Verliesverwerking is een van de lastigste dingen in je leven. Vooral als je een dierbare hebt verloren is het soms verschrikkelijk dat het leven gewoon doorgaat. Dat niemand doorheeft dat jij nu wel even stilstaat omdat je dit nog moet verwerken. Opeens valt dan ook op hoe iedereen zijn eigen leven leidt en hoewel er wel even wordt stilgestaan bij het verlies, zij toch de draad niet hoeven op te pakken terwijl jij dat wel moet doen.
Om het verwerken van verlies te ondersteunen kun je zelfhypnose gebruiken. In dit artikel ga ik uitleggen hoe dat werkt.
Verlies kan van alles betekenen, maar in dit artikel ga ik in op de verliezen die vaak de meeste indruk op ons leven maken. Het verlies van een dierbare. Eerst beschrijf ik het normale rouwproces, vervolgens ga ik in op factoren die dat proces kunnen verstoren en waaraan je een verstoord rouwproces kunt herkennen. Dan ga ik in op hoe hypnotherapie kan helpen om toch op een normale manier afscheid te nemen van je dierbare en verder te kunnen met je leven.
Rouwproces
Het rouwproces kan weken en soms jaren duren. Dit hangt ervan af wie je hebt verloren en hoe belangrijk deze persoon voor je was en natuurlijk van je eigen karakter, sommige mensen zijn gewoon sneller over verlies heen dan andere mensen. Meestal duurt het rouwproces zes maanden tot een jaar, maar het kan langer duren dan dat (1).
Het rouwproces bestaat uit meerdere stappen waarvan de eerste is dat je je bewust wordt van je verlies. Als iemand is overleden na een lang ziekbed is deze bewustwording eenvoudig, maar als iemand plotseling is overleden kan de bewustwording een tijdje op zich laten wachten. Bijvoorbeeld op het moment dat je je realiseert dat hij/zij de telefoon niet opneemt omdat hij/zij is overleden.
In de periode van bewustwording kun je een soort verdoofd gevoel ervaren en ben je wat sneller afgeleid dan normaal. De rituelen die we hebben met betrekking tot de dood, zoals begrafenissen, officiële rouwperioden en een avondwake of andere rituelen die jij gebruikt als iemand is overleden kunnen je helpen om deze bewustwording te versnellen en tastbaar te maken.
Vervolgens heb je een periode waarin je het verlies uit. Dit is voor iedereen verschillend. De uiting is ook niet zo dat je bewust met mensen gaat praten over het verlies, hoewel je dat natuurlijk wel kunt doen. Het uiten van je verlies is ook te zien doordat je je anders gedraagt dan normaal. Misschien ben je sneller geïrriteerd, misschien ben je stiller dan normaal, misschien heb je meer of juist minder afstand met mensen dan normaal. Dit verschilt per individu.
Rouwen is soms ook heel verwarrend je kunt allerlei wisselende emoties krijgen en zelfs positieve, zoals opluchting. Dit kan heel raar voelen, maar die achtbaan van emoties hoort erbij. Ook kun je soms weer teruggeworpen worden in dat bewuste gevoel van verlies en vervolgens weer in die achtbaan met emoties komen. Dan kan het weer totaal weg zijn.
Het verwerken van verlies is erg belangrijk en dit kan door je verlies te uiten. Dit kan middels muziek, het maken van kunst, lichaamsbeweging of door er met mensen over te praten. Het hangt van jezelf af wat jij het prettigst vindt.
Soms kun je ook de zin van het leven bevragen en daardoor je heil zoeken in spiritualiteit.
Vervolgens pas je je aan het verlies aan. Je leven gaat door, maar toch kan dit verlies af en toe terugkomen. Op bijvoorbeeld feestdagen en verjaardagen kun je weer even merken dat iemand er niet is.
Factoren die rouwen moeilijker maken
Rouwen is al niet makkelijk als je een iemand bent verloren, maar er zijn factoren die het verwerken van verlies lastiger maken. Deze zijn:
- Meerdere verliezen achter elkaar.
- Het verlies van een speciaal iemand, zoals je partner.
- Verlies door geweld, zoals een ongeluk, moord of zelfmoord.
- Omstandigheden die het rouwen lastig maken, zoals te snel weer moeten werken.
- Geschiedenis van angsten en depressies.
Symptomen van moeite met verlies
Vooral als rouwen moeilijker wordt gemaakt dan normaal en veel langer duurt dan normaal kan zelfhypnose een manier zijn om het rouwproces toch te doorlopen en om weer meer vreugde in je leven te hebben en je eigen leven te leiden zonder lijden.
Er zijn zelfs symptomen waaraan je abnormaal rouwen kunt herkennen, namelijk:
- Depressie
- Slapeloosheid
- Gewichtsverlies
- Concentratieproblemen
- Totale ontkenning van het verlies
- Misplaatste woede
- Drang om kwaad te worden en te razen of huilen, maar het niet kunnen
- Hallucinaties
- Identificatie klachten (waarbij je fysieke klachten krijgt die de overledene had)
Als je merkt dat je last hebt van deze symptomen en je bijvoorbeeld gevaarlijk weinig slaapt, zoals drie dagen wakker blijven of gevaarlijk veel gewicht verliest is het belangrijk om hulp te zoeken.
Deze klachten komen het meeste voor bij onverwacht verlies, zoals door geweld, bij kinderen of als het een ouder van een jong kind betreft. Er is dan vaak een mentale blokkade waardoor de acceptatie van het verlies bemoeilijkt wordt.
Hypnotherapie voor het verbeteren van verliesverwerking
Hypnotherapie kan helpen om de blokkade om normaal te rouwen weg te nemen om op die manier de dood van je geliefde te accepteren.
Tijdens een hypnotherapeutische sessie wordt je eerst in een visualisatie geleid die je helpt met ontspannen. De patiënt is hierin zelf leidend en mag zelf bepalen hoe de visualisatie eruitziet. Dit kan bijvoorbeeld om een vredig bos gaan, maar ook een strand waar het heerlijk weer is of een weide of wellicht iets compleet anders waar de patiënt rustig van wordt.
Vervolgens wordt er met regressietherapie een moment opgeroepen van vlak voor het overlijden van de dierbare. Hierbij wordt je (als patiënt) ook aangemoedigd om je voor te stellen dat je de hand van de overledene vasthoudt, in werkelijkheid is dit de hand van de therapeut. Vervolgens kun je je een gesprek inbeelden dat je hebt met de persoon. In dit gesprek kun je de gevoelens uiten die je hebt bij die relatie, dit kunnen ook negatieve gevoelens zijn die je nog wilde uitpraten waardoor de blokkade is ontstaan.
Maar als het alleen positieve gevoelens zijn is dat ook goed.
Uiteindelijk word je aangemoedigd om afscheid te nemen met de kennis van nu dat die persoon gaat overlijden en inmiddels overleden is.
Het is belangrijk dat de therapeut de emoties en gevoelens van de persoon die moet rouwen goed in de gaten houdt. Het vasthouden van de hand is hiervoor een middel. Daarnaast kan de therapeut bij het gesprek ook aanbevelingen geven of ideeën die helpen om de blokkade te vinden en op te lossen.
Door het vasthouden van de hand is voor de patiënt de connectie met de overledene persoon (in gedachten, een hypnosesessie is geen mediumachtige ervaring) nog even tastbaar. Daarnaast kan de hypnotherapeut door de feedback die je geeft door de hand, zoals knijpen, zweten, trillen, warme of koude handen, bepalen hoe het met je gaat, naast alle andere emotionele uitingen, zoals huilen.
Het langzaam loslaten van de hand is ook een middel om het afscheid nemen van de persoon te ondersteunen. Dit is vaak voor iemand die moeite heeft met rouwen een krachtig moment en het moment waarop het afscheid nemen ook echt plaatsvindt, waar dat eerder niet lukte.
Het gesprek kan volledig in gedachten gevoerd worden en hoeft dus niet gedeeld te worden met de therapeut. Juist daarom is het aanraken van de hand ook zo belangrijk zodat de therapeut een gevoel heeft van wanneer je klaar bent om afscheid te nemen. Soms gebeurt het bijvoorbeeld ook dat je als patiënt eerst zelf de hand loslaat nog voordat de therapeut het idee heeft dat de tijd daar is.
Bij het afsluiten van de hypnosesessie is het belangrijk om de positieve gevoelens die je bij de dierbare hebt vast te houden en je eraan te herinneren dat die gevoelens niet weg hoeven te gaan. Je kunt altijd herinneringen aan goede tijden ophalen.
Deze manier van therapie kan veel opluchting geven en een gevoel van afsluiting.
Onderzoek naar deze vorm van hypnotherapie
Uit onderzoek dat is uitgevoerd met 69 mensen die moeite hadden met het rouwen blijkt dat ze na een dergelijke procedure een gevoel van opluchting hadden die te maken had met het verdriet (2). Het gevoel dat ze nu beter verder konden met hun leven dan voor een dergelijke sessie werd erdoor versterkt. Ze konden bijvoorbeeld wel naar de begraafplaats of naar foto’s kijken van hun geliefde.
Bij zeven personen vielen ook klachten weg die horen bij een verstoord rouwproces.
Klachten zoals depressie, tinnitus, een laag zelfvertrouwen, angsten en eetstoornissen gingen daardoor ook weg.
Het wordt helaas niet duidelijk gemaakt hoeveel van de 69 mensen last hadden van dit soort symptomen van verstoord verdriet. In de meeste gevallen was 1 sessie voldoende, maar er worden ook mensen beschreven die tot 3 van deze sessies nodig hadden en daarbij ook zelf-hypnose gebruikten.
Zelf-hypnose voor het rouwproces
Door een verstoord rouwproces kun je allerlei klachten krijgen, zoals midden in de nacht wakker worden en in paniek zijn. Zelf-hypnose kan dan helpen om weer te kalmeren en je gemoedsrust weer op orde te brengen.
Wil je meer weten over hypnose? Bekijk dan eens de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland.
Bronnen:
1: http://www.webmd.com/balance/tc/grief-and-grieving-what-happens
2: Manthorpe, D. (1990) The management of unresolved grief. Australian Journal of Clinical and Experimental Hypnosis. 18(1), 35-43.
