Een gevoel van hulpeloosheid werkt vaak ontzettend deprimerend. Je hebt dan het gevoel dat je geen controle hebt over een bepaalde situatie. Je hebt niet de macht om iets aan een situatie te veranderen en hierdoor kun je de uitkomst niet beïnvloeden.
Aangezien we allemaal wel van het gevoel houden dat wij de regie hebben over ons leven kan dit ontzettend frustrerend zijn.
Gevoelens van hulpeloosheid worden vaak gebruikt als indicatie, of signaal, van een ander groter probleem. Het is bijvoorbeeld een gevoel wat past bij mensen die last hebben van angsten of depressieve gevoelens.
Dan is het ook nog de vraag of je echt hulpeloos bent, of dat je ergens onterecht hebt geleerd dat je hulpeloos bent.
Aangeleerde hulpeloosheid
Vooral bij mensen die last hebben van een depressie zijn gevoelens van hulpeloosheid een groot probleem. Men spreekt van aangeleerde hulpeloosheid. Je stopt dan als het ware met gedrag om onhandige gevolgen te stoppen.
Je doet bijvoorbeeld niet meer je best om gezond te leven, rekeningen op tijd te betalen, je huis schoon te maken en dergelijke. Na verloop van tijd gaat dit voor problemen zorgen.
Dit komt dan doordat je tijdens de depressie het gevoel hebt dat het toch allemaal niet uitmaakt.
Het gevoel dat het niets uitmaakt komt bijvoorbeeld doordat ze iets traumatisch hebben meegemaakt, waardoor ze ondanks al hun goede gedrag toch…
- Ziek werden
- Rekeningen niet konden betalen
- Het huis een puinzooi werd (door een natuurramp bijvoorbeeld)
De gevoelens en gedachten over hetgeen waarbij je het gevoel hebt dat je er toch geen controle over hebt spelen dan een grote rol[1].
Hulpeloosheid bij ziekten
Er zijn ouderdomsziekten waar je niet veel tegen kunt doen, zoals dementie en Alzheimer. Of er kan een andere ziekte zijn waardoor je denkt dat niemand je kan helpen.
In dat soort gevallen is het vaak moeilijk om zorg te bieden, omdat de patiënt zelf ook wat moet doen.
Denk bijvoorbeeld aan fysiotherapie tijdens revalidatie.
Maar als iemand oprecht gelooft dat hij of zij iets niet meer kan, dan is dat moeilijk om toch weer aan te leren.
Bij Alzheimer en dementie kunnen mensen hier ook last van hebben. In dat geval speelt het verminderen van stress een grote rol om mensen uit de gevoelens van aangeleerde hulpeloosheid te halen en om ze alsnog mee te laten werken met de behandeling[2].
Ook voor mensen die last hebben van ernstige ziekten zoals kanker kan dit veel gevolgen hebben, maar die gevoelens van hulpeloosheid werken vaak als een zelf vervullende voorspelling. Als je hier last van hebt worden je kansen op genezing minder[3].
Daarom is het ook belangrijk om tijdens dit soort ziekten positieve psychologie toe te passen en om de gevoelens van hulpeloosheid weg te nemen. Dit kan je kansen op overleven toch verbeteren.
Hulpeloosheid omzetten naar daadkracht
Gelukkig hoef je niet te blijven hangen in hulpeloze gevoelens. Het kan dus zo zijn dat je zoveel in je leven hebt meegemaakt dat je denkt dat het toch niets uitmaakt of jij je best doet of niet om uit een slechte situatie te komen.
Passief zijn is namelijk niet echt natuurlijk, het is aangeleerd door een negatieve feedbackloop (door al die slechte gebeurtenissen).
Gelukkig kun je die feedbackloop doorbreken door een ander deel van je hersenen te prikkelen, zodat je weer ziet dat je wel controle kunt uitoefenen op je leven.
Je moet ten minste weer de verwachting hebben, dat je controle kunt uitoefenen[4].
Hypnose voor de transformatie
Hypnotherapie wordt bij tal van problemen gebruikt. Ook voor mensen die last hebben van hulpeloosheid, bijvoorbeeld omdat ze depressief zijn.
Hypnotherapie helpt bijvoorbeeld om de agitatie en het terugdenken aan bepaalde gebeurtenissen te verminderen, waardoor je je krachtiger voelt en minder last krijgt van hulpeloze gevoelens[5].
Sterker nog, als hypnose wordt gecombineerd met cognitieve gedragstherapie werkt dit sterker dan cognitieve gedragstherapie zonder hypnose[6].
Combineer je hypnose met mindfulness, dat helpt ook om met je gedachten in het hier-en-nu te blijven, en dat helpt dus ook om herinneringen aan hulpeloosheid te verminderen en daardoor krachtiger in het nu te staan. Dat helpt ook goed tegen depressie, en dus tegen gevoelens van hopeloosheid[7].
Heb je last van een traumatische gebeurtenis waardoor je ook last hebt van pijn? Zoals door brand? In dat geval helpt hypnose ook om de pijn te stillen, en kunnen mensen ook zelfhypnose gebruiken, waardoor ze zich minder hulpeloos voelen[8].
Dus hypnotherapie werkt, maar hoe zit dat dan?
Door de gebeurtenissen in je leven krijg je allerlei overtuigingen over hoe het leven werkt en als je aangeleerde hulpeloosheid hebt, heb je hele ongezonde belemmerende overtuigingen gekregen.
Een hypnotherapeut zal mensen helpen om te achterhalen wat die belemmerende overtuigingen dan zijn, waar komen ze vandaan.
In eerste instantie is er een voorgesprek waarin je meer kunt vertellen over je hulpeloosheid en je eigen ideeën over de oorzaak.
Dit geeft de hypnotherapeut een ingang en ideeën voor welke technieken voor jou het beste gebruikt kunnen worden om de hulpeloosheid te verminderen.
Wat in ieder geval gaat gebeuren is dat je even helemaal kunt ontspannen. Dat is namelijk nodig om in diepe hypnose te komen. De hypnotherapeut helpt je hiermee.
Vervolgens krijg je hulp om je een veilige plaats voor te stellen, om de ontspanning en hypnose verder te verdiepen.
Pas daarna zal de therapie toegepast worden.
Ook hiervoor zijn allerlei technieken. Afhankelijk van de oorzaak van de gevoelens van hulpeloosheid wordt er een techniek, of combinatie van technieken gebruikt tot het gevoel weg is.
Of tot je je ten minste wat sterker voelt.
Het versterken van het ego is ook een belangrijk onderdeel van hypnotherapie en vindt vaak plaats redelijk aan het einde van een hypnosesessie.
Visualisaties om je weer sterker te voelen
Visualisaties spelen ook een belangrijke rol om je weer sterker te voelen. Zo kan een hypnotherapeut met je meedenken over hoe je ideale leven eruit zou zien en welke kleine stappen je in die richting kunt zetten.
Het visualiseren van gewenst gedrag kan ervoor zorgen dat iemand zich ook echt beter voelt dat dit gedrag ook uitvoerbaar is.
Een casestudy bij iemand die erg veel last had van hulpeloosheid laat zien dat 7 sessies voldoende waren om die gevoelens weg te nemen, en om weer positieve gevoelens te ervaren.
En dat terwijl de cliënt in het echt niet eens heel veel veranderde. Het waren vooral veranderingen in denken en gevoelens[9].
Zelfhypnose tegen hulpeloosheid
Daarnaast kan je huiswerk krijgen (of juist beginnen) met zelfhypnose. In een onderzoek in Schotland is zelfhypnose vergeleken met antidepressiva tegen depressieve klachten.
Wat bleek?
Zelfhypnose had vergelijkbare effecten met de medicatie.
Maar dan dus zonder de bijwerkingen. Hoe cool is dat? Het was nog een klein onderzoek dus de resultaten kun je nog niet zeggen dat het “altijd” zo werkt, maar het is wel een hoopgevend onderzoek[10].
Hulpeloosheid door ziekte
Misschien denk je bij de term “aangeleerde hulpeloosheid” wel dat jouw hulpeloosheid helemaal niet aangeleerd is, maar echte hulpeloosheid. Als je bijvoorbeeld een ernstige ziekte hebt, zoals ALS waar geen genezing voor mogelijk is, is het ergens wel logisch dat je je hulpeloos voelt.
Ook in dit soort gevallen kan hypnose verlichting geven van deze gevoelens.
In een onderzoek naar het effect van hypnotherapie en zelfhypnose bij mensen met ALS en hun mantelzorgers kwam naar voren dat hun kwaliteit van leven verbeterde en dat mensen met ALS zelfs minder last kregen van hun klachten.
Dit betekent niet dat hypnose ALS geneest, maar het kan dus wel enigszins invloed hebben op het verloop van de ziekte. Dit was een pilot-studie dus er kunnen geen grote conclusies aan verbonden worden. Wel zijn de resultaten hoopgevend[11].
Hypnose leren
Wil jij hypnose leren om het leven van jezelf en anderen makkelijker te maken? Bij het Hypnose Instituut Nederland zijn er drie opleidingen die je achter elkaar kunt volgen om de beste hypnotherapeut te worden.
Wil je meer weten over hypnose? Kom eens naar een gratis masterclass.
Of vraag de MP3 aan voor een lichter, liefdevoller leven.
Kom ook eens naar onze evenementen of schrijf je direct in voor een van onze opleidingen.
De opleidingen kun je klassikaal bij ons op locatie of live online volgen. Ideaal als je een keertje niet in de buurt bent, of de opleiding wilt volgen terwijl je niet in Nederland woont.
Er is voldoende assistentie voor 1 op 1 aandacht zodat je het meeste uit de cursusdagen haalt.
Klik hier voor onze opleidingen.
Heb je een vraag over een van onze opleidingen? Klik hier voor een 1 op 1 gesprek.
Bronnen:
