Overprikkeld: Je brein, kindertijd en het moderne leven

Overprikkeld raken kan op dit moment vrij eenvoudig. Je loopt namelijk in je hoofd rond met oude hardware en oude software. Als je kijkt naar je brein, is je oerbrein – het reptielenbrein – misschien wel meer dan 300 miljoen jaar oud. De hersenstam en de basale functies van het vechten, vluchten of bevriezen zijn al miljoenen jaren oud.

Toen kwam het limbisch systeem, je emotionele systeem, zelfs dat is al miljoenen jaren oud. Dit kwam met het ontstaan van zoogdieren.

Een paar duizenden jaren geleden kwam de neocortex, ons analytische brein.

Dit is wel heel kort door de bocht, ik ben geen hersenwetenschapper.

Je brein en prikkels

Het is wel interessant, want als je kijkt naar miljoenen jaren geleden en naar nu, dan is er wel wat in de wereld veranderd. We krijgen nu in een dag net zo veel prikkels binnen als iemand in 1800 in een jaar binnenkreeg.

Er is op het moment zelfs sprake van overprikkeling van de hele maatschappij in de informatievoorziening[1]. Dit kan zelfs zorgen voor het aanzetten van een trauma-achtige ontwikkeling als het gaat om hechting met andere mensen. Je hebt, zeg maar, je sociologische zelf (wie je bent bij andere mensen) en je psychologische zelf. Bij te veel informatie wint de sociologische zelf het van je psychologische zelf. Je kunt hierdoor zelfs een beetje gedwongen worden om je te conformeren aan een bepaalde identiteit, terwijl jij dat helemaal niet bent.

Dit is nu iets waar veel mensen last van hebben.

Je brein kan echt wel veel hebben, maar waarschijnlijk niet zoveel. Mits je er niet wat aan doet.

Je brein is immers oude hardware. Je brein is niet gebouwd voor al deze prikkels, dus daartegen moet je jezelf een beetje beschermen. Je ziet dat veel mensen hier problemen mee hebben. Dit zie je door de toename van burn-outs, adhd, stress, dat soort zaken.

Je ziet best veel mensen die opgebrand raken. De oude hardware trekt het niet[2].

Er zijn een aantal manieren om dit te managen, bijvoorbeeld met mindfulness en meditatie. Dit helpt je om meer in het moment te zijn met je gedachten. Dan zorg je ervoor dat je minder vatbaar bent voor alle andere prikkels. Daarbij verandert dit zelfs sommige verbindingen in je brein. Je kunt je hardware hiermee dus ietsje verbeteren[3].

Daarnaast kun je jezelf ook helpen door je niet bloot te stellen aan allerlei prikkels. Door ’s ochtends niet direct je telefoon te pakken en je te laten overspoelen met allerlei prikkels. Je kunt je notificaties op je telefoon en computer uitzetten.

Die meldingen zijn allerlei prikkels waarbij je brein elke keer denkt: “Hé, wat is dat? Hé, wat is dat?” Daar word je gewoon doodmoe van.

Je hardware is niet de beste manager van deze prikkels. Dit moet je dus echt zelf aanpakken.

Verouderde overtuigingen over prikkels

Dan hebben we ook nog software. Dit wordt in je leven als het ware geïnstalleerd op dat brein. De eerste acht jaar komen de grootste programma’s erin. Als je nu veertig bent is die software ook al verouderd.

Twaalf jaar geleden kwamen YouTube en Facebook en mijn kinderen weten niet beter dan dat dat altijd heeft bestaan, maar het bestaat net tien jaar. Net als vele andere bedrijven die nu bijna globale dominantie hebben.

Mijn zoon weet niet beter, maar ik wel. Ik weet nog dat er geen internet was, dat waren toch hele andere prikkels. Die software is geprogrammeerd van 1975 tot 1983. Als je om je heen kijkt zijn de jaren tachtig wel voorbij, met de haarlak en de pastel roze jasjes van Miami Vice. Die tijd is voorbij.

Maar de software kan nog steeds dwarszitten met de tijd van nu.

Dan heb ik het ook over oude regels in je hoofd die vroeger misschien goed werkten, zoals:

“Als je presteert ben je iemand.”

“Om me te laten zien ga ik een grote bek opzetten.”

Misschien werkte dat in je gezinssituatie waarin je opgroeide en kreeg je daardoor aandacht. Misschien hielp het zelfs op school.

Maar nu ben je ouder en op je werk en in je eigen gezin werkt het misschien niet meer. Dan ben je toe aan een update.

Net zoals een iPhone die op gegeven moment niet meer werkt met de nieuwste update, omdat de hardware het niet meer trekt.

Onze hardware moeten we het gewoon mee doen, maar die werkt al miljoenen jaren, dus die moeten we gewoon maar managen.

Overtuigingen updaten voor de huidige prikkels

De software kunnen we updaten naar deze tijd, zodat we ons meer kunnen aanpassen aan de prikkels van deze tijd.

Dan heb ik het niet eens altijd over de omgeving die zich moet aanpassen aan jou, maar ook over hoe jij je kunt aanpassen aan de omgeving.

Want jij bent heel belangrijk en je omgeving is ook heel belangrijk, dus daar moet je een soort balans in vinden.

Wat ik vooral bedoel is dat jij niet meer het driftige kleutertje bent die je vroeger was. Dus dat kun je nu aan je omgeving aanpassen. Je gaat niet meer stampvoeten in de Albert Heijn, omdat er iets niet is. In de file blijf je nu ook kalm. Dat bedoel ik met aanpassen aan de omgeving.

Je kunt de file niet veranderen door driftig te stampen. Vroeger kreeg je dan misschien je zin, maar nu lost die file daar echt niet van op. Dus je moet je wel aanpassen aan die omgeving.

Je moet je software aanpassen aan de gezinssituatie die er nu is. Je bent nu een man of vrouw en geen kindje meer.

Het zeurende kinderachtige deel heb je niets meer aan.

Het is niet altijd makkelijk om je aan te passen. De update van je telefoon gaat heel snel en mensen vinden het heel lastig om in twee uur zo’n update in zichzelf te plaatsen over de overtuigingen die je hebt over wat wel en niet werkt.

Met hypnose kan dit gelukkig wel. Dan gaan we met regressie terug in de tijd. We kijken naar waar je programma’s die niet meer werken zijn geïnstalleerd en dat programma deïnstalleren we dan.

Vervolgens visualiseer je hoe je zou zijn opgegroeid zonder die niet werkende programma’s. Dan komt je natuurlijke staat beter naar voren en die is:

• Nieuwsgierigheid
• Creativiteit
• Liefde
• Verbinding

Je wilt je verbinden met andere mensen. Je bent creatief, nieuwsgierig en open. Je bent blij en lacht 400 keer per dag.

Alles wat daarvan afwijkt is niet je natuurlijke staat. Dat komt dan door niet werkende programma’s. Als jij dit leest terwijl je chagrijnig bent, dan komt dat door een niet werkend programma.

Je wilt juist vrolijk leven, net als ieder ander.

Sommige programma’s zijn prima. Die hou je dan gewoon en is best handig.

Maar als het iets wordt dat je toch gaat tegenwerken, dan mag je je afvragen of het voor je werkt.

Je wilt thuis bijvoorbeeld niet hetzelfde zijn als op je werk.

Zo zijn er veel van die updates te maken. Ik heb bijvoorbeeld geleerd dat als de telefoon overgaat, je deze moet opnemen. Dat je bereikbaar moet zijn. Maar dat was in de tijd waarin je alleen bereikbaar was als je thuis was. Dat was de tijd dat de telefoon de enige “melding” van de buitenwereld was die je had, samen met de post. Je had er dus maar twee.

Dus die overtuiging kun je ook loslaten als je overprikkeld bent. Ga je ergens heen waar je je telefoon niet nodig hebt? Dan kun je die thuislaten of je zet hem uit of op stil, zodat je hem alleen pakt als jij hem nodig hebt.

Dit soort programma’s kun je ook installeren.

Beluister ook deze podcast:

https://www.buzzsprout.com/195236/2005702-oude-software-en-oude-hardware?play=true

Balans tussen prikkels en verveling vinden

Dus je kunt aan de slag met die programma’s om prikkels beter te kunnen negeren. Nu is het niet de bedoeling dat je helemaal apathisch wordt. Uit onderzoek blijkt namelijk dat overprikkeld zijn en verveeld zijn voor burn-outklachten kunnen zorgen[4]. Dit komt doordat je in beide gevallen veel kunt gaan piekeren of rumineren.

Het is dus van belang dat je een balans vindt in waar jij je wel en niet aantrekt wat prikkels betreft.

Met het wissen van niet helpende programma’s zul je wel merken dat wat je diep van binnen echt belangrijk vindt, dat je aandacht daar dan naartoe gaat. Die prikkels laat je dan bijvoorbeeld wel toe.

Zelfhypnose tegen overprikkeld zijn

Naast meditatie en hypnotherapie door een therapeut kun je ook gebruikmaken van zelfhypnose. Dit lijkt heel erg op meditatie, maar bij zelfhypnose ga je ook bewust aan de slag met het verbeteren of het veranderen van je overtuigingen waardoor je overprikkeld raakt.

Overprikkeling kan bijvoorbeeld leiden tot slapeloze nachten, waarin je maar blijft piekeren of rumineren. Dat is ontzettend onhandig.

Bij zelfhypnose kun je jezelf positieve suggesties geven. Uit onderzoek blijkt dat dit helpt om slapeloosheid door rumineren, door gedachten, te verminderen[5].

Wil je meer weten over hoe hypnose je helpt tegen overprikkeling en met andere problemen? Kom dan eens naar de gratis online masterclass.

Wil je jezelf of juist andere mensen helpen? Schrijf je dan in voor een van onze opleidingen.

Bronnen:

[1] https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/15299732.2013.724346

[2] https://link.springer.com/article/10.1007/s10676-016-9414-0

[3] https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1053810016302896

[4] https://iaap-journals.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/apps.12257

[5] https://www.scirp.org/html/20-1761561_79325.htm