Trillen, huilen, je niet meer kunnen focussen en met totale tegenzin naar je werk gaan. Dat zijn verschijnselen die horen bij mensen die overspannen zijn of tegen een burnout aanlopen. Als je in deze fase zit is het belangrijk om iets tegen je overspannenheid te doen, dit kan namelijk een complete burnout voorkomen. Door een stapje terug te zetten kun je ervoor zorgen dat je niet totaal tot stilstand kom te staan.
Daarom ga ik in dit artikel in op overspannenheid, hoe je het herkent en wat je ertegen kunt doen.
Wat is overspannen zijn?
Als je overspannen bent loop je eigenlijk tegen een burn-out aan als je er niets aan doet. Bij overspannenheid zijn de klachten nog veelal mentaal en nog niet fysiek. Dit houdt in dat je vooral mentale klachten hebt.
Wie weet heb je het vroeger zelf ook gezien op je basis- of middelbare school. Docenten die uit het niets leken te flippen. Die begonnen te gooien met passers of woordenboeken omdat ze het even allemaal niet meer trokken.
Het mooiste verhaal dat ik heb gehoord wat betreft docenten is die van de techniekdocent die opeens met houtblokken de aandacht van de leerlingen wilde hebben. De rest van de week had hij zich toch maar ziekgemeld.
Helaas zijn het vooral mensen in de zorg en in het onderwijs die te maken hebben met overspannenheidsklachten en ook in die groep zijn veel mensen met een burnout te vinden. Aan de ene kant is dit erg jammer, want het zijn een van de belangrijkste maatschappelijke banen die er zijn.
Maar die reden is gelijk de verklaring van de grote hoeveelheid overspannen docenten en zorgverleners. De verantwoordelijkheid van de baan kan zwaar op je drukken waardoor je het lastig vindt om een stapje terug te zetten.
Als je heel vaak denkt dat je iets maar ‘moet’ doen, ook al is het al ’s avonds laat of moet je nog veel andere dingen doen, dan kun je een stapje terug zetten erg lastig vinden. Wie doceert die leerlingen dan? Wie gaat dan zorgen voor goede zorg?
Symptomen van overspannen zijn
Als jij je afvraagt of je overspannen bent kun je voor jezelf controleren of je al langdurig last hebt van de volgende kenmerken:
- Ontevreden over werk-privé balans.
- Je maakt vaker fouten dan voorheen.
- Moeite met concentreren.
- Je vermijdt andere mensen.
- Rusteloosheid als je probeert te ontspannen.
- De hele tijd het gevoel dat je ziek gaat worden, maar dat gebeurt net niet.
- Vermoeidheid.
- Je hebt constant last van hoofdpijn(tjes).
- Slaapproblemen.
- Je hebt totaal geen libido meer.
Overspannenheid behandelen
Als je overspannen bent is het erg belangrijk om dit aan jezelf toe te geven. Dat is namelijk de eerste stap op er iets aan te doen.
In de eerste plaats zijn er een paar praktische dingen die je kunt doen om minder last te hebben van spanning.
Luister naar je lichaam
Als je in je lichaam merkt dat je last hebt van spanningen is het belangrijk om bewust te gaan ontspannen. Je kunt met sommige mindfulness technieken leren hoe je naar je lichaam kunt luisteren.
Dit kan bijvoorbeeld met de mindfulness bodyscan. Als je dit voor het eerst doet is het belangrijk om hier 30 minuten voor vrij te maken om je hele lichaam langs te gaan. Op die manier controleer je hoe jouw lichaam zich voelt en of je op onverwachte plaatsen spanningen hebt.
Een onverwachte plaats kan bijvoorbeeld zijn dat je met je tong hard tegen je gehemelte drukt door spanning.
Door de mindfulness bodyscan kun je jezelf heel bewust ontspannen. Als je dit een keer gedaan hebt kun je spanningen in je lichaam ook sneller oppikken terwijl je niet eens zo mindful bezig bent als met de bodyscan.
Neem rust als je moe bent
Sommige mensen gaan voor energie sporten, maar soms heb je gewoon even geen zin. Ik ken een zelfstandige die meestal tussen de middag een workout van 20 minuten doet, maar op gegeven moment had ze gewoon even geen zin en is ze in plaats daarvan in bed gaan liggen.
Opeens werd ze 1,5 uur later wakker!
Dit liet duidelijk zien dat haar lichaam het signaal gaf om te gaan liggen en dat dat ook niet voor niets was. Vervolgens had ze wel de rest van de dag voldoende energie om haar werk goed uit te kunnen voeren en om nog te genieten van de avond.
Nu is het nemen van een middagdutje in loondienst vaak geen optie, maar een paar uur eerder naar bed gaan wel. Als je soms ’s avonds al om 8 uur zin hebt om in bed te gaan liggen kun je dat gewoon doen.
De volgende dag kun je dan je normale ritme al veel beter oppakken.
Doe aan yoga
Als je merkt dat je rusteloos wordt van ontspannen kan yoga een goede overgang zijn van spanning naar ontspanning. Door de poses die je aanneemt en de ademhalingsoefening die daarbij horen wordt er eigenlijk gebruik gemaakt van de spanning, omdat je die nodig hebt voor de poses.
Je zult merken dat je na een yoga oefening veel beter kunt ontspannen dan zonder yoga als de rusteloosheid je normaalgesproken in de weg zit.
Gebruik korte mindfulness meditatie op het werk
Concentratieproblemen zijn vooral vervelend als je aan het werk bent. Als je merkt dat je niet verder komt met waarmee je bezig bent kun je een korte mindfulness meditatie uitvoeren.
Je haalt dan een paar keer diep adem en focust je op het gevoel van je lichaam in het hier en nu. Door die diepe ademteugen komt er ook weer meer zuurstof in je bloed waardoor je je weer wel beter kunt concentreren.
Daarbij kun je de mindfulness meditatie ook vasthouden als je bezig bent met je taak om op die manier minder afgeleid te worden.
Ga na waarom je niet kunt stoppen
Als de tips om rust te nemen en bewust te ontspannen lastig op te volgen zijn is er eigenlijk een soort mentale blokkade waardoor je het lastig vindt om voor jezelf te kiezen.
In dat geval is het belangrijk om na te gaan welke overtuigingen je in de weg staan om te ontspannen. Wellicht ben je bang dat het bedrijf totaal niet zonder je kan, of dat je je baan kwijtraakt als je pauze neemt.
Deze angsten zijn vaak ongegrond, vooral als je je eigenlijk niet vaak ziekmeldt.
Als je het voor jezelf lastig vindt om te achterhalen waarom je iets wel of niet doet kun je bij een hypnotherapeut of pyscholoog hulp zoeken. Via cognitieve gedragstherapie (CBT) of regressietherapie is het mogelijk om te achterhalen waarom je het lastig vindt om voor jezelf te kiezen.
Een techniek van CBT is bijvoorbeeld het doorvragen waarom je iets doet zoals je het doet. De therapeut neemt dan eigenlijk een rol van een kleuter aan die de wereld wil begrijpen. Op elk antwoord komt er weer een “waarom”. Dit kan heel vervelend zijn als het gaat over waarom de lucht blauw is zoals kleuters dat kunnen doen, maar als het gaat over je eigen keuzes kan dit je veel inzicht verschaffen in je eigen doen en laten.
Door een regressietherapie kun je erachter komen dat een moment in je jeugd de reden is waarom je het lastig vindt om voor jezelf te kiezen. Wellicht heb je altijd voor andere mensen gezorgd en is het lastig om deze gewoonte te stoppen.
Wanneer dat eenmaal achterhaald is, is het mogelijk om met hypnotische suggesties en andere hypnose technieken, waaronder zelfhypnose, iets te doen aan die overtuigingen.
Een therapeut kan je dan hypnotische suggesties geven die op jouw situatie van toepassing zijn. Door zelfhypnose naast normale hypnotherapie te gebruiken kun je de effecten van CBT versterken.
Voorkomen dat je een burnout krijgt
Het behandelen of aanpakken van overspannenheid is ook erg belangrijk om een totale burnout te voorkomen. Een vakantie, weekendje weg, en kleine aanpassingen in je levensstijl en kijk op het belang van je werk kan overspannenheid stoppen.
Daar heeft je werkgever en jijzelf wellicht maar een paar dagen “last van”, maar dan kun je alweer veel beter functioneren.
Als je niets doet om minder overspannen te zijn ga je eigenlijk door met energie stelen die je in de toekomst nodig hebt.
Je lichaam geeft met de spierspanning, hoofdpijn en verminderd libido eigenlijk al aan dat je een stapje terug moet doen, maar als je dat niet doet moet het uiteindelijk sterkere signalen gaan afgeven.
Een burnout is te herkennen doordat je dan van de een op de andere dag opeens niets meer kunt. Er zijn mensen die letterlijk instorten, flauwvallen, of gewoon de weg naar hun werk niet meer weten. Alles lijkt dan opeens erg ingewikkeld.
Bijkomen van een burnout is veel lastiger dan van overspannenheid. Dit kan voor sommige mensen maanden duren en is vaak een reden om de hele kijk op het leven te veranderen.
Daarom is het erg belangrijk om op tijd in te grijpen, zodat je geleidelijk kunt doen wat goed voor je is in plaats van dat je het in een keer moet doen.
Wil je meer weten over mentale technieken om minder last te hebben van stress? Bekijk dan eens de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland of kom naar een seminar.
Bronnen:
http://dailyburn.com/life/lifestyle/how-to-deal-with-stress/
