Pessimistisch denken: Hoe word je weer een optimist?

Sommige mensen zijn pessimistisch ingesteld en andere mensen weer optimistisch. Pessimistisch denken betekent dat je veel gedachten hebt over hoe het leven niet goed voor je uitpakt of zal uitpakken. Je gaat dan eerder van slechte uitkomsten van een beslissing uit, dan van goede uitkomsten.

Dit kan natuurlijk voorkomen dat je fouten maakt, maar helaas kan het ook voorkomen dat je leeft.

Daarom ga je er in dit blog achter komen welk effect pessimisme op mensen kan hebben, en in hoeverre het verstandig is om er iets aan te doen en wat je er dan aan kunt doen.

Pessimisme en mentale problemen

Pessimisme hoeft in ieder geval niet per se slecht te zijn. In een onderzoek waarbij studenten gevraagd werd of ze vergeleken met andere studenten goed of slecht zouden omgaan met een slechte gebeurtenis in hun leven, kwam naar voren dat ze allemaal zichzelf slechter inschatten. Ze waren dus pessimistisch, maar volgens de onderzoekers kwam dit ook doordat ze eigenlijk optimistisch waren over de kans dat hen iets zou overkomen. Daardoor waren ze tot dan toe ook niet gemotiveerd om zich te verdiepen in hoe je moet omgaan met negatieve gebeurtenissen in het leven[1].

Het hangt dus ook een beetje af van het probleem waarover je pessimistisch bent om te zeggen of je nu een pure pessimist bent of niet.

Onderzoek laat wel zien dat mensen die pessimistisch ingesteld zijn minder snel herstellen na  stress dan optimistische mensen. De stressreactie zelf was niet anders dan bij optimistische mensen, maar pessimistische mensen vonden bepaalde taken wel moeilijker dan optimistische mensen. Hoe stressvoller de situatie, hoe slechter pessimistische mensen ermee om kunnen gaan dan optimistische mensen[2].

Pessimisme kan je dus beletten om sneller uit een stressvolle situatie te komen. Helemaal niet handig!

Ook bij problemen als het hebben van een depressie is pessimisme iets wat ervoor kan zorgen dat je niet gelooft in je eigen kunnen om beter te worden, waardoor je als een soort zelf-vervullende-voorspelling depressief blijft[3]. Pessimistische gedachten kunnen er dus voor zorgen dat je langer last houdt van mentale problemen dan nodig is.

Pessimistisch denken en fysieke problemen

Een fysiek probleem waar je last van kunt hebben is kanker. Dit is een ziekte waarbij je vaak ten minste weken en soms jarenlang een behandeling nodig hebt om ervan te herstellen. Onderzoek laat zien dat pessimistisch denken dan vooral bij jonge mensen met deze ziekte invloed heeft op de mortaliteit van de ziekte. In een onderzoek waarbij alleen palliatieve kankerpatiënten werden onderzocht - dus dan word je niet meer beter -  kwam naar voren dat mensen tussen de 30 en 60 jaar met deze ziekte sneller doodgingen als ze pessimistisch waren dan als ze dat niet waren.

Wat wel interessant is, is dat depressie dit effect niet had, het ging dus echt om pessimisme[4].  

Ook kan pessimisme invloed hebben op je immuunsysteem. Dit kwam naar voren in een Caribisch onderzoek bij vrouwen die besmet waren met HIV en HPV, maar hier nog geen secundaire klachten (zoals baarmoederhalskanker) door hadden gekregen. Het aantal T-cellen was bijvoorbeeld lager, waardoor het lichaam het HPV-virus minder goed kon verwijderen[5].

Minder pessimistisch denken

Pessimisme heeft dus allerlei negatieve gevolgen voor je lichaam en geest. Wat het ten minste doet, is je veerkracht verslechteren. Reden genoeg dus om je eens te focussen op het halfvolle glas, maar hoe transformeer je pessimistisch denken naar optimistisch denken?

Een manier om dit te doen is met hypnose. Hypnose wordt ook veel aanbevolen voor het verbeteren van veerkracht[6], en dus het verminderen van pessimisme.

Gedachten omdenken

Pessimistische gedachten kun je bijvoorbeeld met behulp van een hypnotherapeut of hypnocoach omdenken. Bij het Hypnose Instituut Nederland gaan we er bijvoorbeeld vanuit dat alles wat je doet, iets is wat je doet met een positieve  intentie. Het is ergens goed voor.

Dus vragen ons dan af wat nu het voordeel voor de pessimistische persoon is van het pessimisme. Als we dat weten, kunnen we namelijk helpen te bedenken hoe die persoon dat voordeel ook kan krijgen zonder pessimisme.

Misschien zorgt het pessimisme er bijvoorbeeld voor dat andere mensen juist in oplossingen voor ze gaan denken, of dat ze met rust gelaten worden. In dat geval kan hulp vragen en grenzen aangeven ook een goede manier zijn om die doelen te behalen.

Dit voelt alweer een stuk positieve dan om met een soort pessimistisch schild mensen weg te jagen, of andere mensen te “dwingen” positief voor je te gaan doen.

Oorzaak van pessimisme achterhalen

Heb jij ooit wel eens een pessimistische peuter of kleuter gezien? Waarschijnlijk niet, die lachen, die spelen, die rennen. Die zitten nog vol in de levenslust. Niemand is dus pessimistisch geboren, maar er kan wel iets (of meerdere dingen) in het leven gebeurd zijn waardoor pessimistisch denken is ontstaan.

Er is dus vaak wel een oorzaak voor pessimisme.

Met regressie kun je die oorzaak achterhalen en “repareren”[7]. Een situatie waardoor je een pessimistische gedachte krijgt, geeft je namelijk ook een soort gevoel. Met de regressietechniek zal de hypnotherapeut je vragen om terug te gaan naar het eerste moment in je leven waar je dat gevoel had.

Dit is vaak een moment in je kindertijd, omdat dat de periode in je leven is waar je bedenkt hoe het leven werkt. Je bepaalt dan “oké, dus de wereld is zo en dit zijn de regels”. Echter, je bent dan nog een kind, dus wat wist jij toen?

Iedereen heeft zo onbewust die regels en we herevalueren die regels haast nooit met onze volwassen kennis van de wereld.

Dat is precies iets wat je wel kunt doen met regressie. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door je in te leven in andere mensen die er op dat moment bij waren.

Het innerlijke kind

Het kan ook zijn dat je als kind met heel veel teleurstelling te maken hebt gehad en dat je daardoor teleurstelling bent gaan verwachten van het leven. Het leuke is, dat je nu volwassen bent en dat de situatie nu compleet anders is dan toen je een kind was.

Door een gesprek met je innerlijke kind kun je dat je eigen innerlijke kind ook duidelijk maken. Dit is iets waar de hypnotherapeut je dan ook mee helpt.

Veel mensen voelen dit als een ontzettende verlichting en merken dat ze daarna positiever in het leven staan. Dat ze ook meer waarderen wat ze al hebben. Het pessimisme is dan vaak onlogisch lang blijven hangen, terwijl het leven eigenlijk best goed is.

Dankbaarheidsoefening

Hierop aansluitend, of zelfs tijdens het gesprek met het innerlijk kind, kun je ook een dankbaarheidsoefening uitvoeren. Je kunt bijvoorbeeld een lijstje maken met dingen in het leven waar je dankbaar voor bent. Dit kunnen kleine en grote dingen zijn, bijvoorbeeld:

1. Dankbaar voor mijn verse groene thee.
2. Dankbaar voor mooi weer.
3. Dankbaar dat ik wakker word.
4. Dankbaar voor mijn partner.
5. Dankbaar voor mijn vrienden.
6. Dankbaar dat ik werk heb.
7. Dankbaar voor mijn huis.
8. Dankbaar voor wandelen.
9. Dankbaar voor die leuke film.

Vooral als je dankbaarheid regelmatig herhaalt kan dit veel doen voor je mindset in het algemeen. Onderzoek laat zien dat dit je helpt om je algehele gevoel van welzijn te verbeteren en om een beter humeur te hebben[8].

Zelfhypnose

Een hypnotherapeut geeft vaak ook huiswerk mee in de vorm van zelfhypnose. Dit is vaak een audio-opname met speciale suggesties voor de cliënt. Het leuke is dat onderzoek laat zien dat zelfhypnose ook invloed heeft op je immuunsysteem. In een onderzoek waarbij deelnemers 12 weken lang meededen aan een programma tegen stress, voor het opbouwen van veerkracht kwam naar voren dat dit een positieve invloed had op het immuunsysteem en bepaalde markers[9].

Mensen helpen met hypnose

Pessimisme is dus een probleem wat ervoor zorgt dat mensen langer in mentale problemen blijven hangen en waardoor ernstige ziektes een grotere invloed hebben. Overlijden kan zelfs sneller gaan in de palliatieve fase.

Genoeg reden dus om iets te doen aan pessimistisch denken.

Je kunt jezelf helpen, maar je kunt hier ook andere mensen mee helpen. Of je nu hypnotehrapeut, hypnocoach of hulpverlener bent of wilt zijn. Kennis van hypnose kan je helpen om levens te veranderen.

Wil jij weten wat hypnose kan doen? Kom dan eens naar de gratis online masterclass.

Of schrijf je in voor een van onze evenementen of opleidingen. De opleidingen kun je klassikaal en/of live-online volgen. Ideaal als je even een keer niet naar de les kunt komen, of niet eens in Nederland woont 😉.

 Bronnen: