleen een psychologisch proces. De hersenen van aanstaande vaders ondergaan meetbare veranderingen.

• Hormonale schommelingen: Studies tonen aan dat mannen die nauw betrokken zijn bij de zwangerschap van hun partner, een verandering kunnen ervaren in hormoonspiegels, zoals testosteron, cortisol, prolactine en oxytocine. Deze hormonen spelen een rol bij de hechting en het verzorgingsgedrag[3].
• Hersenplasticiteit: MRI-scans van de hersenen van nieuwe vaders laten zien dat bepaalde hersengebieden die geassocieerd worden met empathie, beloning en sociale connectie, kunnen groeien en veranderen. Dit is vergelijkbaar met de veranderingen in de moederlijke hersenen, zij het op een andere manier.
• De rol van oxytocine: Dit 'knuffelhormoon', vaak geassocieerd met moeders, blijkt ook een cruciale rol te spelen bij vaderlijke hechting. Interacties met de baby, vasthouden, praten, huid-op-huidcontact, stimuleren de aanmaak ervan bij vaders. Een kwartier per dag is al genoeg voor dit effect, maar meer tijd is natuurlijk beter[4]. Interactie met de foetus aangaan kan al voor de geboorte. Je kunt bijvoorbeeld tegen het kind praten door de buik heen.

Deze neurobiologische aanpassingen zijn het bewijs dat het lichaam zich voorbereidt op de nieuwe rol. Ze ondersteunen de ontwikkeling van die diepe paternale bonding, vaak al ver voor de geboorte.

Vroege hechting bevorderen als je vader wordt

Je hoeft niet te wachten tot de baby er is om een band op te bouwen. Er zijn veel proactieve stappen die je kunt nemen om de vroege hechting te stimuleren en je voor te bereiden op het vader worden gevoel.

Door met je partner te praten over je verwachtingen, angsten en dromen. Deel wat er in je omgaat en luister naar wat in haar omgaat. Dit versterkt jullie band als aanstaande ouders.

Ga ook mee naar de echo’s en afspraken bij de verloskundige. Dit maakt alles “echter” en je krijgt meer inzicht in de ontwikkeling van je baby.

Zoals eerder gezegd kun je tegen de foetus praten door de buik heen. Het voelt misschien gek om tegen een buik te praten, zingen of voor te lezen, maar dit is een krachtige manier om een band op te bouwen. Baby’s herkennen je stem dan ook na de geboorte.

De babykamer inrichten, het uitzoeken van spullen, het in elkaar zetten van de kinderwagen (het opzetten van een spaarrekening voor het kind). Deze praktische handelingen creëren een gevoel van betrokkenheid en voorbereiding.

Ook kun je boeken lezen en cursussen volgen over waar je straks rekening mee moet houden als ouders. Praat ook met andere vaders over hun ervaringen. Kennis neemt onzekerheid weg.

En je kunt ook gebruikmaken van zelfhypnose. Je kunt bijvoorbeeld visualiseren hoe het is om vader te zijn, welke momenten je met je baby gaat beleven, de geluiden en geuren die erbij horen. Ruik aan een potje Zwitsal 😉. Dit helpt je brein om zich in te stellen op de nieuwe rol.

Door deze stappen te nemen, creëer je niet alleen een sterkere band met je ongeboren kind, maar ook met je partner, en met je eigen, nieuwe identiteit als vader.

Wat als het gevoel uitblijft?

Het is cruciaal om te erkennen dat niet elke vader een instant overweldigend 'vader gevoel' ervaart, zelfs niet na de geboorte. Dit geldt zelfs voor moeders, maar het is vaak taboe om dat als vrouw uit te spreken, dus daar hoor je veel minder over.

Niet een overweldigend vadergevoel hebben is normaal en betekent absoluut niet dat je geen goede vader zult zijn. Soms bouwt de band zich geleidelijk op, gedurende weken of maanden. De druk van maatschappelijke verwachtingen kan bij je reactie op de gevoelens wel of niet ervaren een groot effect hebben.

• Paternale Postnatale Depressie (PPPD): Hoewel vaak geassocieerd met moeders, kunnen ook vaders te maken krijgen met postnatale depressie. Symptomen zijn onder andere irritatie, terugtrekking, gebrek aan plezier en het gevoel overspoeld te zijn[5]. Als je deze gevoelens ervaart, zoek dan professionele hulp. Het is een teken van kracht, geen zwakte, om hulp te vragen.
• Realistische verwachtingen: Besef dat ouderschap een leerproces is. Er zullen goede dagen en uitdagende dagen zijn. Focus op kleine, positieve interacties.
• Voor jezelf zorgen: Zorg dat je tijd blijft nemen voor jezelf, hoe moeilijk dat ook lijkt. Of het nu sporten is, een hobby uitoefenen of tijd doorbrengen met vrienden, je eigen welzijn is essentieel voor je vermogen om voor je gezin te zorgen. Een vermoeide, gestreste vader kan minder goed een band opbouwen. Voor de moeder is dit ook belangrijk, dus plan vader- en moedertijd zodat je jouw partner even vrij geeft, en jouw partner ook jou even vrij geeft van het vader-zijn.

Conclusie: Vader worden, begint voor de geboorte

De emotionele reis van het vader worden is een diepgaand, persoonlijk en transformerend avontuur dat lang voor de geboorte aanvangt. Het is een proces van groei, aanpassing en het omarmen van een nieuwe identiteit. Door de mythen te doorbreken, de wetenschap achter paternale hechting te begrijpen en proactieve stappen te nemen, kun je een solide basis leggen voor een diepe en blijvende band met je kind.

Onthoud dat elk pad naar vaderschap uniek is. Valideer je eigen gevoelens, zoek steun wanneer nodig, en wees trots op de man die je aan het worden bent.

Deze voorbereiding is niet alleen goed voor jou en je kind, maar ook voor de algehele veerkracht van je gezin.

Hypnose om angsten weg te nemen en visualisaties te stimuleren

Vind je het lastig om de tips uit dit artikel toe te passen? Hypnotherapie kan veel doen om angsten over vaderschap weg te nemen en om je beter te kunnen voorstellen hoe het is om straks vader te zijn.

Naast het verminderen van angsten kan hypnose aanstaande vaders ook helpen om hun vaderlijke gevoelens te verdiepen en actiever te ervaren. Door middel van gerichte suggesties en visualisaties kun je je onderbewuste brein laten wennen aan de rol van vader.

Denk aan het oproepen van beelden waarin je je baby vasthoudt, verzorgt of troost, en het voelen van de emoties die daarbij horen. Dit versterkt de verbinding met je toekomstige kind al vóór de geboorte en vergroot je vermogen om liefdevolle en verzorgende gevoelens te ervaren zodra de baby er is.

Hoe dit precies werkt en hoe een therapeut mensen hiermee kan helpen, dat is wat je leert bij de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland.

Dus wil jij aanstaande vaders of jezelf graag helpen? Dan kan kennis van hypnose van onschatbare waarde zijn.

Klik hier voor meer informatie over onze opleidingen.

Klik hier voor onze agenda.

Heb je een vraag over de opleiding? Plan hier een 1-op-1 gesprek.

Schrijf je in voor de gratis masterclass voor een kennismaking.

Bronnen: