Psycholoog: Hypnose ter ondersteuning van de behandeling

04 mei 2023

Als psycholoog is jezelf ontwikkelen altijd fijn om je cliënten steeds beter te helpen. Een van de technieken die je beter kunnen maken als psycholoog is hypnose. Het leuke aan hypnose is dat je technieken die je al gebruikt kunt blijven gebruiken, maar dan terwijl je cliënt in hypnose is.

Hoe werkt hypnose voor psychologie?

Bij psychologie wordt vaak gebruikgemaakt van technieken van cognitieve gedragstherapie. Onderzoek laat zien dat als hier hypnose aan wordt toegevoegd dit het effect van de behandeling versterkt.

Dit geldt voor behandelingen tegen depressieve klachten, pijn en het behandelen van overgewicht[1].

Het verschil in de behandeling zit hem dan dus vooral in het effect dat de cliënt in hypnose is tijdens het gesprek met de psycholoog, verder is de behandeling hetzelfde.

Je begint dan dus de sessie met de cliënt door uit te leggen wat hypnose is. Je vraagt toestemming om je cliënt in hypnose te brengen en dan induceer je de hypnose.

Als de cliënt in hypnose is kun je de normale behandeling voortzetten. Het verschil is wel dat de cliënt dan de ogen gesloten heeft en helemaal ontspannen is.

Je kunt dan ook nog steeds gebruikmaken van de lichaamstaal van de cliënt om te zien of er een bepaald onderwerp is waarop je kunt doorvragen, net zoals bij een normale psychologische sessie.

Voordelen van hypnose voor psychologie

De moderne variant van hypnotherapie is gebaseerd op de kennis van Milton H Erickson. De behandeling is dan gericht op het individu en compassie voor de cliënt.

Net als bij een gewone behandeling is communicatie, rapport en compassie belangrijk. Daarnaast is ook observatie van belang.

De inductie van hypnose zorgt ervoor dat je cliënt ontspannen is en gefocust op wat je zegt.

Je speelt in op de behoeften en overtuigingen van de cliënt en dit doe je door een veilige omgeving te creëren, zodat de cliënt zich vrij voelt om over zijn/haar problemen te praten.

Onderzoek laat ook zien dat hypnose veranderingen in het brein veroorzaakt die verklaren waarom dit de psychologische effecten versterkt. De breinplasticiteit wordt versterkt waardoor het eenvoudiger wordt om gedachten en overtuigingen een “update” te geven tijdens de behandeling.

Dit helpt zelfs om pijn op een andere manier te interpreteren.

Ideaal als je iemand hebt met onverklaarbare pijnklachten die verder alle medische onderzoeken al heeft ondergaan om te achterhalen waar de pijn vandaan komt.

De suggesties die je als therapeut geeft kunnen hierdoor de overtuigingen van de cliënt veranderen. Dat verandert de manier van denken, wat ook weer het gedrag van de cliënt kan veranderen en de interpretatie die je cliënt heeft over bepaalde situaties die op dit moment nog voor problemen zorgen[2].

In hypnose worden delen van het brein gebruikt die ook een rol spelen bij empathie. Hypnose doet ook iets voor de interactie met de therapeut, het beeld van de cliënt over zichzelf, het begrijpen dat het beeld wat iemand heeft over zichzelf een gecreëerd beeld is en dat dit beeld veranderd kan worden[3].

Medische hypnose

Voor medische problemen kan hypnose ook veel doel. Denk hierbij aan allergie, dermatologie, oncologie, reumatische klachten, neurologische klachten, overgewicht, darmproblemen, chirurgische ingrepen, hoge bloeddruk, pijnklachten (denk hierbij ook aan bevallingen), misselijkheid en gewichtsverlies.

Daarnaast wordt het ook gebruikt voor het behandelen van stress, angst, posttraumatisch stress syndroom en depressie (bron 2).

Dit zijn ook klachten waarvoor mensen naar een psycholoog gaan. Enkele klachten kunnen we uitlichten en hoe hypnose een rol kan spelen bij de behandeling.

Burn-out en hypnose

Als mensen last hebben van een burn-out bestaat een psychologische behandeling vaak uit het opvangen van de crisis, herstel, bepalen hoe je in de toekomst een burn-out kunt voorkomen en post-burn-out groei.

Zo kun je de cliënt aanmoedigen om zich ziek te melden, of om minder taken op zich te nemen en om de sociale omgeving te informeren over de burn-out.

Daarnaast leer je je cliënt te ontspannen door bepaalde ontspanningsoefeningen, zoals met mindfulness en bepaal je samen met de cliënt wanneer die weer kleine taken op zich kan nemen.

Om te voorkomen dat de cliënt weer in een burn-out raakt kun je samen met je cliënt analyseren welke situaties nu voor stress zorgen. Welke gedachten je cliënt dan heeft. Hoe hij met stress om kan gaan. Hoe hij het werk zo kan inrichten dat het beter bij hem past en kun je de cliënt leren om keuzes te maken die goed voor hem zijn wat betreft werk en sociale omgeving.

Wat betreft de groei help je de cliënt om bepaalde doelen te stellen en hoe het deze grenzen kan bewaken[4].

Onderzoek laat zien dat dit proces ondersteund kan worden met hypnotherapie gecombineerd met cognitieve gedragstherapie[5].

Eetstoornissen

Te veel eten, te weinig eten, braken na het eten, het zijn allemaal eetstoornissen waarbij een psycholoog kan behandelen. Maar wat de beste manier is om te behandelen is nog niet altijd duidelijk. Anorexia is bijvoorbeeld een stoornis waarbij specialistische behandelingen niet altijd beter zijn dan gewone behandelen, maar ook niet slechter[6].

In een casestudy van een vrouw waarbij leeftijdsregressie en zelfhypnose voor het versterken van het ego werden gecombineerd met cognitieve gedragstherapie kwam naar voren dat dit goed werkte om haar weer te helpen een gezond gewicht te bereiken[7].

Bij mensen die te veel eten is hypnotherapie een manier om mensen te helpen om voeding op een normalere manier te benaderen waardoor afslanken en het bereiken en behouden van een gezond gewicht makkelijker gaat[8].

Slaapproblemen

Slaapproblemen komen vaak voor bij mensen die ook last hebben van mentale problemen. Meestal krijgen mensen dan advies over slaaphygiëne, maar dat lost het probleem niet altijd op[9]. Hypnose is dan een goede toevoeging om slaapproblemen te overwinnen.

Onderzoekers geven aan dat hypnose of de slaap verbeterd of in ieder geval geen kwaad kan. Slapeloosheid behandelen met hypnose is wel iets wat ze verder willen onderzoeken, met name omdat het op de behandeling na niets kost. Er zijn dan geen medicijnen nodig om in slaap te vallen.

In de onderzoeken die bekeken zijn werden vaak ook andere problemen behandeld met hypnose die voor de slaapproblemen zorgden, zoals pijn of post traumatische stress[10].

Angsten

Angsten kunnen veel invloed hebben op het leven van mensen. Denk bijvoorbeeld aan rijangst waardoor mensen vermijden om ergens met de auto heen te gaan en die daardoor hun bewegingsruimte beperken. Die verkleint ook de kansen die je in je leven kunt benutten voor je werk en zelfs het in stand houden of opbouwen van je sociale leven.

Het behandelen van angsten wordt vaak gedaan door iemand onder begeleiding, en later zonder begeleiding, te confronteren met de angst.

Dus door bijvoorbeeld wel een stukje auto te rijden. Door naar een plaats 10 kilometer buiten je comfortzone te rijden bijvoorbeeld.

In het geval van sociale angsten kun je iemand aanmoedigen om uiteindelijk aan improvisatie theater te doen, zodat deze het minder eng vindt om in nieuwe situaties te improviseren 😊.

Voor angst kan hypnose ook een toevoeging zijn, omdat je met hypnose mensen kunt leren de lichamelijke reactie op angst onder controle te houden en om alvast in de fantasie te oefenen met de confrontatie op de angst. Daarnaast kun je ingaan op overtuigingen die voor de angst zorgen[11].

Somberheid

Last hebben van veel somberheid kan een fase zijn naar depressie[12] en het is daarom belangrijk om als iemand dan al hulp vraagt hier hulp voor te geven.

Een manier om somberheid te behandelen is door mensen meer mindfulness en dankbaarheid te leren om de stemming te verbeteren.

Daarnaast is het ook goed voor mensen om te beseffen dat somberheid bij het leven hoort. Hierdoor kunnen ze er minder aan denken, waardoor ze mogelijk ongemerkt zich weer beter gaan voelen, omdat ze niet de hele tijd denken “ik ben somber, wat erg”.

Met hypnose kan je de cliënt ook helpen te achterhalen welke overtuigingen er nu voor zorgen dat hij/zij somber is over het leven en hoe hij/zij op een andere manier naar je leven kunt kijken.

Verslaving

Verslavingen heb je in allerlei vormen en maten. Veel mensen zijn bijvoorbeeld wel bekend met hypnotische behandelingen om te stoppen met roken [13]. Zelfs online sessies helpen 86% van de rokers om 6 maanden later nog steeds gestopt te zijn met roken en de mensen die nog wel roken, roken meer dan dertig procent minder sigaretten dan voor de hypnotherapie.

Maar je hebt meer verslavingen dan dat en die kunnen een mindset opleveren waarbij mensen zichzelf de schuld geven en daardoor niet uit de cirkel van verslaving kunnen komen.

De meeste psychologische behandelingen zijn erop gericht om verslaafden weer vertrouwen te geven dat ze kunnen veranderen. Dit wordt onder andere gedaan door de onderliggende reden voor de verslaving te behandelen en de gedachtegang daarover te veranderen. Op die manier kunnen mensen een groei-mindset krijgen[14].

Wanneer het voor een cliënt eigenlijk niet helemaal duidelijk is waarom een verslaving is begonnen kan regressie, een hypnotische techniek, helpen om het moment te vinden waarop het probleem is ontstaan dat uiteindelijk voor de verslaving heeft gezorgd. En in gedachten is dit moment dan te repareren[15]. Op die manier heeft het minder vat op de verslaafde en kan deze de verslaving eenvoudiger overwinnen.

Onderzoek laat zien dat hypnose gedurende het traject voor iemand die een drugs- of alcoholverslaving wil overwinnen een waardevolle toevoeging kan zijn[16].