Serotonine en depressie worden vaak in 1 adem genoemd, want je zou serotonine missen of er te weinig van hebben. Nu is in 2013 onderzoek uitgevoerd bij ratten.
Ratten kunnen namelijk depressief worden wanneer ze geen controle hebben over hun omgeving. 2 groepen werden met elkaar vergeleken. Bij 1 groep werd het gevoel van controle uitgezet. De stressprikkels werden zo hoog gemaakt dat ze het gevoel van controle compleet verloren. Dan worden ze levensmoe, gaan ze liggen, doen ze helemaal niks meer.
Vervolgens werden de breinen van deze 2 groepen vergeleken en bleek dat het serotonine gehalte in beide breinen precies hetzelfde was. Heel vreemd, want bij depressie wordt vaak gezegd dat je serotonine gehalte lager is dan het hoort te zijn.
In 2013 is dit onderzoek dus al uitgevoerd, maar nog steeds krijgen mensen te horen dat ze een stofje missen als ze een depressie label opgeplakt krijgen. Terwijl er aanwijzingen zijn dat dit niet waar is, of niet waar hoeft te zijn.
Daarbij komt nog eens dat je serotonineopslag in je darmen zit. Dit is nog maar een paar jaar bekend. Maar als je het dan mist in je hoofd zegt dan niets, want 95% van je serotonine zit in je darmen.
Het systeem is dus veel ingewikkelder dan wat er zo makkelijk gezegd wordt over je hoofd en dat een pilletje het oplost. Dat is niet het geval.
Serotonine is er wel, maar het opnemen gaat lastig
Wat wel het geval is, is dat serotonine een stofje is die je gevoel versterkt. Maar de zenuwcellen in je brein nemen die stof dan niet goed op, omdat ze dat op de een of andere manier niet goed kunnen[1].
De stof is er dus wel, maar ze worden niet opgenomen.
Dus je kan een pil nemen. En soms werkt de pil wel en soms niet. Als de pil bij jou niet werkt, komt dit vaak door de verbindingen die niet naar behoren werken.
De antidepressiva wekt hierdoor in veel van de gevallen niet.
De onderliggende oorzaak is niet het missen van het stofje. Die ligt dan toch vaak in het feit, of het idee, dat je geen controle hebt. Daarom zie je vaak bij pubers dat ze somber worden. Dan gaan ze nadenken over de wereld en dat het allemaal fout gaat en dat ze er niets aan kunnen doen. Je kunt je dan als puber afvragen wat voor zin het leven heeft.
Wanneer je die mindset krijgt ga je al heel snel richting sombere gevoelens en depressie. Als je dit maar blijft doen krijg je een soort vicieuze cirkel, waardoor alles alleen maar slechter voelt. Uiteindelijk ga je naar de dokter en krijg je een pilletje.
Maar het begint met het idee dat je geen controle hebt.
Het gevoel van controle en depressie
Nu kun je een discussie aangaan over waar je nu feitelijk wel of geen controle over hebt, maar het gaat nog meer om het idee dat je geen controle hebt. Het idee dat je relatie blijft werken zoals hij werkt, het idee dat je werk blijft, dat het met je kinderen goed gaat, dat je kunt wonen waar je woont. Dit geeft een goed gevoel.
Dit kan natuurlijk opeens veranderen. Bijvoorbeeld als je relatie uitgaat, je wordt je huis uitgezet of je krijgt ontslag. Als veel van dit soort zaken gebeuren kun je depressief raken.
Je had namelijk verwacht dat alles zou gaan zoals het ging en die verwachting gaf je een soort gevoel van schijncontrole. Als dat opeens wegvalt, dan heb je geen gevoel van controle meer.
Wanneer je een beetje aanleg hebt kun je hierdoor depressief raken. Dit verschilt per persoon, maar al heb je aanleg betekent dat niet dat je ook depressief wordt.
Dit is een samenspel van omgevingsfactoren, voeding en beweging. Zelfs je opvoeding en genen. Dit hele pakketje gooi je door elkaar heen en dan krijg je een resultaat.
Een van de resultaten is dat overmatige stressprikkels van het gevoel van geen controle hebben ervoor kunnen zorgen dat je je depressief gaat voelen. Sombere gevoelens kunnen doorslaan naar depressie.
Wat is de oplossing? Vanuit wetenschappelijk oogpunt is een pilletje met serotonine heropnameremmers dan niet de oplossing. Want daar gaat het dus niet om.
Daarnaast blijkt ook dat een tryptofaan tekort een grote invloed heeft op de ontwikkeling van depressieve gevoelens, irritatie en agressie. Het leuke is dat je in vlees en vis al tryptofaan kunt opnemen[2].
Dit is iets wat je kunt controleren en dat gevoel van controle, dat is belangrijker dan de serotonine.
Leven vanuit je cirkel van invloed
Het gaat erom dat jij het gevoel van controle hebt en dat het zin heeft om te leven. Als je iemand leert om vanuit de cirkel van invloed te leven, is dat veel handiger.
Dus dan beantwoord je de vraag: wat kan ik controleren? Stapje voor stapje. Dan kun je al vrij snel resultaat behalen.
Maar als je wordt verteld “Je kunt er niets aan doen”, dan gebeuren er hele andere dingen. Deze zin is namelijk heel dubbelzinnig.
Aan de ene kant zegt deze zin: “Je kunt er niets aan doen want het overkomt je gewoon.”
Aan de andere kant zegt deze zin: “Jij kunt er ook niets aan doen. Het maakt niet uit wat je doet, het gaat gewoon niet werken.” Die interpretatie is veel enger. Dan krijg je nog minder het gevoel van controle. Dan word je nog depressiever.
Echter, natuurlijk kun je er wat aan doen.
Natuurlijk krijg je niet opeens je baan terug als je ontslagen bent. Wat is gebeurd is gewoon gebeurd, maar je kunt wel iets doen.
Dus je kunt denken: “Waar heb ik wel controle over?” Die cirkel kun je telkens verder uitbreiden, zodat jij je stressniveau ook verlaagt.
Wandelen en bewegen verlagen bijvoorbeeld je stressniveau. Dan schijn je 6 procent minder cortisol te krijgen, het stresshormoon. Dus dan gaan stressniveaus ook omlaag.
Nu heb je misschien geen zin om te wandelen als je depressief bent.
Dus dan begin je simpel. Waarover heb je nog controle? En dat herhaal je.
“Hey, ik kan dit doen. Hey, ik kan dat doen. Hey, ik kan gewoon een glas pakken.” Het kunnen hele lullige dingetjes zijn, maar daar heb je dan wel controle over.
Dat soort kleine oefeningen kunnen er al voor zorgen dat je meer het gevoel van controle krijgt.
Op een gegeven moment krijg je het gevoel dat je controle hebt over je leven.
Het lijkt heel simpel en dat is het ook, maar als jij je depressief voelt kan het niet makkelijk zijn. Houd dan in de gaten dat je met kleine stapjes grote resultaten kunnen behalen. 1% verandering per dag, of week, is na 50 dagen of 50 weken toch al 50% verandering. Hoe tof is dat? Als jij je 50% beter voelt?
Gevoel van controle transformeren
Een andere manier is om in 1 keer de dingen waarover je het controleverlies ervaart te transformeren. Om dat anders te ervaren. Hier heb je vaak hulp voor nodig, van een therapeut bijvoorbeeld. Ik beveel natuurlijk een hypnotherapeut aan, want dat gaat sneller[3].
Dan krijg je weer het gevoel dat het impactvolle dingen in je leven waren, maar dat je nu wel de controle terug hebt. Die helpen je een andere kijk op het leven te krijgen en dat je controle hebt over je leven. Dat je weer zin krijgt om te leven. Dan doe je dus je depressie niet meer.
Nu kun je zeggen dat het in je brein zit. Momenteel kan 2% van alle mensen op de wereld zeggen dat ze een erfelijke aanleg hebben. Maar dat betekent niet dat je depressief hoeft te doen. De een voelt zich sneller depressief dan de ander, maar zelfs als jij je sneller depressief voelt betekent dat niet dat het onmogelijk voor je is om je goed te voelen.
Ik weet natuurlijk ook wel dat er veel schijncontrole is, maar als mijn brein maar gelooft dat het controle heeft is het prima.
Uit onderzoek blijkt ook dat vrouwen en mensen met een ernstige ziekte die een goede prognose hebben vaak goed reageren op deze gevoelens van controle met betrekking tot gevoelens van depressie[4].
Maar het is belangrijk om uit de slachtofferrol te komen. Op die manier kunnen ze je het ook niet aanpraten. Dat hebben ze bij mij ook geprobeerd. Dat ik een pilletje nodig had, maar ik vond het gewoon allemaal gelul.
De wetenschap zegt dus ook dat het gelul is, maar nog steeds zeggen artsen onzin dingen over een stofje dat je mist. Hebben ze dat getest of zo?
Dus voordat je daarin gaat geloven, pak de controle weer terug.
Beluister ook deze podcast:
Wil je meer weten over hypnose en hoe dit jouw leven of het leven van anderen kan verbeteren? Kom dan eens naar de gratis online masterclass over hypnose.
Of schrijf je in voor een van de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland. De opleidingen zijn ideaal voor coaches, psychologen en mensen die andere mensen willen helpen.
Bronnen:
[1] https://link.springer.com/article/10.1007/BF00215473
[2] https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0091305701006700
https://www.myfooddata.com/articles/high-tryptophan-foods.php
[3] https://europepmc.org/article/med/32296221
[4] https://spssi.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1540-4560.1991.tb01836.x
