Gedragsverslaving: Wat is dat en hoe los je het op?

Als je denkt aan verslavingen, denken veel mensen aan verslavingen aan iets tastbaars, zoals coke, koffie, sigaretten of andere drugs en middelen. Maar als mens kun je ook verslaafd raken aan dingen die je zelf kunt doen.

Denk aan seks, shoppen, masturberen, gokken, gamen, social media of andere dingen die je op het internet kunt doen. Je kunt je gedrag dan niet goed controleren[1]. Je masturbeert bijvoorbeeld zelfs op je werk, of je gokt zoveel dat je andere (belangrijke) rekeningen niet kunt betalen.

Wat is een gedragsverslaving?

Bij een gedragsverslaving zorgt bepaald gedrag vrijwel direct voor een beloning in de hersenen. Je maakt dan stofjes aan waardoor je je eventjes heel goed voelt. Dit kan net zo verslavend zijn als verslaafd zijn aan bepaalde middeltjes.

En net als bepaalde middeltjes kun je telkens meer van het gedrag of extremer gedrag nodig hebben om er een goed gevoel van te krijgen, omdat je tolerantie opbouwt[2].

Zoals gezegd kunnen dingen waarvan je denkt dat die heel normaal zijn, toch verslavend werken.

1. Zelfs sporten!
2. Werken
3. En verliefd zijn

Bij een gedragsverslaving heb je geen controle over de impuls om het gedrag uit te voeren[3]. Als je dus eigenlijk moet stoppen of iets beter niet kunt doen, doe je het toch als je een gedragsverslaving hebt.

Kenmerken van gedragsverslaving

Er zijn een aantal signalen waaraan je kunt herkennen dat jij of iemand in je omgeving last heeft van een gedragsverslaving, namelijk:

1. Je schuldig voelen na of tijdens het gedrag.
2. Snel(ler) geïrriteerd als je probeert te stoppen met het gedrag.
3. Geld uitgeven wat je eigenlijk niet hebt, daardoor niet kunnen eten of andere rekeningen niet betalen.
4. Gevoelens van schaamte over het gedrag[4].
5. Doorgaan met het gedrag, terwijl het geen positieve geeft[5].
6. Liever voor het gedrag kiezen omdat het snel een goed gevoel geeft, ook al geeft het op lange termijn een slechter effect[6].

Gedragsverslaving behandeling

Gedragsverslavingen zijn relatief eenvoudig te behandelen, omdat je er niet fysiek aan verslaafd raakt zoals bij alcohol.

Maar dat betekent niet dat het makkelijk is voor iedereen.

Over het algemeen worden verslavingen behandeld met cognitieve gedragstherapie[7].

Eerder onderzoek heeft al uitgewezen dat die effecten versterkt worden wanneer je dit doet terwijl je in hypnose bent. Dus dan wordt het zogenoemde hypnotherapie.

Vooral bij mensen met overgewicht waren de effecten sterk[8]. Dus als je gedragsverslaving met voeding te maken heeft, dan kan hypnose extra interessant zijn.

Hypnose tegen gedragsverslavingen

Het leuke aan hypnotherapie is dat dit helemaal toegespitst is op de persoon. Je zult dus nooit een behandeling krijgen die iemand anders op exact dezelfde manier heeft gevolgd.

Juist bij hypnotherapie is persoonlijke aandacht ontzettend belangrijk. In het geval van verslavingen helpt hypnotherapie mensen om meer controle over zichzelf te hebben[9]. Daardoor kan een terugval voorkomen worden.

Het leukste is dat hypnotherapie ook na de sessies nog effect heeft op je gedrag[10], dit komt door de veranderingen die in je onderbewuste worden veroorzaakt.

Het helpt bijvoorbeeld goed bij game-verslavingen, een vorm van gedragsverslaving, onderzoekers geven aan dat ouders en docenten hypnotherapie zouden moeten leren om gameverslavingen tegen te gaan[11].

In een kleine case-study waarin 2 studenten geholpen werden met een socialmediaverslaving, ook een gedragsverslaving, kwam naar voren dat hypnocoaching hielp om dit te overwinnen. In totaal waren er slechts 5 sessies nodig[12].

Ook bij mensen met een internetverslaving helpt hypnose om de verslaving te overwinnen[13].

Zelfhypnose en gedragsverslavingen

Bij het behandelen van verslavingen aan middelen wordt zelfhypnose ook gebruikt om terugvallen te voorkomen. Onderzoek laat zien dat hoe meer mensen aan de zelfhypnose deden, dus hoeveel tijd ze eraan besteedden. Hoe kleiner de kans op een terugval[14].

Beloningssysteem normaliseren

Wat er ook misgaat bij mensen die last hebben van verslavingen is dat het beloningssysteem en het stresssysteem van het lichaam niet meer goed functioneert. Dit is waarom je bijvoorbeeld steeds extremere dingen moet doen, zoals duurder shoppen, meer gokken, extremere spellen spelen, om je beloning te krijgen door bepaald gedrag.

Daarnaast raak je ook sneller gestrest als je bepaald gedrag niet kunt uitvoeren.

Dit komt doordat neurologische paden door de verslaving veranderd zijn. Hypnotherapie helpt je om die neurologische paden weer te herstellen, zodat je een normaler beloningssysteem hebt en weer gezonder reageert op stress[15].

Oorzaak gedragsverslaving achterhalen

Bij het Hypnose Instituut Nederland gaan we ervan uit dat alles wat je doet ten minste de intentie heeft dat je er beter van wordt, zelfs een verslaving.

Ook ik was ooit verslaafd, aan middelen, maar dat was destijds een oplossing voor een ander probleem voor mij. Op die manier werd ik “beter” van de verslaving.

Zo geldt het ook met een gedragsverslaving. Je doet het, omdat het ooit een oplossing was voor een ander probleem.

Welk probleem dat dan was, daar kan verwarring over ontstaan en dat is iets waar hypnotherapeuten mensen mee helpen.

De oorzaak achterhalen wordt vaak gedaan met een combinatie van een uitgebreid voorgesprek en de regressie techniek. In het voorgesprek kunnen mensen bespreken wat hun eigen vermoedens zijn waarom de verslaving een oplossing was en voor welk probleem dan.

Vervolgens wordt er hypnose geïnduceerd en kan de therapie beginnen. Tijdens zo’n sessie kunnen mensen de suggestie krijgen om naar de eerste keer toe te gaan waarop de gedragsverslaving zich liet zien.

Zoals de eerste keer dat “gamen” (of wat de gedragsverslaving dan ook is) gebruikt werd om het probleem op te lossen.

Dan kan er worden gekeken naar wat er toen echt aan de hand was. Was er een bepaalde gebeurtenis aan vooraf gegaan, waren en bepaalde gedachten en gevoelens die snel toegedekt moesten worden?

Dit kan veel inzicht geven in het daadwerkelijke probleem wat een wel werkende oplossing moet krijgen in plaats van de gedragsverslaving.

Het daadwerkelijke probleem oplossen

Als er inzicht is in het daadwerkelijke probleem, zoals de belemmerende overtuiging om juist met het probleem om te gaan, kan de behandeling zich vervolgens daarop focussen.

Als het met angst te maken heeft helpt de fast phobia techniek bijvoorbeeld om dat moment achter zich te laten, zodat de angst minder vaak getriggerd wordt en dus het verslavende gedrag ook.

Heeft het juist te maken met relaties, dan kan er gebruik worden gemaakt van een gesprek met het innerlijk kind of het sociaal panorama. Het hangt een beetje af van de behoefte van de cliënt of de ene of andere techniek gebruikt wordt.

Soms kan er ook een combinatie van deze technieken nodig zijn om het oorspronkelijke probleem te veranderen.

Ego versterken en alternatieven

Als je een probleem oplost ontstaat er wel een mentaal gat over hoe om te gaan met bepaalde situaties. Het verslavingsgedrag wil de cliënt immers niet meer gebruiken voor de omgang.

Dus het is ook belangrijk om de cliënt een alternatief te bieden in hoe om te gaan met mogelijke problemen die stress of andere dingen opleveren die voor een terugval kunnen zorgen.

Een hypnotherapeut kan daarom de cliënt in gedachten laten oefenen over hoe er in de toekomst met bepaalde problemen wordt omgegaan en hoe de cliënt sterk blijft in lastige momenten.

Een geleide visualisatie over omgaan met lastige familieleden bijvoorbeeld of hoe grenzen aan te geven op het werk als de stress even te veel wordt. Door dit gedrag in gedachten alvast te oefenen, wordt de kans een stuk groter dat het ook toegepast wordt in de realiteit.

Hiervoor wordt het ego van de cliënt opgebouwd, zodat deze sterk in de schoenen blijft staan ook buiten de hypnosesessie om.

Dit kan door bepaalde suggesties te herhalen, zoals:

“Ik ben sterk.”

“Ik kan alles.”

“Ik maak verstandige keuzes.”

Dit zijn slechts voorbeelden. Afhankelijk van iemands problemen kan die hele andere suggesties krijgen.

Ook kan er een post-hypnotische suggestie gegeven worden over hoe de cliënt als vanzelf de gedragsverslaving links laat liggen.

Veelal zijn 3 sessies voldoende om problemen op te lossen met hypnose.

Hypnose leren

Wil je hypnose leren om jezelf of mensen met een gedragsverslaving te helpen? Kom dan eens naar een gratis online masterclass.

Of vraag de MP3 aan voor zelfhypnose.

Ook kun je meedoen met een van onze evenementen of je gelijk inschrijven voor een van onze opleidingen.

De opleidingen kun je zowel klassikaal in Assendelft (boven Amsterdam) volgen of live online. Ideaal als je er een keer niet bij kunt zijn of de opleiding volgt vanuit het buitenland.

Klik hier voor onze agenda.

Klik hier voor onze opleidingen.

Heb je een vraag over de opleidingen? Plan hier een 1 op 1 gesprek in.

Bronnen: