Stotteren is erg vervelend, vooral als jij je er super bewust van bent. Op hele onschuldige momenten kan het stotteren opeens totaal je zelfvertrouwen vernietigen. Bijvoorbeeld als je met kinderen praat die hun emoties nog niet in de hand hebben en je misschien keihard uitlachen. Of nog erger als volwassenen je woorden gaan aanvullen en al helemaal als ze dan ook nog het verkeerde woord gebruiken. Begrijpelijk als je ervan af wilt. Daarom ga ik in dit artikel in op stotteren en geef ik tips.
Bij stotteren denk je misschien als eerste aan het eindeloos herhalen van de letter t of s voordat het woord eruit komt. Maar bij stotteren hoort ook het per ongeluk overslaan van woorden en het compleet herhalen van woorden. Bij het stotteren gaat er iets verkeerd bij het doorgeven van signalen in de hersenen. Artsen zijn er nog niet over uit waardoor deze miscommunicatie in de hersenen plaatsvindt.
Stotteren kan bij iedereen voorkomen, waarschijnlijk lijdt 1 procent van alle mensen aan stotteren. Wereldwijd hebben 55 miljoen mensen last van stotteren. Een bekende stotteraar was Winston Churchill. Hij oefende al zijn speeches en ook alle mogelijke vragen en kritieken voordat hij in het openbaar sprak om zo min mogelijk last te hebben van het stotteren.
Bruce Willis, die acteur van Die Hard, begon op zijn achtste te stotteren en ging toen naar een toneelschool om ervan af te komen.
Stotteren erfelijk
Stotteren is niet per sé erfelijk, maar het komt vaker voor in families waarbij iemand al stottert. Het kan ontwikkeld worden als een reactie op stress of een ontwikkelingsvertraging.
In zeldzame gevallen wordt stotteren veroorzaakt door een fysiek trauma, zoals het hard stoten van je hoofd of een beroerte.
Ook is er bij mensen die stotteren vaak iets aan de hand met de dopamine neurotransmitters in de hersenen. Dit is in de lijn met de observatie dat stotteren erger kan worden als je bijvoorbeeld enthousiast of gestresst bent.
Stotteren aangeboren of aangeleerd
Stotteren komt vaak voor in dezelfde familie waardoor je kunt denken dat het is aangeboren. Echter, de reactie van de ouders op een stotterend kind kan heel bepalend zijn voor of de stotter blijft of weggaat. Dus aan de ene kant heeft stotteren genetische factoren waardoor je kind kan gaan stotteren, maar de triggers uit de omgeving zijn ook belangrijk.
Uit onderzoek bij tweelingen blijkt dat stotteren in het 2e levensjaar niet gelinkt kan worden aan toekomstig stotteren, maar wel bij kinderen van 3 en 4 jaar. In de levensjaren 3, 4 en 7 was er ook een grote link met het erven van stotteren. De onderzoekers concludeerden dat stotteren erfelijk is en omgevingsfactoren in het 7e levensjaar minder invloed hebben dan in jongere levensjaren voor het ontwikkelen van stotteren.
Uit deze informatie blijkt dat er een soort mix is tussen het erven en aanleren van stotteren, maar dat er wel degelijk genetische factoren aanwezig zijn waardoor het vaak in dezelfde families voorkomt en dit dus niet hoeft te komen doordat mensen uit die families anders reageren op het stotterende kind doordat ze zelf ook last hebben van stotteren.
Stotteren bij kinderen
Stotteren kan zich bij kinderen ontwikkelen tussen hun tweede en zevende levensjaar, maar kan dan tijdens de pubertijd weer automatisch verdwijnen. Dit is een normale ontwikkeling voor taligheid bij kinderen. Kinderen hebben er zelf ook geen last van en hebben soms helemaal niet door dat ze aan het stotteren zijn.
Het kan ook zijn dat het dan weer een tijdje weg is en je kind dan weer gaat stotteren, maar als het na de pubertijd blijft bestaan moet je je echt pas zorgen gaan maken.
Ook is het vervelend als het stotteren na verloop van tijd alleen maar erger wordt en als je ziet dat je kind zich ervoor schaamt. Dan kan het stotteren echt problematisch worden. Dus als je merkt dat je kind er last van heeft en dat het niet minder wordt is het verstandig om hulp te zoeken.
Het kan je opvallen dat je kind vaker stottert als het een bepaalde emotie voelt, zoals enthousiasme, angst, stress of vermoeidheid. Bij het beantwoorden van vragen of tijdens het uitleggen van iets lastigs kan het erger worden.
Om een diagnose voor stotteren bij kinderen te krijgen moet je kind vaak hardop voorlezen bij een orthopedist. Ook krijgt je kind nog een lichamelijk onderzoek om te zien of andere problemen, zoals doofheid of slechthorendheid, de spraakontwikkeling in de weg staan.
Ga altijd naar de kinderarts als jij je zorgen maakt over de spraakontwikkeling van je kind. Doe dit ook als het stotteren langer dan een half jaar duurt en als stotteren in de familie zit.
Stotteren bij volwassenen
Bij volwassenen zijn het vaak stressvolle momenten die het stotteren erger maken, maar tijdens fluisteren, praten terwijl je alleen bent, praten tegen huisdieren en het voorlezen van een boek kan er niets aan de hand zijn.
Als je pas begint te stotteren in je volwassen leven is het ook belangrijk om naar een arts te gaan. Stotteren in het volwassen leven wordt vaak veroorzaakt door een ongeluk, gezondheidsprobleem of psychologisch trauma. Om een diagnose te krijgen krijg je daarom een lichamelijk onderzoek en extra vragen.
Stotteren zingen
Vaak wordt gedacht dat iemand die stottert daarmee ophoud als hij gaat zingen. Dit is bij de meeste gevallen ook zo, maar in sommige gevallen kun je toch ook stotteren tijdens het zingen.
In je onderbewuste ben je tijdens het zingen ook bezig met meer dan de betekenis van de woorden, ook de melodie en het ritme. Hierop reageren de hersenen anders dan bij het spreken. Dit is een van de redenen waarom je significant minder of zelfs helemaal niet stottert als je zingt.
Stotteren afleren
Stotteren wordt meestal behandeld door een orthopedagoog die spraakoefeningen doet.
Als het stotteren bij volwassenen door schade aan de hersenen na een ongeluk of beroerte is veroorzaakt wordt stotteren vaak afgeleerd door middel van spraakoefeningen.
Bij pubers en volwassenen is therapie vaak de behandeling om stotteren af te leren, doordat het stotteren een gevolg kan zijn van een psychologisch probleem. Stress en een laag zelfvertrouwen kunnen het probleem erger maken en therapie kan helpen om mensen die stotteren handvatten te geven om beter met stress om te gaan en om meer zelfvertrouwen te krijgen.
Om het trauma te achterhalen heeft hypnotherapie een techniek die regressie heet. Daarmee kun je eenvoudig het probleem achterhalen dat eventueel voor het stotteren heeft gezorgd. Door het probleem samen met de hypnotherapeut te bekijken is het mogelijk om als stotteraar nieuwe inzichten te krijgen in het probleem en hoe je daar anders mee om kunt gaan dan door te stotteren.
Ik heb tijdens mijn werkzame leven als hypnotherapeut gemerkt dat de trigger bij stotteren vaak het moment is dat de stotteraar zich opeens bewust was van het stotteren en dat hij dit op dat moment echt problematisch begon te vinden. Vervolgens creëert een stotteraar allerlei overtuigingen over wat er aan de hand is die het stoppen met stotteren bemoeilijken.
Na dit moment in kaart te hebben gebracht en de overtuigingen te achterhalen is het mogelijk een stotteraar te helpen met het soort van installeren van nieuwe overtuigingen waardoor het stotteren minder wordt of zelfs helemaal weggaat.
Stotteren door spanning
Als het stotteren door spanning wordt veroorzaakt is het belangrijk de spanning weg te halen. Hypnose is een staat van ontspanning waardoor je beter kunt focussen op de doelen. Tijdens hypnotherapie kun je als stotteraar technieken meekrijgen die je helpen om te ontspannen voor een moment waarop de spanning en het stotteren toeslaat, zoals voor het geven van een presentatie.
Beluister ook deze podcast:
https://www.buzzsprout.com/195236/1888330-hoe-stop-je-met-stotteren-en-meer?play=true
Stotteren tips
Ontspan
Stotteren wordt vaak erger tijdens stressvolle momenten. Probeer daarom met adem haling te ontspannen voor een dergelijk moment. Adem bijvoorbeeld drie seconden in, houd de andem een seconde vast en adem vervolgens drie seconden uit.
Mediteer
Dagelijks 10 minuten mediteren kan wonderen doen voor je algemene stressniveau. Hierdoor kun je dagelijks minder stotteren tijdens normale gesprekken. Bovendien kun je andere taken beter aan als je minder stress hebt.
Ontspan je schouders en nek
Je luchtpijp en stembanden zijn belangrijk voor je spraak. Als die in een gespannen houding zitten door spanning in je schouders en nek kan dit je stotteren verergeren. Draai af en toe met je schouders naar voren en naar achteren. Cirkel langzaam met je hoofd om je nek te ontspannen.
Van een fysiotherapeut heb ik ook de tip om rechtop te zitten en met je linker oog naar je linker heup te kijken en dan je hoofd in die beweging naar beneden te drukken. Dan rek je een spier die zeg maar tussen je monnikskapspier en de achterkant van je nek in zit. Vervolgens kun je ook hetzelfde doen met de andere kant.
Oefen met praten voor een spiegel
Heb jij Winston Churchill ooit horen stotteren als de oude opnames voorbij kwamen? Dat kwam doordat hij zijn speeches oefende voordat hij ze gaf.
Je kunt ook gewoon tegen jezelf praten over het weer, je plannen of wat dan ook om je lippen te laten bewegen. Dit helpt in normale gesprekken. Daarbij geeft het je ook het zelfvertrouwen dat je normale gesprekken kunt volgen.
Herhaal vocale oefeningen
Zangers gebruiken veel vocal oefeningen om hun articulatie en timing te verbeteren. Dit kan ook super goed helpen tegen stotteren. Je kunt bijvoorbeeld de volgende woordenreeks herhalen.
Komkommer-paprika-tomaten
De klassieke tongbrekers doen het ook altijd erg goed.
Zing
Natuurlijk je kunt niet een gesprek al zingende aangaan, hoewel het met vrienden die dan terugzingen misschien wel weer eens wat anders is en misschien wel leuk tijdens een avondje uit :).
Maar als je zingt ben je ook bezig met ademhalen en timing en dat kan weer helpen tijdens een normaal gesprek.
Gebruik zelf-hypnose voor je ego
Stotteren kan je zelfvertrouwen ontzettend ondermijnen. Als je hypnotherapie hebt gehad om te achterhalen waarom je stottert en dat het probleem niet volledig oplost kun je ook zelf-hypnose toepassen. Net als bij mediteren ontspan je eerst.
Als je goed ontspannen bent kun je suggesties herhalen die je mee hebt gekregen van je hypnotherapeut om je ego te versterken.
Gebruik zelf-hypnose om je doel te bereiken
Daarnaast kun je jouw doel visualiseren. Zoals een gesprek dat goed verloopt zonder stotteren en een perfect gegeven presentatie. Naast het visualiseren van hoe dat eruit ziet kun je ook visualiseren hoe jij je voelt tijdens zo’n goed verlopen gesprek.
Gebruik zelf-hypnose voor je veilige zone
Soms kun je ook zelf-hypnose toepassen om de stress door de omgeving buiten te sluiten. Je haalt dan een paar keer diep adem en kun je een soort veilige luchtbel om je heen visualiseren. Die luchtbel zorgt ervoor dat de negatieve energie jouw niet raakt en dat kan helpen om de stress uit je systeem te houden tijdens een presentatie.
Stotteren door XTC
Dit lijkt misschien offtopic, maar zoals eerder gezegd lijkt er een verband te zijn tussen een verstoorde dopamine neurotransmitter en stotteren. XTC oefent invloed uit op je dopamine neurotransmitters waardoor die verstoord kunnen raken. Daardoor kun je door XTC gebruik gaan stotteren, ook nadat je XTC is uitgewerkt. Gebruik deze drugs daarom gewoon niet, stotteren kan namelijk grote gevolgen hebben voor je werkzame en privéleven.
Wil jij meer weten over hypnose en zelf-hypnose bekijk dan de opleidingen en evenementen van het Hypnose Intituut Nederland.
Bronnen:
http://www.webmd.com/children/tc/stuttering-topic-overview
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC340949/
http://stutteringonlinetherapy.com/2012/01/why-don%E2%80%99t-people-stutter-when-they-sing/
Eva
op 19 Feb 2016