Meditatie en hypnose: Het verschil

Is meditatie hetzelfde als hypnose? Is de staat van meditatie hetzelfde als de staat van hypnose? Nee, hypnose en meditatie zijn twee verschillende dingen. Als je in hypnose bent ben je in een staat waarbij je openstaat voor suggesties of juist helemaal gefocust bent in het moment. Een hypnotische ervaring is bijvoorbeeld de ervaring als je automatisch helemaal in je werk opgaat of als je tijdens het autorijden opeens ‘wakker’ wordt dan ben je eigenlijk een beetje in hypnose geweest.

Meditatie en hypnose verschillen van elkaar en hebben ook verschillende voordelen. Daarom ga ik in dit artikel in op de verschillen van meditatie en hypnose en waarvoor beide geestelijke staten te gebruiken zijn. 

Hypnose en meditatie worden vaak gebruikt als alternatief of laatste redmiddel bij psychische problemen, zoals angsten, depressies, (chronische) pijn of traumaverwerking.

Doordat hypnose en meditatie bekendstaan om hun trance achtige staat kan er verwarring ontstaan over het verschil tussen hypnose en meditatie. Dit is begrijpelijk want de acties van meditatie en met name zelf-hypnose lijken veel op elkaar.

Toch zijn er wel degelijk verschillen. Niet in de minste plaats omdat er veel verschillende meditatietechnieken zijn en omdat hypnose ook een staat is waar je automatisch in kunt belanden, bijvoorbeeld tijdens het wandelen.

Daar is toch ook weer direct het verschil te zien, want als je tijdens het wandelen mediteert ben je je er juist heel bewust van dat je wandelt en van de bewegingen die je lichaam maakt. Terwijl als je in de hypnotische staat wandelt je ben waarschijnlijk veel meer afgeleid door je gedachten en na een tijdje opeens merkt dat je al voorbij een bepaald stuk bent gelopen dat je even totaal niet meekreeg.

Ondanks deze verschillen hebben beide technieken invloed op je onderbewuste en bewuste gedrag. Om erachter te komen wat dit verschil nu is ga ik in dit artikel in op wat hypnose nu is, wat meditatie is en waaraan je het verschil kunt zien tijdens een behandeling.

Hypnose

Hypnose is een staat waarin je eigenlijk meer gefocust bent, maar ook dat je bewustzijn meer losstaat van je lichaam dan bij meditatie en je meer openstaat voor suggesties. Daardoor kan een hypnotherapeut je helpen om bepaalde ervaringen te verwerken en accepteer je suggesties tijdens zelfhypnose sneller.

Tijdens hypnose kun je bepaalde emoties naar boven halen die gekoppeld zijn aan herinneringen, maar daarnaast kun je ook vanaf meer afstand naar het probleem kijken tijdens regressie.

Daarnaast kunnen sommige emoties ook wat hypnotisch zijn. Is het je weleens opgevallen dat als je al wat kwaad bent je makkelijker bent op te stoken dan als je relaxed bent. Dit komt doordat je dan meer openstaat voor dat soort suggesties.

Dit laat ook zien dat de staat van hypnose niet altijd ontspannend is. De ontspannen hypnose die bekender is wordt gebruikt tijdens hypnotherapie en andere therapeutische ingrepen.

Tijdens die hypnose kun je ook helemaal opgaan in ervaringen uit het verleden, visualisaties of voorstellingen die problemen Aan of Uit zetten.

Expliciete suggesties zijn vaak ook leidend voor het veranderen van mentale processen door hypnose, in tegenstelling tot meditatie. Daarnaast kun je ook post-hypnotische suggesties krijgen van de hypnotherapeut die je gedrag en gedachtegang kunnen beïnvloeden als je geconfronteerd wordt met een probleem.

Meditatie

Bij meditatie is het juist belangrijk om je gedachten tot rust te brengen of in ieder geval in het hier en nu te leven. Bij meditatie is het belangrijk om het contact tussen je brein en lichaam te versterken en ook de band tussen jou en je omgeving.

Ook helpt meditatie om gedachten los te laten en emoties los te maken van je identiteit. Dit betekent dat je een emotie kunt voelen, maar de emotie niet bepalend is voor je gedrag. Door meditatie kun je meer afstand nemen van je emotie en kun je daardoor beslissingen maken die voor de langere termijn de beste oplossing zijn.

Toch is het lastig om precies aan te geven wat meditatie doet vergeleken met hypnose omdat er veel verschillende soorten van meditatie zijn, zoals zittende meditatie, mindfulness meditatie, yoga meditatie, geleide meditatie, mantra meditatie enzovoort.

Waarvoor gebruik je hypnose?

Hypnose is voor veel problemen te gebruiken, vooral het overwinnen van angsten wordt vaak bereikt door middel van hypnose. Daarnaast kan hypnose je helpen met afvallen door een soort mentale maagband te plaatsen.

Hypnose heeft invloed op de overtuigingen die je hebt. Door die overtuigingen te veranderen kun je bepaald gedrag veranderen. Roken is bijvoorbeeld een gewoonte die in stand wordt gehouden door overtuigingen die niet kloppen of je in ieder geval niet helpen om te stoppen met roken.

Niet alleen voor angsten en ongezonde gewoontes kan hypnose gebruikt worden. Onder begeleiding kan hypnose ook werken tegen depressies en kan het de behandeling daarvan ondersteunen.

Daarnaast wordt hypnose steeds vaker gebruikt in ziekenhuizen doordat de rust en vermindering van angst die hypnose brengt het helingsproces na een operatie kan verbeteren en versnellen.

Waarvoor gebruik je meditatie?

Meditatie kun je voor bijna dezelfde zeker toepassen als hypnose, alleen de methode is iets anders. Je gaat op zelfontdekking voor je angsten en probeert door meditatietechnieken te leren om de kalmte te bewaren bij confrontatie met die angst, zodat je er overheen komt.

Ook kun je door meditatie sneller de reactie van je lichaam op een bepaald moment herkennen waardoor je het besef hebt dat je lichaamsreactie weer invloed heeft op de emotie. Hierdoor kun je je sneller distantiëren van de emotie waardoor je rationele beslissingen kunt maken over hoe je op dat moment reageert.

Daarnaast helpt meditatie je om minder stress te ervaren. Dit is bijvoorbeeld te bereiken door mindfulness meditatie. Vooral als je dit gedurende de dag gebruikt.

Wat is het verschil tussen hypnose en meditatie?

Hypnose en meditatie hebben beide een uitwerking op de connecties in je hersenen en het maken van onbewuste beslissingen. Bij meditatieprogramma’s tegen stress duurt het ongeveer 8 weken om die connecties zodanig te veranderen dat je minder last hebt van stress.

Tijdens hypnotherapie kan zo’n nieuwe connectie sneller gemaakt worden. In het geval van roken kan één hypnosesessie voldoende zijn om de nieuwe connectie te maken waardoor je geen zin meer hebt in een sigaret.

Echter, in gevallen van depressies en langdurige stress is zelfhypnose ook nodig om het succes langdurig vast te houden.

Daarnaast is er ook een verschil tussen meditatietechnieken, zoals mindfulness meditatie, die je gedurende de dag kunt gebruiken om stress te verminderen en hypnose technieken die je gedurende de dag kunt gebruiken om stress te verminderen.

In beide gevallen speelt ademhaling een rol, maar in het geval van hypnose zijn visualisaties over knoppen omzetten ook belangrijk om stress of andere problemen te verminderen.

De verschillen tussen hypnose en meditatie worden ook duidelijk als je de effecten ervan naast elkaar legt.

Mensen die bijvoorbeeld veel aan zen meditatie doen tegen pijn hebben een ander hersenpatroon dan mensen die niet aan zen doen. Ze hebben bijvoorbeeld een dikkere grijze massa in de regionen van de hersenen die met pijn te maken hebben ook is er meer overlap tussen de activatie van verschillende hersengedeelten bij pijn dan bij mensen die niet aan meditatie doen ( 1).

Mensen die juist hypnose tegen pijn gebruiken hebben juist een verminderde breinactiviteit om de pijn tegen te gaan tijdens (zelf)hypnose. Dit effect is niet te zien bij meditatie.

Echter, bij mensen die net beginnen met meditatie om pijn te verminderen is na vier dagen meditatietraining hetzelfde te zien in de hersenen van mensen die net begonnen zijn met meditatie tegen pijn als bij de mensen die hypnose gebruiken tegen pijn.

Bij mensen die al langere tijd aan meditatie doen is dit effect juist weer totaal verschillend. Oefening zorgt dus op de langere termijn op een andere beïnvloeding van de hersenen dan bij hypnose, maar is op de korte termijn vergelijkbaar.

De verschillende ontwikkeling van de hersenen na hypnose of meer gevorderde meditatie betekent niet dat de ene vorm beter is voor het aanpakken van problemen dan de andere vorm. Het betekent vooral dat er meerdere wegen zijn die naar Rome leiden en waaruit je kunt kiezen voor het aanpakken van problemen.

Kun je hypnose en meditatie tegelijk gebruiken?

Jazeker, meditatie en hypnose volgen elkaar vaak op en kunnen door elkaar gebruikt worden tijdens een behandeling omdat ze naast verschillen ook veel overeenkomsten hebben.

Volgens sommige experts is voor mensen die net beginnen met meditatie de staat bijna hetzelfde als hypnose, maar kunnen gevorderde meditatie beoefenaars anders reageren op hypnose dan mensen die er net mee beginnen.

De ontspanningsoefening voor hypnose wordt ook veel gebruikt voor meditatie. Geleide meditatie is vergelijkbaar met een geleide visualisatie van hypnose, het is echter niet helemaal hetzelfde. Geleide meditatie kan bijvoorbeeld ook helpen bij bepaalde vormen van yoga meditatie om de asana’s vloeiend in elkaar over te laten lopen.

Bij geleide meditatie kun je ook denken aan het uitvoeren van ontspanningsoefeningen terwijl een visualisatie tijdens hypnose een voorstelling kan zijn van de oplossing van het probleem, zoals wanneer je angst hebt voor autorijden.

Wil je meer weten over hypnose, meditatie en andere technieken om je mindset te beïnvloeden? Bekijk dan de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland of kom naar een seminar.

Pin ook deze handige infographic als geheugensteuntje:

Bronnen:

http://arxiv.org/abs/1605.03553

Grant, J.A. (2012), Towards a more meaningful comparison of meditation and hypnosis. The journal of mind body regulation. 2(1), p. 71- 74.