Patronen in je leven, getriggerd raken door iets, altijd dingen op dezelfde manier doen, het zijn allemaal voorbeelden van conditionering in je leven. Maar wat is conditionering eigenlijk? En kun je jezelf conditioneren om dingen in je leven toch anders aan te pakken? Of kun je mensen helpen met conditionering om hun leven te verbeteren?
In dit blog krijg je antwoord.
Bij conditionering wordt er vaak onderscheid gemaakt tussen klassieke conditionering en operante conditionering.
Klassieke conditionering
Bij klassieke conditionering wordt vaak gebruikgemaakt van Pavlov om uit te leggen wat het is. Klassieke conditionering gaat over hoe dieren (en mensen) leren[1]. In het geval van Pavlov leerde een hond bijvoorbeeld dat als er een belletje ging dat hij dan vlees zou krijgen. Hierdoor begon de hond te kwijlen en op gegeven moment begon de hond zelfs al te kwijlen van alleen het belletje, zelfs als het vlees er niet was.
Ook in jouw dagelijks leven vindt conditionering plaats. Hier maken marketeers dankbaar gebruik van. Bekende Nederlanders die je kunt linken aan bepaalde leuke dingen worden bijvoorbeeld gebruikt in reclames omdat je blij wordt van die persoon (of omdat heel veel mensen blij worden van die persoon).
Dit is waarom sporters bijvoorbeeld sportschoenen aanprijzen. Want je hebt onbewust die persoon gelinkt aan sport en vooral goede sportprestaties.
Zelfs de muziek die in de supermarkt gedraaid wordt, wordt gebruikt in de hoop dat dit iets bij je triggert (in elk geval een goed humeur). Waardoor je misschien zelfs langer in de winkel blijft en dus meer signalen krijgt om iets te kopen.
Operante conditionering
Bij operante conditionering herhaal je steeds vaker een bepaalde actie doordat het gevolg je aanstaat. Of eigenlijk de actie die je uitvoert, heeft een bepaald gevolg. Als dit gevolg positief is, herhaal je het gedrag steeds vaker[2].
Dit is bijvoorbeeld waarom verslavingen kunnen ontstaan. Je neemt een middel en dat geeft je zo’n goed gevoel dat je het middel steeds vaker neemt.
Operante conditionering is ook de reden waarom het soms lastig is om voor jezelf op te komen, want dan kunnen er discussies ontstaan die je in eerste instantie een ongemakkelijk gevoel geven.
Gelukkig kun je operante conditionering ook gebruiken voor iets goeds. Dit is bijvoorbeeld waarom het belangrijk is om successen te vieren, zodat je het gedrag dat tot dit succes heeft geleid gaat herhalen en meer succes bereikt.
Of als je die discussie wel aangaat en je hebt succes met voor jezelf opkomen, dan geeft dit een gevoel van opluchting waardoor je die discussie in de toekomst juist wel weer kunt aangaan.
Je ziet ook dat bij operante conditionering tijd een rol speelt. Er wordt wel eens gezegd dat mensen die goed zijn in het uitstellen of langer wachten op een goede uitkomst, een succesvoller leven hebben.
Hoe snel wil je bijvoorbeeld dit goede gevoel bereiken? Als je dit snel wilt, kan dit leiden tot verslavingen en niet voor jezelf opkomen. Geen discussie voelt uiteindelijk beter dan wel een discussie.
Maar kun je het aan om even te wachten op je succes? Om eerst door “de pijn” heen te gaan, zoals sommige duursporters zeggen? Dan is dit een formule voor succes in je leven.
Evaluatieve conditionering
Bij evaluatieve conditionering gaat het eigenlijk om de mening die je krijgt door een bepaalde associatie. Dit past erg bij klassieke conditionering. Je vindt bijvoorbeeld mensen met bepaalde uiterlijke kenmerken mooier omdat mensen in films, advertenties of boeken met die kenmerken als aantrekkelijk worden neergezet (bron 1).
Zo kan het ook gaan met andere zaken en andere meningen.
Je bent je vaak ook niet bewust van waarom je iets van iemand vindt. De originele conditionering is niet altijd iets waar jij je bewust van bent.
Wat wel vervelend is, is dat een gevormde mening vaak lastig te veranderen is. In het onderzoek wordt bijvoorbeeld een neutraal persoon Paul aangedragen die door lidmaatschap van een bepaalde negatieve groep als “niet aardig” bestempeld wordt. Die mening blijft zelfs bestaan ondanks dat hij daarna een keer alleen komt (bron 1).
De mening kan echter wel veranderd worden als Paul daarna ergens naartoe gaat met iemand die bij een groep hoort die juist als heel aardig bestempeld wordt. De context waarin je iemand dus ziet moet aanzienlijk anders zijn om de evaluatieve conditionering te doorbreken.
Ook indirecte associaties kunnen zorgen voor een bepaalde evaluatie. Als je bijvoorbeeld een neutraal gezicht ziet en een gezicht wat je niet aanstaat en je ziet daarna weer een neutraal gezicht, kan dat neutrale gezicht negatief worden beoordeeld. Ondanks dat het niet bij de context hoort van het negatieve gezicht (bron 1).
Dit is bijvoorbeeld waarom je beter niet ergens naartoe kunt gaan met een slecht humeur, want dan kun je die nieuwe mensen gaan associëren met dat slechte humeur en dat helpt je dan niet verder.
Je kunt dan beter naar mensen toegaan die je al kent en waarvan je weet dat je er een goed humeur van krijgt.
Gelukkig werkt dit aanstekelijke indirecte effect ook met positieve associaties. Dus als je een goed humeur hebt, zul je nieuwe mensen die je leert kennen in een beter daglicht plaatsen.
Veel meningen zijn dus niet eens op daadwerkelijke situaties gebaseerd, maar zijn ontstaan door associaties met vergelijkbare situaties, verhalen die andere mensen vertellen over iets of bepaalde mensen en op slechts bepaalde pre-associaties.
Al die associaties, die zorgen er dus voor dat je adverteerders populaire beroemdheden gebruiken om een product dat niet eens wat met ze te maken hoeft te hebben te promoten, zodat de kijker hier een positieve mening over vormt (bron 1).
Zelfs mensen die dezelfde letters in hun naam hebben als in jouw voor- of achternaam kun je aardiger vinden, alleen door die letters (bron 1).
Ook hoe jij jezelf ziet, conditioneert hoe jij anderen ziet. Depressie kan daarom verstrekkende gevolgen hebben, omdat je dan ook negatiever kan kijken naar de mensen in je omgeving dan dat je zou doen als jij je goed zou voelen (bron 1).
Jouw conditioneringen veranderen
Zoals te zien zijn er behoorlijk wat manieren waarop conditioneringen invloed hebben op je leven. Je gedrag en op wat je vindt van iets.
Als jouw gedrag en je meningen je niet verder helpen in je leven, kun je gelukkig wel iets doen om die conditioneringen te veranderen. Daar kan hypnose je mee helpen.
Wat wel heel leuk is, is dat hypnose invloed heeft op je onderbewuste en je kan helpen om nieuwe associaties te maken. Precies wat van belang is bij conditionering en dit kan openlijk en meer verborgen uitgevoerd worden door een hypnotherapeut. Dit heeft zo zijn voor- en nadelen[3].
Heb je vaak dingen in je leven die terugkomen? Dat je reageert op een bepaalde manier? Of dat je een lastige situatie uit de weg gaat in plaats van dat je door die situatie heen gaat, zodat je je daarna nog beter kan voelen?
Dit kan iets zijn waar je al heel lang in je leven last van hebt, maar wat je eigenlijk niet verder helpt.
In zo’n geval kan regressie helpen.
Als iets je een bepaald gevoel geeft, kun je met regressie teruggaan naar het eerste moment waarop je een bepaalde associatie kreeg, een bepaald negatief gevoel bij een bepaalde gebeurtenis.
De hypnotherapeut helpt je vervolgens om dit moment te veranderen. Zoals gezegd kan de context waarin iets gebeurt voor een bepaalde nieuwe associatie zorgen waardoor jij je evaluatie kan veranderen.
Met regressie verander je eigenlijk de context van je herinnering. De manier waarop je tegen een bepaalde situatie aankijkt en dat verandert vervolgens je gevoel daarbij.
Hierdoor kan je bijvoorbeeld wel snoep laten staan, wel voor jezelf opkomen, of wel iets doen wat je nu nog niet lukt, maar wat je eigenlijk wil doen.
De manier waarop een hypnotherapeut je helpt om de context te veranderen hangt af van de herinnering. Vaak is dit een herinnering uit je jeugd, omdat dat het moment in je leven is waar je op van alles en nog wat bepaalde conditioneringen krijgt en die blijven in je onderbewuste vast staan.
Heel onhandig, want als kind begrijp je de wereld minder goed dan wanneer je volwassen bent.
Soms is het al genoeg om je even in te leven in andere mensen die er op dat moment bij waren en in andere gevallen kun je een gesprek aangaan met je innerlijke kind.
Dit is vaak een goede manier om je conditionering snel te veranderen, omdat je de context verandert.
Daarnaast kunnen affirmaties je ook helpen om bijvoorbeeld je dag te conditioneren. Dit wordt dan ook wel priming genoemd.
Je kunt hiermee bijvoorbeeld je zelfvertrouwen voor de dag versterken of bepaalde intenties duidelijker maken voor jezelf.
Je kunt dan met zelfhypnose bepaalde suggesties herhalen zoals:
“Ik kan alles.”
“Ik ben goed genoeg.”
“Ik ben een slimme werker.”
“Ik ben dapper.”
Dit zijn slechts voorbeelden. Afhankelijk van de problemen die jij wilt overwinnen kan een hypnotherapeut je andere suggesties meegeven voor conditionering.
Wil jij meer weten over hoe hypnose werkt? Kom dan eens naar een gratis online masterclass.
Of schrijf je in voor een van onze seminars of opleidingen. De opleidingen kun je klassikaal volgen of live online.
Bronnen:
