ALS (Amyotrofische Laterale Sclerose) is een ernstige ziekte aan de motorische zenuwcellen in de hersens en het ruggenmerg. Doordat deze zenuwen worden aangetast werken je spieren niet meer goed. De ziekte is niet te genezen en na verloop van tijd kom je eraan te overlijden.
ALS kan op elke leeftijd ontstaan, maar de meeste mensen bij wie de diagnose gesteld wordt zijn tussen de 40 en 60 jaar oud. Het is een progressieve ziekte, spierzwakte wordt na verloop van tijd steeds erger. De gemiddelde levenstijd na het stellen van de diagnose is drie jaar, het verloop is voor iedereen verschillend. Soms duurt het korter en soms duurt het langer[1].
In Nederland krijgen 400 tot 500 mensen per jaar deze diagnose.
Hypnose bij ALS
Sinds kort wordt ook onderzocht of hypnose een rol kan spelen voor mensen met ALS en hun verzorgers. Het is immers een ziekte met veel impact die angsten en depressieve gevoelens kan oproepen.
In een klein onderzoek waaraan 15 mensen met ALS meededen kwam naar voren dat hypnose zowel psychologisch als voor het lichaam voordelen kan hebben. Echter, dit onderzoek was zo klein dat je nog niet kunt zeggen dat deze effecten er zijn voor iedereen met ALS. Daarvoor zijn grotere onderzoeken nodig, maar het is wel een hoopgevend onderzoek.
In het onderzoek kwam naar voren dat angsten en depressieve gevoelens lager waren bij de groep mensen met ALS en hun verzorgers die de hypnotherapie en zelfhypnose hadden gevolgd, dan bij de groep die dit niet had gedaan. Met name angsten daalden aanzienlijk.
Daarnaast werd er gebruikgemaakt van de ALSFRS-r score om te zien wat de fysieke effecten waren van de hypnose. Deze score ging langzamer naar beneden bij mensen in de hypnose groep, dan bij mensen die geen hypnose kregen[2].
Er zijn dus aanwijzingen dat hypnose het verloop van ALS kan vertragen, maar zoals gezegd dit onderzoek was slechts een klein onderzoek en de resultaten kun je nog niet overnemen op “alle” ALS-patiënten. Het is vooral hoopgevend.
De reden dat is onderzocht of hypnose van invloed kan zijn op de behandeling, is omdat al in de jaren 90 er aanwijzingen waren dat de psychische gesteldheid van mensen met ALS invloed hebben op het verloop van de ziekte. In het begin van deze eeuw kwam ook naar voren dat het humeur van mensen met ALS en het gevoel van welzijn dat ze ervaarden van invloed was op het verloop van de ziekte. Onderzoekers gaven toen ook aan dat er meer onderzoek gedaan moest worden naar psychologische behandelingen voor ALS.
Omdat hypnose mensen kan helpen met het gevoel van welzijn en het verbeteren van de stemming is dus gekeken naar deze behandelvorm.
In het onderzoek kregen de patiënten vier weken lang één keer per week een hypnotherapiesessie met Ericksoniaanse hypnosetechnieken. Deze technieken leer je ook bij het Hypnose Instituut Nederland.
Elke sessie bestond eerst uit het induceren van hypnose en het verdiepen van ontspanning. Daarna werden hypnosetechnieken gebruikt voor therapeutische doeleinden. Er werd gewerkt met metaforen, geleide visualisaties, directe en indirecte suggesties. Al deze suggesties werden aangepast op de behoefte van de patiënt.
Bij hypnose is het gebruikelijk om de behandeling af te stemmen op de cliënt, en niet iedereen precies dezelfde suggesties te geven.
Aan het einde was er aandacht voor het leren van zelfhypnose en daarna werden ze uit hypnose gehaald en zorgde de hypnotherapeut ervoor dat de patiënt zich helder en fris voelde (bron 2).
Er waren wel thema’s die voor elke cliënt van belang konden zijn. Zo focuste de eerste sessie zich op een veilige ruimte voor de cliënt. De tweede sessie focuste zich op bewustzijn van gedachten en emoties en hoe het lichaam hier invloed op heeft. De derde sessie ging over familie en hiel de cliënt om zich te focussen op een andere tijd en werden er visualisaties gebruikt met eerdere en latere generaties van de familie van de cliënt. In de vierde sessie gingen de sessies meer in op de perceptie van positieve emoties.
De sessies werden ook opgenomen zodat de patiënten de opnames konden gebruiken tijdens zelfhypnose. Ze werden aangemoedigd om dit dagelijks te doen.
Veilige plaats
Een van de manieren om iemand met ALS te ondersteunen is om hem of haar te helpen met het zich kunnen voorstellen van een veilige plaats. Een plaats waar de persoon zich helemaal op zijn of haar gemak voelt.
Dit wordt vaak gedaan met een geleide visualisatie. Het is vaak het handigst om mensen de suggestie te geven om zich zo’n plek voor te stellen en niet zelf een plaats te bedenken. Je kunt dan ook zeggen dat de plaats niet echt hoeft te zijn, maar ook een plaats in hun fantasie mag zijn.
Als mensen hier moeite mee hebben kun je zelf een voorstel doen, maar vraag altijd eerst of ze de locatie leuk vinden. Als je als therapeut bijvoorbeeld zegt “Stel je voor dat je op een mooie dag op het strand bent” en ze hebben ooit iets naars meegemaakt op een mooie dag op het strand, dan helpt deze suggestie de ontspanning niet.
Vraag daarom altijd eerst “vind je het strand leuk?”, voordat je zo’n geleide visualisatie geeft van een veilige plaats.
Emoties transformeren
Emoties zijn soms lastig te transformeren, vooral als je eigenlijk in de palliatieve fase zit. Gelukkig kun je dan alsnog veel doen door met metaforen en symboliek te werken.
Zo kan een hypnotherapeut werken met kleuren en vormen. Door emoties kleuren en vormen te geven kun je de cliënt helpen de emotie tastbaar te maken. Dit helpt om er iets mee te doen. Waardoor de negatieve emotie minder vat op hem of haar krijgt en er juist ruimte wordt gemaakt voor positieve emoties.
Een plaats in het grotere geheel
Wat betreft focus op tijd en plaats kan het helpen om mensen zich te laten beseffen dat ze een klein stukje van het verhaal van hun familie zijn, of van de mensheid. Het hangt ervan af wat past bij de cliënt. Bij slechte familiebanden kan “de mensheid” een betere focus zijn.
Daarbij kan het ook goed zijn om terug te blikken op het verhaal van de persoon. Iedereen leidt namelijk een uniek leven met ups en downs. Door daar eens op terug te blikken. De focus te leggen op wat er allemaal goed is gegaan. Wat leuk was en waar hij of zij heeft bijgedragen aan het leven van anderen, kan het makkelijker zijn om afscheid te nemen van het leven en minder angst te hebben voor het verloop van de ziekte.
Focus op wat wel kan
Als je ALS hebt verlies je steeds ietsje meer en dat kan in eerste instantie zijn waar iemand zich met ALS op focust. Door juist de focus te verleggen naar wat wel kan, en dat er mensen zijn die klaarstaan voor de persoon met ALS is het ook mogelijk op optimistischer naar de toekomst te kijken.
Sommige mensen met ALS vinden zichzelf ook een last voor hun omgeving als ze zorg nodig hebben. Door die overtuiging te veranderen en mensen juist het inzicht te geven dat de omgeving nu juist hun liefde kan laten zien en de zorgrol op zich kan nemen, help je mensen met ALS ook om meer te genieten.
Hypnose leren om mensen met ziekte te helpen
Hypnose kan bij veel aandoeningen, en bij ALS, van onschatbare waarde zijn voor het verbeteren van iemands welzijn. Daarom kan het goed zijn om kennis van hypnose te hebben, zodat je mensen met chronische problemen kunt helpen om ondanks hun probleem te genieten van het leven.
Als je mensen wilt helpen met een terminale ziekte bevelen we aan om alle opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland te volgen, omdat je ze dan het allerbeste kunt helpen.
Is hypnose iets voor jou? Kom eens naar de gratis masterclass voor een kennismaking.
Of schrijf je direct in voor een van onze opleidingen of evenementen.
De opleiding is zowel klassikaal als live online te volgen. Ideaal als je een keer niet naar de les kunt komen, maar deze wel op afstand wil volgen.
Bronnen:
