Autisme en negatief denken: Wat te doen?
Autisme en negatief denken: Wat te doen?
15 februari 2019 
6 min. leestijd

Autisme en negatief denken: Wat te doen?

Je kunt goed functioneren in de maatschappij en kunt goed voor jezelf en wellicht zelfs je gezin zorgen en je hebt autisme. Volwassenen en kinderen met autisme kunnen last hebben van negatieve gedachten die zich blijven herhalen, ook als je gewoon voor jezelf en je familie kunt zorgen of gewoon naar de middelbare school gaat zonder al te veel problemen. Deze negatieve gedachten kunnen heel hinderlijk zijn. In dit blog ga ik in op de vraag wat je kunt doen als je normaal functioneert met autisme en toch last hebt van negatief denken.

Autisme en negatieve gedachten

Mensen die last hebben van autisme of zich in het autisme spectrum bevinden hebben een grotere kans op het ontwikkelen van depressie, angsten en blijven malen met gedachten. Negatieve gedachten kunnen zich gaan herhalen wat voor mensen met autisme kan leiden tot het internaliseren van de problemen. Dit betekent dat je hier niet met andere mensen over praat en zelf je probleem of de negatieve gedachten wilt oplossen, iets wat juist heel lastig is als je last hebt van een vorm van autisme.

Je omgeving herkent dit aan een terugtrekking uit het sociale leven, het vermijden van oogcontact en je vindt het lastig om je emoties te controleren of reguleren.

Die negatieve gedachten zijn vaak gedachten over jezelf, emoties of gebeurtenissen uit het verleden, zoals “ik kan dit niet” of “ik ben gewoon niet slim genoeg”. Juist omdat het lastig is om gedachten te veranderen als je last hebt van een vorm van autisme kan dit gevaarlijk zijn omdat deze gedachten zich gaan herhalen wat alleen maar leidt tot meer pijn.

De gedachten breken dan ook vaak in op momenten waarop je die helemaal niet kunt gebruiken, zoals tijdens je werk. Omdat het lastig is om die herhalende negatieve gedachten uit te zetten kan dit ook je werk beïnvloeden.

Doordat die gedachten ook weer invloed hebben op je sociale gedrag kun je ook tekenen uit je omgeving krijgen dat je iets niet goed doet, wat de negatieve gedachten weer kan versterken. Moeite met sociale situaties kan bijvoorbeeld het vermijden van een lastige situatie versterken, wat in de toekomst voor problemen kan zorgen wat weer voor meer negatieve gedachten kan zorgen.

Negatieve gedachten verminderen met mindfulness

Er zijn meerdere manieren om negatieve gedachten te verminderen en 1 van die manieren is met mindfulness. Mindfulness is een techniek waarbij je in het hier en nu probeert te blijven met je gedachten. Meestal denk je namelijk aan iets uit het verleden of fantaseer je over hoe je toekomst eruit kan zien. Je maakt je bijvoorbeeld zorgen over de presentatie die je de volgende dag moet geven of je denkt na over hoe je zaken uit het verleden anders had kunnen aanpakken.

Sommige gesprekken voer je bijvoorbeeld wel 100x in je hoofd zoals hoe je een bepaald lastig gesprek wel had moeten aanpakken.

Uit onderzoek[1] blijkt dat wanneer mensen in het autisme spectrum een cursus volgen waarbij men 9 weken aandacht heeft voor mindfulness en men deze techniek onder de knie krijgt dit de depressieve symptomen, angsten en het malen met gedachten vermindert ten opzichte van mensen in het autisme spectrum die geen mindfulnesstraining volgen.

Daarbij kregen de mensen ook vaker positieve ervaringen. Ze hadden dus vaker positieve emoties zoals trots, plezier, blijheid, enthousiasme en een energiek gevoel.

Negatieve gedachten verminderen met cognitieve gedragstherapie

Voor cognitieve gedragstherapie is het nodig dat je jouw eigen gedachten kunt identificeren. Je kunt bijvoorbeeld herkennen wanneer je gedachten depressief zijn of juist blij. Wanneer je jezelf bijvoorbeeld waardeloos vindt en denkt “ik kan niets” is dat te herkennen als een depressieve gedachte.

Uit onderzoek[2] blijkt dat mensen in het autisme spectrum al van kinds af aan dit soort gedachten kunnen herkennen en dat is erg belangrijk voor cognitieve gedragstherapie.

Daarbij helpt cognitieve gedragstherapie om gedachtegangen flexibeler te maken. Veel mensen met een probleem in het autisme spectrum hebben last van een inflexibele gedachtegang. Behandelingen die de flexibiliteit versterken worden daarom ook aangeraden[3]. Dat is juist iets waar hypnose bij helpt.

Negatieve gedachten verminderen met hypnose

Voor hypnose is het altijd de vraag geweest of inlevingsvermogen of empathie belangrijk zijn voor het onder hypnose brengen van personen. Het vermoeden was altijd dat mensen met autisme en dan met name de vorm waarbij empathie verminderd is lastig te hypnotiseren zijn, maar onderzoeken laten zien dat ook mensen met autisme vatbaar zijn voor hypnose[4].

Hypnose wordt al gebruikt om problemen die verband houden met autisme te behandelen[5]. Hypnose kan bijvoorbeeld gebruikt worden ter ontspanning en om het gevoel van controle te versterken wanneer je last hebt van autisme.

In de eerste plaats kan hypnose voor ontspanning je helpen om even te ontsnappen aan de herhalende negatieve gedachte. Over het algemeen wordt ontspanning bevorderd met een geleide visualisatie van een fijne plaats die ontspanning stimuleert. Voordat deze geleide visualisatie plaatsvindt heb je vaak een gesprek met de hypnose expert waarin je meer vertelt over plaatsen die je ontspannen, kleuren die je mooi vindt of waar je een andere betekenis aan kunt geven en deze informatie gebruikt de hypnose-expert dan voor de geleide visualisatie.

Deze kan bijvoorbeeld op de volgende manier gaan:

“Je bent op je favoriete plaats in Frankrijk aan de Atlantische oceaan. De brede stranden zijn zo goed als verlaten en de zon geeft een prettige warmte af. Je voelt het zand tussen je tenen en dat is ook lekker warm. Je loopt de zee in die ook een fijne temperatuur heeft en de stroming is voor de verandering eens niet zo sterk. Je gaat in het warme water liggen en drijft heerlijk in de zee. De warmte ontspant je spieren en je komt helemaal tot rust. Met elke ademhaling die je neemt komen ook je gedachten verder tot rust en je geniet.”

Dit is slechts een voorbeeld van een geleide visualisatie. Afhankelijk van jouw fijne plekjes en de betekenis die je aan kleuren kunt geven, zoals wanneer je energie een kleur kunt geven, kan de geleide visualisatie anders worden.

Het versterken van gevoel van controle

Het gevoel van controle verliezen is erg vervelend en om die repeterende gedachten te verminderen en zelfs stoppen is het belangrijk om het gevoel van controle te vergroten. Mindfulness is al een techniek die het gevoel van controle op je gedachten kan versterken, maar ook buiten die gedachtewereld is controle fijn. Dit betekent bijvoorbeeld dat je meer controle kunt uitoefenen op je werk en hoe jij je tijd besteedt.

Om het gevoel van controle te versterken onderzoekt de hypnose-expert eerst met jou welke overtuigingen je hebt over controle. Deze overtuigingen zijn als het ware je mening over hoe de wereld werkt en hoe jij hierin functioneert. Ook je mening over controle over je gedachten kan worden onderzocht als dat je grootste probleem is. Na dit kleine onderzoekje kan een hypnose-expert je helpen met hypnotische suggesties en post-hypnotische suggesties.

Bij hypnotische suggesties krijg je als het ware nieuwe overtuigingen die de overtuigingen over controle kunnen verbeteren. Hierdoor verandert je mening over de controle die je hebt op een positieve manier. Je krijgt het gevoel dat je meer controle hebt. Om de hypnotische suggesties goed te laten werken krijg je ze vaak mee naar huis om te beluisteren tijdens zelfhypnose. Zelfhypnose oefen je eerst met de hypnose-expert.

De suggesties kunnen bijvoorbeeld zijn:

“Je hebt met mindfulness controle over het verminderen van negatieve gedachten.”

“Je kunt sociale interacties oefenen.”

“Je hebt controle over je gedrag.”

“Je mag fouten maken.”

“Je kunt leren van momenten die niet zo goed zijn gegaan.”

Dit zijn slechts voorbeelden. Afhankelijk van de overtuigingen die je hebt over controle en hoe dat werkt met jouw autisme kun je andere suggesties krijgen van de hypnose-expert om je gevoel van controle te verbeteren.

Bij een post-hypnotische suggestie krijg je een suggestie die je gedrag beïnvloedt. Een post-hypnotische suggestie wordt meestal gegeven aan het eind van een geleide visualisatie. In het geval van autisme en negatieve gedachten kan de post-hypnotische suggestie bijvoorbeeld zijn:

“Je merkt dat je weer negatief over jezelf denkt. Op het moment dat je dit opmerkt focus je jouw gedachten op wat je ziet en voelt. Je gaat je mindfulness toepassen om deze gedachten te verminderen en om weer te genieten van waar je op dat moment mee bezig bent.”

Een post-hypnotische suggestie is dus een duidelijke opdracht om ervoor te zorgen dat je minder last hebt van negatieve gedachten.

Autisme en negatief denken komen vaak voor. Vanaf ongeveer 9 jaar kunnen kinderen met autisme hier last van hebben en vooral op de middelbare school en tijdens het volwassen leven kan dit voor verstoring in het functioneren zorgen. Mindfulness wordt aanbevolen als techniek om negatieve gedachten te verminderen en met hypnose kun je ontspanning en het gevoel van controle vergroten. Daarbij kan hypnose je ook helpen met het toepassen van mindfulness wanneer dit nodig is.

Wil je meer weten over hoe hypnose werkt en welke technieken je kunt gebruiken om jezelf of andere mensen te helpen? Kom dan eens naar een hypnose playshop of schrijf je in voor een van onze opleidingen.

Pin deze handige infographic als geheugensteuntje:

autisme en negatieve gedachten

[1] https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0891422212002156

[2] https://link.springer.com/article/10.1007/s10803-013-1937-1

[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5461967/

[4] https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00029157.2015.1103204

[5] https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00029157.2013.768197

Over de schrijver
Edwin Selij is eigenaar en oprichter van Hypnose Instituut Nederland en geeft trainingen in Hypnose. Hij is auteur van de boeken 'Je hebt het niet je doet het' en 'Breek Je Vrij!' en komt regelmatig op radio en TV om te praten over hypnose. Hij is de nummer 1 Hypnose Trainer van Nederland en geeft al jaren hypnose trainingen. Hij was de eerste in Nederland die moderne hypnotherapie via livestream ging onderwijzen.
Reactie plaatsen