De meeste mensen voelen zich hun leeftijd of jonger dan ze zijn. Er wordt dan vrolijk opgeschept over de eeuwige pubertijd, maar niet iedereen voelt zich zo. Er zijn ook mensen die zich ouder voelen dan ze zijn. Als jij regelmatig denkt: “ik voel me ouder dan ik ben” dan hoor jij daarbij. Het vreemde is dat uit Deens onderzoek blijkt dat mensen die jonger zijn dan 25 jaar zich vaak ouder voelen dan ze zijn, maar mensen die ouder zijn dan 25 jaar voelen zich jonger dan ze zijn.
In dit blog ga ik in op wat het betekent als je je ouder voelt dan je bent en wat je kunt doen als je daar een probleem mee hebt.
Waarom voelen sommige mensen zich ouder dan ze zijn?
Ook na je 25ste kun je je nog steeds ouder voelen dan je bent, maar het is niet iets dat vaak voorkomt. Als dit toch gebeurt zijn er vaak verschillende oorzaken voor te vinden (1).
Zware tijden tijdens je jeugd zijn vaak een voorspeller van je ouder voelen dan dat je daadwerkelijk bent. Vooral bij jongvolwassenen en mensen in hun late twintiger jaren is dit een voorspellende factor voor het oudere gevoel (2).
Dit soort zware tijden gaan bijvoorbeeld over onveilige gevoelens op school of in de buurt en ook:
- Het hebben van gescheiden ouders.
- Uit een alternatief gezin komen.
- Armoede tijdens het opgroeien.
Deze zware tijden tijdens het opgroeien zorgen op 3 manieren voor een ouder gevoel. Normaalgesproken heb je al kind totaal geen verantwoordelijkheden, maar als je uit een armoedig gezin komt of als je ouders gescheiden zijn kan je eerder een verantwoordelijke rol in het gezin krijgen dan in een gezin met getrouwde ouders of in een gezin met een hoog inkomen.
Zo kan er van je verlangd worden dat het geld dat je verdient met een bijbaan aan de huishoudpot wordt toegevoegd. Hierdoor kun je minder “genieten” van je bijbaantje zoals vrienden en vriendinnen dat op dezelfde leeftijd doen. Door dit verschil kun je je al ouder voelen dan klasgenoten of mensen met dezelfde leeftijd in je omgeving.
Als je een huishouden hebt waarbij 1 van de ouders niet aanwezig is en je hebt ook nog een broertje of zusje kan er ook van je verlangd worden dat je een soort opvoedrol in het huishouden speelt.
Dit zijn verantwoordelijkheden die gewoonlijk pas later in het volwassen leven op iemands schouders rusten. Als jij die al in je jeugd toebedeeld krijgt door omstandigheden kan dit zorgen voor een ouder gevoel dan dat je bent.
Ook een sterfgeval binnen de familie tijdens het opgroeien kan veel inbreuk maken op je leeftijdsgevoel. Als iemand in je omgeving jong sterft is je overtuiging dat de dood nog ver weg is, in een keer vervlogen. Hierdoor verwacht je wellicht ook zelf dat je op jongere leeftijd sterft. Dit soort verwachtingen zorgen ook voor een ouder gevoel.
Wanneer je als kind een bijna dood-ervaring hebt gehad kan dit er ook voor zorgen dat je denkt dat je vroegtijdig komt te overlijden. Ook hierdoor voelen veel mensen zich vaak ouder dan ze zijn.
Ook decennia na de zware tijden kun je toch de overtuiging houden dat je eerder dan gemiddeld komt te overlijden.
Leeftijd en je zelfbeeld
Je leeftijd is een belangrijk onderdeel van je identiteit. Als jij je ouder voelt dan leeftijdsgenoten kan dit daarom voor problemen zorgen in je sociale kring. Waarschijnlijk maak je andere keuzes waardoor het lastig is om aansluiting te vinden met leeftijdsgenoten.
Veel rollen die mensen aannemen zijn ook gebaseerd op de leeftijd die ze hebben. Als jij je ouder voelt dan je bent en je jezelf toch een jongere rol aanmeet kan dit voor een intern conflict zorgen en ook voor een versterking van het gevoel dat je ouder bent dan je feitelijk bent.
Daarbij is leeftijd en zelfbeeld ook onderhevig aan overtuigingen die jij hebt over wat een bepaalde leeftijd betekent voor je gedrag. In sommige culturen is het ongehoord om na je 23ste levensjaar nog niet getrouwd te zijn, maar in Nederland zijn we veel individualistischer.
Door dat individualisme hebben we eigenlijk alleen nog een duidelijk beeld van hoe de kindertijd moet zijn, namelijk leuk en zorgeloos. Dit verklaart ook waarom sommige jongeren zich ouder voelen dan ze zijn als hun jeugd niet zo zorgeloos was.
Aan de andere kant zorgt de individualisering er in de Nederlandse maatschappij voor dat je op oudere leeftijd dingen mag doen die jonge mensen juist doen, of die oudere mensen juist doen. Als je bijvoorbeeld een kind hebt die op jonge leeftijd een kind krijgt word jij wellicht op jonge leeftijd een grootouder. Dit kan zorgen voor een conflict in hoe jij je voelt omdat grootouder zijn iets is dat bij oudere mensen “hoort”.
Dit gevoel van dingen doen zoals het hoort is eigenlijk het gevoel van dingen doen die horen bij hoe jij naar de wereld kijkt.
Zijn er nadelen aan je ouder voelen dan je bent?
Helaas wel. Uit onderzoek blijkt dat als jij je ouder voelt dan je bent dit ervoor zorgt dat ook je lichaam sneller ouder wordt dan als jij je jouw leeftijd voelt of wanneer je je juist jonger voelt dan je bent.
Bij een onderzoek naar mensen van boven de 50 jaar blijkt ook dat als je jezelf ouder voelt dan je bent dit nadelige gevolgen kan hebben voor je welzijn.
Als vrouw kun je namelijk pessimistischer raken over hoe je brein ouder wordt. Je bent bijvoorbeeld bang om vergeetachtig te worden. Dit komt waarschijnlijk doordat vrouwen meer dan mannen geconfronteerd worden met hun leeftijd. Bijvoorbeeld door de stereotypering dat oudere vrouwen passiever zijn en mindere cognitieve vaardigheden bezitten. Als vrouw die zich al ouder voelt wil je natuurlijk niet aan dat stereotype voldoen. Het is sowieso een stereotype dat nergens op slaat.
De kans is ook groter dat je ziek wordt of last krijgt van aandoeningen zoals een hoge bloeddruk.
Juist door een positief zelfbeeld te creëren bij het ouder worden kun je jouw gezondheid verbeteren en ervoor zorgen dat je langer en gelukkiger leeft.
Wat te doen als jij je ouder voelt dan je bent
In de eerste plaats kun je kijken naar de oorzaak waarom jij je ouder voelt dan je bent. Heb je bijvoorbeeld een nare jeugd gehad, veel risico gelopen of een ander onverwerkt trauma?
In dat geval is het verstandig om die nare tijd een plek te geven zodat je jezelf daar niet te veel mee identificeert.
Tip 1: Verwerk onverwerkte trauma’s
Vooral een gewelddadige ervaring waarbij je leven op het spel stond, kan ervoor zorgen dat je je sneller ouder voelt dan je bent. Door die ervaring een plaats te geven kun je je al weer een stuk jonger voelen.
Tip 2: Achterhaal welke overtuigingen over leeftijd je ouder laten voelen
Heb jij duidelijke ideeën over hoe het hoort? Dan kunnen die overtuigingen ervoor zorgen dat jij je ouder voelt dan je bent. Door je overtuigingen te achterhalen kun je controleren of ze wel logisch zijn. Als dat niet zo is kun je ze laten gaan en er nieuwe overtuigingen voor in de plaats zetten.
Als je het lastig vindt om je overtuigingen te achterhalen kan een hypnotherapeut je daarmee helpen, zoals door regressietherapie of met een socratisch gesprek.
Tip 3: Laat angsten los
Angsten kunnen voor stress zorgen en dat kan er weer voor zorgen dat je je ouder voelt dan je bent. Angst om inkomen, angst om je familie, angst om kleine dingetjes. Het is eigenlijk niet goed voor je en de meeste angsten slaan ook nog eens nergens op. Probeer je zorgen te laten gaan.
Een van de dingen om jezelf te stoppen met zorgen maken is door met je aandacht in het hier en nu te blijven. Mindfulness is een goede manier om dat te doen. Het brengt je focus naar het moment en naar de input die zintuigen je geven. Dan hoef je niet aan vroeger of aan morgen te denken.
Tip 4: Kijk naar de positieve kanten van het leven
Door je te focussen op de negatieve kanten van het leven, zoals verantwoordelijk zijn voor het inkomen, risico’s en negatief nieuws kun je per ongeluk negatiever naar het leven kijken dan nodig is. Probeer daarom negatieve prikkels te vermijden. Beperk je nieuwsinname tot een half uurtje per dag om niet te veel blootgesteld te worden aan het leed in de wereld en focus je op de goede kanten van je dag.
Dit kun je bijvoorbeeld doen door een positief dagboek bij te houden. Je schrijft dan elke dag 3 tot 5 leuke dingen aan de dag op. Hierdoor moet je wel met een roze bril naar je dag kijken, want anders vind je die positieve kanten misschien niet eens.
Tip 5: Leer iets nieuws
Dus jij bent al zo oud dat je alles van het leven weet? Daag jezelf eens uit door elke dag, of ten minste elke week, iets nieuws te leren of te doen. Hierdoor houd jij jezelf jong en confronteer je de overtuiging dat je ouder bent, dan je bent.
Immers wijsheid komt met de jaren, dus zolang je niet alwetend bent heb je nog wel even.
Wil je meer weten over mentale technieken om het beste uit het leven te halen? Kom dan eens naar een seminar en bekijk de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland.
Kom naar de gratis online masterclass voor een kennismaking.
Pin ook deze handige infographic als geheugensteuntje:
Bronnen:
1. https://link.springer.com/article/10.3758%2FBF03193996?LI=true
2. http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/019027250907200105?journalCode=spqc
