Verslaafd aan stelen: tips om te stoppen

Stelen is meestal een symptoom van een verslaving, maar het kan dus ook de verslaving zijn. Als je kijkt naar het nieuws zie je vaak dat er gestolen wordt om een andere verslaving te kunnen betalen. Stelen is natuurlijk een activiteit die veel spanning met zich meebrengt. Je pakt immers iets dat niet van jou is en als je betrapt wordt zijn de gevolgen groot.

Als je er dan mee weg komt kun je daar een euforisch gevoel aan overhouden. Dit gevoel kan ervoor zorgen dat je verslaafd raakt aan stelen. Toch zijn er veel risico’s aan verbonden en daarom ga ik in dit blog in op een steelverslaving met tips om te stoppen met stelen.

Iemand die verslaafd is aan stelen wordt ook wel een kleptomaan genoemd. Dit is eigenlijk een aandoening waardoor je het lastig vindt om de impuls om te stelen te onderdrukken(1). Iedereen denkt er weleens aan om iets te stelen. “Wat als….” of “Ik zou ermee wegkomen” zijn gedachten die iedereen weleens heeft, maar omdat we weten dat het slecht is om te stelen, dat het schadelijk is voor het bedrijf of de persoon van wie je steelt of een god verbiedt het je om te stelen doen we dat dus niet.

Het maakt niet uit waarom, maar over het algemeen stelen mensen niet omdat het de meeste mensen een slecht gevoel geeft.

Mensen die verslaafd zijn aan stelen kunnen die impuls niet onderdrukken door logica of door een regel dat het niet mag.

Ontstaan van een steelverslaving

Er kunnen allerlei oorzaken zijn voor een steelverslaving. Het kan onschuldig beginnen doordat je per ongeluk iets niet hebt afgerekend en ermee bent weggekomen. Wellicht stond je even in tweestrijd over of je terug moest gaan, maar het was toch mooi meegenomen!

Ook kan de verslaving in de kindertijd zijn ontstaan (2). Zo is een vriendje van mij eens betrapt terwijl hij een paar repen chocola bij de Aldi wilde stelen. De Aldi was zo vriendelijk om zijn moeder te bellen in plaats van de politie erbij te halen. Toen hebben ze samen afgesproken dat hij als straf de hele winkel moest schoonmaken, onder toezicht van zijn moeder en de manager. Dit was nog in de basisschoolleeftijd. Sindsdien heeft hij nooit meer geprobeerd om nog iets te stelen.

Maar wat als hij er wel mee was weggekomen?

Voor een kind kan het dan erg verleidelijk zijn om te blijven stelen, want gratis snoep! Jong geleerd is oud gedaan en zo kan je ook in je volwassen leven een kleptomaan blijven. Het idee dat het slecht is, is in de jeugd nog niet goed “geïnstalleerd” en de nare gevolgen kunnen wegblijven als je niet betrapt wordt.

Gevolgen van verslaafd aan stelen zijn

Ook als je wel weet dat stelen slecht is en je het toch niet kunt verhinderen kun je last hebben van kleptomanie. In dat geval, en ook in andere gevallen, kun je last krijgen van schuldgevoelens.

Doordat je veel steelt is de kans ook steeds groter dat je betrapt wordt. Hierdoor kom je ook in contact met justitie en kun je allerlei financiële en sociale problemen krijgen. Het hebben van een strafblad helpt bijvoorbeeld niet als je een baan zoekt of een lening, verzekering of ander financieel product wilt aanschaffen.

Praktisch gezien is het dus ook erg onhandig. Ga maar na, wat als je geen hypotheek of autoverzekering kunt krijgen.

Als men juist wel weet dat je veel steelt en er niet mee kunt stoppen kan dit tot een stigma leiden(3). Mensen willen niet met je omgaan uit angst ook als dief aangemerkt te worden en je mag niet bij mensen naar binnen. De angst dat je ook bij hen gaat stelen verhindert daardoor een normale sociale omgeving.

Het vreemde is dat de meeste mensen met kleptomanie verder een heel normaal leven leiden. Ze hebben een baan en eigenlijk hebben ze de gestolen spulletjes ook helemaal niet nodig. Betrapt worden kan daarom hun hele leven op zijn kop zetten.

Deze schuldgevoelens, justitieproblemen en andere sociale stigma’s kunnen ernstige gevolgen hebben. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat mensen die last hebben van kleptomanie vaker dan gemiddeld een poging tot zelfdoding uitvoeren(4).

Oorzaak van een steelverslaving

Een verslaving om te stelen is niet iets dat altijd op zichzelf staat. Ook kan er sprake zijn van andere mentale problemen naast de verslaving aan stelen. Een casestudie beschrijft bijvoorbeeld een depressieve vrouw die tijdens haar behandeling toegeeft ook verslaafd te zijn aan stelen.

Het stelen zorgt ook voor het vrijkomen van dopamine, wat ook belangrijk is bij het behandelen van een depressie(5). Het is dus eigenlijk een ongezonde vorm van zelfmedicatie voor de vrouw in deze studie.

Daarnaast worden eetstoornissen ook vaak gevonden naast problemen van kleptomanie, met name boulimia. (6)

De impuls treedt op, er is een moment van grote angst op het moment dat de vrouw uit de casestudie betrapt kan worden en vervolgens is er grote opluchting dat overgaat naar schuldgevoel. In deze casestudie worden de impulsen om te stelen ook erger als ze in een depressieve fase zit.

Wat ze steelt is altijd ook goedkoop en iets dat ze eigenlijk niet nodig heeft, daardoor geeft ze het vaak weg aan andere mensen.

De kans op deze verslaving is groter als andere familieleden er ook last van hebben en als je een vrouw bent. Ook bij trauma’s aan het hoofd, zoals een val of ongeluk met breinschade tot gevolg kan ertoe leiden dat je last krijgt van kleptomanie.

Een steelverslaving stoppen

Voor het stoppen van een steelverslaving is het belangrijk om de oorzaak te achterhalen. Als een andere mentale stoornis, zoals een depressie, de oorzaak is, dan is het belangrijk om die te behandelen.

Daarnaast wordt kleptomanie ook behandeld met cognitieve gedragstherapie door bijvoorbeeld hypnotherapie. Een voorbeeld hiervan is een casestudie van een Zuid-Koreaanse man die behandeld werd voor kleptomanie door hypnotische suggesties die ervoor zorgden dat hij zijn gedrag afschuwelijk zou vinden(7).

Als hij bijvoorbeeld de impuls kreeg om te gaan stelen zou hij misselijk worden. Door post-hypnotische suggesties tijdens hypnose is het mogelijk om het gedrag te beïnvloeden.

Deze techniek wordt ook gebruikt bij andere verslavingen(8), zoals een drugs– of alcoholverslaving. Het helpt ook goed bij het stoppen met roken.

Uit onderzoek blijkt ook dat zelfhulp groepen helpen om de verslaving aan stelen te stoppen of in ieder geval te verminderen(9). Onderzoekers geven dan ook aan om lotgenoten te vinden zodat je elkaar kunt helpen om te stoppen met stelen, naast het volgen van therapie om onderliggende problemen te stoppen.

Andere mensen helpen werkt vaak ook goed om jezelf te helpen.

Daarnaast worden er ook veel medicijnen ontwikkeld om de verslaving aan stelen te stoppen(10).

Tips om te stoppen met een steelverslaving

Er zijn meerdere tips die kunnen helpen om te stoppen met stelen.

1. Erken aan jezelf dat je een probleem hebt met stelen

De erkenning van het probleem is de eerste stap om het probleem op te lossen.

2. Achterhaal de oorzaak van het stelen

Bepaal voor jezelf waarom je eigenlijk steelt. Waarom heb je de dopamine rush van het stelen nodig? Is het begonnen in je jeugd of is er een andere oorzaak, zoals depressie of een andere verslaving naast deze verslaving?

3. Houd een dagboek bij

Door een dagboek bij te houden kun je nagaan of er bepaalde dingen zijn die je triggeren om te gaan stelen. Een slechte dag op het werk, verveling, het weer, van alles kan een trigger zijn om te gaan stelen. Door die triggers te achterhalen kun je andere technieken gebruiken om van het negatieve gevoel af te komen of om de impuls beter te onderdrukken.

4. Zoek hulp

Zelfstandig van een verslaving afkomen, van welke dan ook, is erg lastig. Door hulp in te schakelen, zoals die van een hypnotherapeut, kun je een behandeling ondergaan om de kleptomanie te verbeteren.

5. Zoek lotgenoten

Als je in je omgeving of online een groep kunt vinden met hetzelfde probleem en die ook willen stoppen met stelen kun je je daarbij aansluiten om over je problemen te praten. Zij kunnen je vertellen welke technieken voor hen hebben gewerkt. Daarnaast is de kennis dat jij niet de enige bent met het probleem goed voor je zelfvertrouwen en krijg je weer een supportgroep om je heen.

Iemand helpen met een steelverslaving

Als iemand aan je bekent dat hij/zij een verslaving aan stelen heeft is het belangrijk om kalm te blijven. Het opbiechten van een verslaving is een belangrijke stap naar genezing.

Realiseer je dat jij niet iets kunt doen om de verslaving te stoppen, dat moet de persoon zelf doen, maar dat je wel een helpende hand kunt bieden.

Accepteer dat als er ook van jou gestolen is, dit waarschijnlijk niet iets persoonlijks is, maar echt om het stelen zelf gaat en de emoties en gevoelens die daarbij horen.

Laat wel zien dat je bezorgt bent om de situatie en dat je zijn/haar zorgen deelt. Je kunt bijvoorbeeld informatie voor hem/haar inwinnen voor een goede behandeling om kleptomaan af te zijn.

Je kunt de persoon aanmoedigen om hulp te zoeken om te stoppen met stelen en zelfs samen naar een arts gaan of op zoek gaan naar een therapeut die je vertrouwt.

Wil je meer weten over mentale technieken om jezelf of anderen te helpen met een verslaving? Bekijk dan de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland. of schrijf je in voor de gratis online masterclass over hypnose.

Pin deze handige infographic als geheugensteuntje:

verslaafd aan stelen

Bronnen: