Consuminderen is een levensstijlverandering die steeds meer aandacht krijgt. Er zijn zelfs mensen die er een uitdaging van maken om een heel jaar niets te kopen. Voeding wordt vaak nog wel gekocht, maar in hele extreme gevallen willen mensen dat ook niet kopen en vooral zelf verbouwen. Consuminderen heeft meerdere voordelen, voor jezelf en voor je omgeving.
In dit artikel ga ik in op de voordelen van consuminderen en krijg je tips om zelf te beginnen met in ieder geval, bewust consumeren.
Eigenlijk is het consuminderen een hele logische stap in de wereld waarin we nu leven. Vroeger leek alles voor de eeuwigheid gebouwd te worden en daardoor zag je vaak meubels bij mensen staan die totaal niet meer van de tijd waren, maar wel stevig.
Vervolgens ontstond de trend van spullen die na verloop van tijd weggegooid en vervangen kunnen worden. Fabrikanten moeten immers ook verdienen aan terugkerende klanten, vooral nu de bevolkingsgroei in de westerse landen niet meer substantieel is.
Helaas heeft dit een grote impact op het milieu, vandaar dat het recyclen op gegeven moment ook ontzettend onder de aandacht is gekomen.
Het consuminderen is daar een gevolg op. Daarbij is er een idee gecreëerd in de loop der tijd dat het kopen van spullen je ook gelukkiger kan maken. Dit is ook de oorzaak van veel shopverslavingen, want dat moment dat je de perfecte gitaar hebt gekocht is onbeschrijfelijk. Alleen het gevoel is zo snel weer weg.
Kopen en geluk: de cijfers
Aristoteles omschreef het gevoel van altijd meer willen al met het woord pleonexia, maar waarom willen we (blijkbaar al decennia) meer? En wat is “het goede leven” eigenlijk?
Er zijn veel theorieën die zeggen dat meer kopen ons welzijn verbetert, maar waarom zijn er dan toch rijke mensen met een depressie?
Waarom heb je dan een kast vol kleding en “niets om aan te trekken”?
Daarbij laten de cijfers zien dat consumptie in de westerse wereld de laatste 30 jaar is gestegen, maar het gevoel van welzijn is al die jaren gelijk gebleven. Als jij dus denkt dat je van spulletjes duurzaam gelukkig wordt kun je voor een verrassing komen te staan als je de jackpot hebt gewonnen.
In de VS zijn er zelfs drie keer zoveel mensen met een depressie en ook het aantal zelfdodingen is significant gestegen in de laatste dertig jaar. Dit hoeft geen correlatie te hebben met het meer consumeren, maar het laat wel zien dat meer consumeren niet automatisch betekent dat je gelukkiger wordt.
Het vreemde is dat in 1998 mensen in de armste landen, zoals Bangladesh en Nigeria tot de gelukkigste mensen ter wereld hoorden. Dit is op zich heel vreemd, maar kan wel verklaren waarom consuminderen steeds populairder wordt (1).
Daarbij zag ik onlangs op een televisieprogramma hoe Chris Zegers een Mexicaanse regio bezocht waar de bevolking een heel andere kijk had op een geslaagd leven. Het “goede” leven had je bij hen bereikt als je met zo min mogelijk kon leven. Hierdoor zijn er hele families die in grotten wonen in plaats van huizen.
Als ze dan toch een “huis” hadden kwam dat meer overeen met een blokhut dan wat jij en ik een huis noemen. Het “goede leven” is dus eigenlijk ook maar een sociaal construct. In de westerse cultuur heb je het “goede leven” bereikt als je meer dan genoeg geld hebt, een huis, kunt shoppen als je er zin in hebt en je gaat een paar keer per jaar op vakantie.
In dat Mexicaanse gebied denken mensen dus heel anders over het “goede leven”. De overtuigingen die jij hebt over het goede leven bepalen daardoor vaak veel van je gedrag wat betreft consumeren.
Shoppen en je identiteit
Als we dan niet shoppen voor geluk dan waarvoor wel? Ook daar zijn theorieën over. Je identiteit kan ook een reden zijn voor bepaalde aankopen. Wat je koopt zegt iets over je en dat kan je een bepaald gevoel geven. Daarbij kan het je ook een bepaalde plaats in de maatschappij geven. Als je dat belangrijk vindt kan dit veel invloed hebben op de aankopen die je doet.
Dit hangt wel af van hoe waardevol jij het vindt dat je bekeken wordt als iemand die jong en succesvol is. Als jij het bijvoorbeeld belangrijker vindt om gezien te worden als iemand die goed is voor het milieu kan je al hele andere aankopen doen, zoals een Toyota Prius.
“Sometimes I test myself. We have an ancient, battered Peugeot, and I drive it for a week. It rarely breaks, and it gets great mileage. But when I pull up next to a beautiful woman, I am still the geek with the glasses. Then I get back into the Porsche. It roars and it tugs to get moving. It accelerates even going uphill at 80 … It makes me feel like a tomcat on the prowl … with the girls I shall never see again pulling up next to me, giving the car a once-over, and looking at me as if I were a cool guy, not a worried, overextended, 40-year-old schnook writer.”
- Stein, B. 1985. The machine makes this man. WallStreet Journal, 13 June, 30.
Naast shoppen zijn er ook andere manieren om naar je identiteit te kijken. Met hypnotherapie kun je bijvoorbeeld nieuwe technieken leren om je identiteit aan jezelf op te hangen in plaats van aan je bezit.
Uit onderzoek blijkt zelfs dat mensen die zich identificeren met hun spullen vaak minder gelukkig zijn dan mensen die zich identificeren met wat ze doen(2).
Door te consuminderen word je ook gedwongen om op een andere manier naar je identiteit te kijken. Hierdoor kunnen je overtuigingen over succes compleet veranderen en daardoor kun je ook gelukkiger worden.
Voordeel van consuminderen
Door minder te consumeren ga je automatisch op zoek naar andere manieren om je tijd te vullen dan winkelen. Hierdoor kom je erachter dat het doen van iets leuks, zoals het volgen van een cursus, uiteindelijk voor meer geluk zorgt dan het telkens kopen van nieuwe dingen.
Ervaringen zijn herinneringen die voor altijd leuk blijven.
Je raakt gewend aan de nieuwe tablet en auto.
Daarbij kosten sommige activiteiten gewoon geen geld. Door in plaats van te winkelen met vrienden of vriendinnen elke zaterdag een wandeling of fietstocht te maken bespaar je geld terwijl je wel de band met elkaar aanhaalt.
Ook kun je in de tijd die je normaal zou werken voor het uitgeven van geld vrijwilligers werk kunnen doen. Ook het helpen van anderen zorgt vaak voor meer geluk dan het aankopen van nieuwe bezittingen.
Daarbij belast je het milieu ook minder als je minder koopt. Er hoeven immers minder producten geproduceerd en vervoerd te worden(3).
Consuminderen tips
Als je nu denkt dat je inderdaad eens minder wilt consumeren en ook nog eens gelukkiger wilt zijn dan heb ik een aantal tips om het consuminderen eenvoudiger te maken.
Schrap eerst 1 ding van je consumeerlijst.
In één keer stoppen met het kopen van spulletjes kan heel lastig zijn. Daarom kun je het stap voor stap doen. Aan welk ding in je leven besteed je het meeste geld terwijl dat eigenlijk niet nodig is? Als het bijvoorbeeld sieraden zijn kun je eerst beginnen om daar minder van te kopen. Als het kleding is kun je een kledingstuk kiezen dat in ieder geval het komende jaar niet vervangen wordt. Broeken zijn bijvoorbeeld kledingstukken waarvan als je er 3 hebt dat er al genoeg zijn.
Doe mee aan een 30 day challenge.
Koop je dagelijks iets dat je eigenlijk niet nodig hebt? Een tijdschrift, een boekje, een appje? Koop dan eens 30 dagen niets van die spulletjes. Door iets 30 dagen anders te doen dan normaal kun je er een gewoonte van maken.
Gebruik mindfulness bij je aankopen.
Als je iets in een etalage ziet staan of op een reclame ziet dat je opeens “moet” hebben. Haal dan even rustig adem. Check je lichaam en de emoties die je hebt en stel jezelf de vraag of je het product ook nodig hebt? Door alle aankopen heel bewust te plegen zorg je er ook voor dat je alleen koopt wat je echt nodig hebt.
Daarbij kun je je afvragen waarom je de behoefte krijgt om het product te kopen. De diepere betekenis bij de aankoop kan tot verrassende inzichten zorgen.
Vervang koopmomenten door doe momenten.
Heb je elk weekend een vast ritueel om te gaan shoppen? Vervang het ritueel door iets anders leuks. Een middag high-tea met vriendinnen is ook heel leuk en vaak goedkoper. Bovendien versterk je de band dan, omdat niemand jaloers kan worden op aankopen van de ander.
Spaar alles dat je niet uitgeeft.
Vooral als kopen bij jou een echt dagelijks of wekelijks ritueel is kan deze tip ontzettend leuk zijn. Door alles wat je normaal uitgeeft op te sparen kun je dat in de toekomst weer gebruiken voor een vakantie of ander uitje.
Bovendien is een goedgevulde spaarrekening heel prettig. Tegenvallers kun je dan eenvoudiger opvangen. Dit kan ook heel veel stress verminderen.
Betaal alles cash.
Door alles, waar mogelijk, cash te betalen voel je de uitgave veel meer dan als je alles pint. De uitgave wordt daardoor veel bewuster. Dit werkt ook heel goed om zuiniger te leven.
Wil je meer leren over mentale technieken om jezelf of anderen te helpen? Bekijk dan de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland of kom eens naar een seminar.
Bronnen:
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1162/1088198054084734/abstract
