Hypnose lijkt voor veel mensen een zweverig iets waarin je moet geloven voordat het werkt, maar niets is minder waar. Er is wel een verschil in de hypnotiseerbaarheid van mensen, maar je geloof erin heeft daar niet altijd iets mee te maken. De hypothese die de meeste onderzoekers hebben is de hypnose het brein in staat stelt om makkelijker mee te gaan in suggesties van de hypnotherapeut. De staat van trance wordt ook door veel mensen die gehypnotiseerd zijn erkend, maar hoe werkt dat nu eigenlijk precies in de hersenen?
In dit artikel leg ik meer uit over hoe hypnose invloed uitoefent op de werking van de hersenen.
Hypnose en het onderbewuste
De staat van de hypnotische trance wordt vaak beschreven door mensen die weleens onder hypnose zijn geweest. De hypnotische staat lijkt op die van slapen, maar is niet hetzelfde als slapen is wat veel mensen zeggen. De volgende kenmerken zijn van belang als je in hypnose bent:
- Een gevoel van diepe mentale ontspanning.
- Mentale concentratie.
- Een verminderde mate van oordelen, monitoren en censureren.
- Een pauze in de normale oriëntatie met tijd, locatie en het gevoel van jezelf.
- Het idee dat het handelen automatisch of buiten je controle om gaat.
Deze kenmerken geven de staat van hypnose een duidelijk kader dat het een ander gevoel is dan normaal, een staat waarin je meer openstaat voor suggesties. Dit laat ook zien dat hypnose werkt op het bewuste en onderbewuste. Je bent je namelijk altijd bewust van je omgeving, plaats en jezelf maar mensen geven dus aan dat als ze onder hypnose zijn de tijd, omgeving en zelfs het gevoel met zichzelf tijdelijk, dus alleen tijdens die trance, even minder belangrijk wordt. Dat mensen dus even helemaal kunnen opgaan in de hypnose en de therapie die daarbij hoort zonder zich druk te maken over hoe laat het is, waar ze zijn waar ze misschien later heen moeten en hoe ze eruit zien. De zorg of je haar goed zit is dan bijvoorbeeld even helemaal weg.
Wat die staat nu werkelijk inhoudt is onderzocht door middel van 4 PET scans voor de inductie van hypnose en 4 PET scans na de inductie van hypnose. Uit dit onderzoek bleek dat hypnose invloed had op de cortex cingularis anterior, de thalamus en een gedeelte in het stambrein dat op zijn Engels ponto-mesencephalic brainstem wordt genoemd.
Het deel van de cortex cingularis anterior is belangrijk voor het verwerken van emotionele prikkels en ook van pijnprikkels en dan met name dat we geen pijn willen hebben en dat soort situaties vermijden. De invloed van hypnose op dit deel in de hersenen kan verklaren waarom hypnose zo goed werkt tegen angsten en pijn.
De thalamus is juist belangrijk voor de verwerking van alle prikkels van je zintuigen. Die is dus belangrijk voor de verwerking van tast, geur, geluid, zicht, smaak en zelfs je emoties. Dit kan verklaren waarom hypnose kan helpen bij mensen die moeite hebben met het eten van bepaalde soorten voeding die op zich niet ongezond zijn.
De ponto-mesencephalic brainstem is belangrijk voor je alertheid en reactievermogen. Dit gedeelte van je hersenen gaat ook over je reflexen. De invloed van hypnose op dit deel van de hersenen kan verklaren waarom mensen zich ontspannen voelen alsof ze bijna in slaap vallen. Dit kan ook verklaren waarom het gevoel van tijd en plaats tijdelijk minder belangrijk wordt als je onder hypnose bent.
Deze delen van de hersenen hebben ook veel invloed op het onderbewuste.
Hypnose en het verbeteren van prestaties
Het effect van hypnose en therapie wordt duidelijk aan de hand van het volgende onderzoek. 16 mensen moesten de kleur dat een woord beschreef aangeven, maar er was een addertje onder het gras. De kleuren en woorden van kleuren waren verschillend. Dus de kleur kon rood zijn, maar het woord groen, groen was in dat geval het juiste antwoord. Dit is een psychologische plagerij die vaker wordt gebruikt voor mentale onderzoeken. Mensen die goed vatbaar waren voor hypnose presteerden significant beter met het opzeggen van de juiste kleur dan de mensen die niet goed onder hypnose kwamen.
Tijdens de hypnose werd de mensen verteld dat ze totaal geen problemen zouden krijgen om de juiste kleur op te zeggen ook al schrijft het woord een andere kleur dan de kleur die te zien is. Mensen die minder onder hypnose waren deden er gemiddeld 10% langer over om de juiste kleur op te noemen. De vraag is nu wel, waarom ging het beter bij de mensen die onder hypnose kwamen?
Om te onderzoeken welke hersendelen geactiveerd en minder actief worden door hypnose zijn mensen terwijl ze onder hypnose waren onderzocht met een MRI scan. Uit deze scans bleek dat als je onder hypnose was het deel van de hersenen dat visuele prikkels verwerkt minder actief was en ook het deel dat met conflicten omgaat. Het mooie is dus dat het conflict van de kleur en het woord minder goed aankomt en de visuele verwerking minder actief wordt waardoor de opdracht makkelijker is op te lossen.
Daarbij is het “omgaan met conflicten” gedeelte dus ook verzwakt. Dit kan verklaren waarom mensen die onder hypnose zijn hun conflicten beter kunnen oplossen dan anders. Normaal gesproken heb je een dissonantie. Er is een probleem en daarbij heb je allerlei overtuigingen en afwegingen die bepalen hoe je met het probleem omgaat en of je het probleem achter je kunt laten of niet. Doordat je tijdens hypnose anders omgaat met conflicten kun je sneller neigen naar het voldoen of het ‘mee eens zijn’ met de suggesties die de hypnotherapeut geeft om zo een probleem een plaats te kunnen geven en het geen problemen meer voor je vormt.
Dit is slechts een voorbeeld waar hypnose goed voor is. Uit andere onderzoeken blijkt dat hypnose gebruikt kan worden voor:
- Het veranderen van ervaringen of de kijk op ervaringen uit het verleden.
- Het versterken of verzwakken van bepaalde neurocognitieve processen die het effect van een psychologische taak verbeteren (zoals het voorbeeld dat beschreven is)
- Contextuele cues voor de psychologische interactie tussen de hypnotherapeut en cliënt.
- De individuele karaktertrekken die bepalen hoe hypnotiseerbaar iemand is.
Vooral de laatste laat zien waarom het belangrijk is om de staat van hypnose te verdiepen. Vooral bij mensen die lastig te hypnotiseren zijn is de verdieping van de hypnose belangrijk om de hypnotiseerbaarheid op het moment zelf te versterken. Daarbij lijkt er bewijs te zijn voor het feit dat suggesties van een hypnotherapeut invloed kunnen uitoefenen op wat je hoort, ziet en de pijn die je voelt.
De invloeden van hypnose zorgen ervoor dat mensen pijn op een andere manier kunnen ervaren dan normaal. Dat mensen een andere visuele perceptie kunnen krijgen, dit is bijvoorbeeld erg handig voor mensen met eetproblemen of een verkeerd zelfbeeld. Ook het gehoor kan anders geïnterpreteerd worden wat handig is voor mensen met tinnitus en andere gehoorproblemen. Het is dan niet zo dat je opeens geen oorsuizen meer hebt, maar je kunt er anders mee omgaan.
Daarbij is ook bekend dat het zelfbeeld van mensen drastisch kan verbeteren door hypnotherapie.
Kortom
PET scans en MRI scans laten zien dat hypnose daadwerkelijk invloed heeft op de manier waarop de hersenen tijdens de hypnose reageren en dat kan verklaren waarom hypnose voelt zoals het voelt. Hypnose heeft invloed op je alertheid en de omgang met de prikkels van je zintuigen en emotionele prikkels.
Daarbij laat ander onderzoek zien dat de suggesties die mensen krijgen tijdens de hypnose daadwerkelijk invloed hebben op het gedrag van mensen na de hypnose. De verklaring die onderzoekers hiervoor geven is dat er iets in het onderbewuste gebeurt waardoor mensen bepaalde taken die besproken zijn tijdens de hypnose beter kunnen uitvoeren.
Daarnaast staat het onderzoek naar de invloed van hypnose op de hersenen nog in de kinderschoenen en moet er nog veel onderzocht worden. Wel wordt er al langer onderzoek uitgevoerd naar het causale verband dat hypnose kan hebben op de emoties en het gedrag van mensen. Deze onderzoeksresultaten zijn ook reuze interessant voor nog betere behandelingen in de toekomst.
Wil jij meer weten over wat je kunt bereiken met hypnose en hoe je andere mensen kunt helpen met hypnotherapie? Bekijk dan de opleidingen en evenementen van het Hypnose Instituut Nederland.
Bronnen:
http://www.webmd.com/brain/news/20050627/what-hypnosis-does-to-brain
