Slaapverlamming is ontzettend eng voor de mensen die het meemaken. Je bent wakker, maar je kunt je totaal niet bewegen. Dit kan langer duren dan je wilt en dat maakt het zo eng. Er kunnen symptomen bij komen kijken, zoals hallucinaties[1] die het er allemaal niet beter op maken. Er is veel discussie over wat nu de beste aanpak is over hoe je moet omgaan met slaapverlamming en wat de oorzaak is van slaapverlamming. In dit blog ga ik daarom in op wat slaapverlamming is, de oorzaak van slaapverlamming, de behandeling van slaapverlamming en hoe hypnose hierbij een rol kan spelen.
De oorzaak van slaapverlamming
Slaapverlamming is een oplossing die je lichaam heeft bedacht om veilig te kunnen dromen. In je REM-slaap, de fase waarin je droomt, voorkomt je lichaam dat je de bewegingen in je dromen letterlijk maakt door je lichaam te verlammen. Soms kun je toch wakker worden terwijl je aan het dromen bent en dat is het moment waarop je je bewust kunt worden van slaapverlamming. Omdat je nog half aan het dromen bent kun je tijdens zo’n halfbewuste staat ook gaan hallucineren. Mensen ervaren bijvoorbeeld het gevoel dat ze niet in hun eigen lichaam zitten of dat er iemand in hun kamer is[2].
Ongeveer 1 op de 5 mensen heeft wel eens of regelmatig last van slaapverlamming,2.
Je hebt een grotere kans op slaapverlamming als je last hebt van de volgende aandoeningen.
- Hoge bloeddruk
- Slaperigheid overdag terwijl je wel goed slaapt
- Regelmatig slaaptekort
- Narcolepsie
- Slaapapneu
- Alcoholgebruik
- Ziekte van Wilson
- Onregelmatige werktijden
- Op de rug slapen
- PTSS
- Angsten
- Paniekstoornissen
- Dissociatie
- Geloof in het paranormale[3]
De behandeling van slaapverlamming
Over het algemeen wordt medicatie gebruikt tegen slaapverlamming zoals medicatie die de heropname van serotonine tegengaan en zelfs GHB. Omdat dit toch een middel is dat verslavend kan werken wordt psychologische hulp aangeraden in plaats van het gebruik van medicatie.
In recente onderzoeken spreken de onderzoekers elkaar tegen,1. De ene expert zegt dat je je niet moet verzetten tegen de verlamming en juist aan spierontspanningsoefeningen moet doen[4] terwijl de andere expert juist vindt dat je wel actie mag ondernemen om te proberen te bewegen, namelijk door een vinger of teen proberen te bewegen en door proberen te kuchen1.
Voor beide technieken wordt gebruikgemaakt van cognitieve gedragstherapie en dit kan in combinatie met hypnose worden uitgevoerd[5],3.
Daarnaast moeten ook overtuigingen over hoe normaal het is om last te hebben van slaapverlamming versterkt worden. Het gevoel dat je gek wordt of iets dergelijks moet verminderd worden,3.
Omdat er blijkbaar meerdere wegen naar Rome zijn om minder last te hebben van slaapverlamming leg ik een paar oefeningen uit en hoe hypnose hierbij kan helpen.
Ontspanningsoefeningen tijden slaapverlamming
Voor het induceren van hypnose is een ontspanningsoefening nodig. Vooral als je veel spanning in je lichaam hebt helpt gecontroleerd spierontspannen hiervoor. Juist omdat je niet kunt bewegen tijdens een slaapverlamming kun je je goed focussen op het ontspannen van je spieren in plaats van het aanspannen.
Je gaat mentaal je lichaam langs om gespannen plekken bewust te ontspannen. Je begint bij je tenen en checkt mentaal je lichaam tot aan je kruin. Door het ontspannen worden de gevoelens van angst ook al minder groot, omdat die gevoelens ook door spanning in je lichaam versterkt kunnen worden,2.
Probeer ook door je buik adem te halen. Dit helpt om meer zuurstof in je lichaam te krijgen.
Oefenen van bewegen tijdens slaapverlamming
In het onderzoek waarin juist wordt aangeraden om te proberen te bewegen tijdens slaapverlamming wordt gemeld dat het oefenen van beweging belangrijk is om dit tijdens slaapverlamming ook te doen,1.
Het oefenen van kuchen of het bewegen van een teen kan met hypnose. Bijvoorbeeld met een geleide visualisatie waarin je je voorstelt dat je last hebt van de slaapverlamming. Vervolgens ga je oefenen met bewust kuchen of bewust je tenen of vingers te bewegen. Door dit te oefenen krijg je meer vertrouwen dat je dit later ook in het echt kunt en wordt de kans groter dat je je weer kunt bewegen en de slaapverlamming tenietdoet. Deze oefening doe je terwijl je op je rug ligt[6].
Een geleide visualisatie kan dan als volgt gaan:
“Je ligt in je bed en tijdens het dromen merk je dat je je bewust wordt van je omgeving. Je bent wakker, maar kunt je niet bewegen omdat je lichaam denkt dat je nog in de REM-slaap bent. Je bent je hiervan bewust en begrijpt hierdoor dat gevoelens die je hebt wat betreft andere mensen in je kamer niet kloppen. Je haalt rustig adem en probeert je spieren te ontspannen. Dan ga je proberen je grote teen te wiebelen. Als dit wel of niet lukt probeer je te kuchen. Dit wissel je met elkaar af en je merkt al vrij snel dat je controle hebt over je handen en voeten en het kuchen. Hierdoor verspreid het gevoel van controle naar de rest van je lichaam.”
Dit is slechts een voorbeeld van een geleide visualisatie. Afhankelijk van de klachten die jij ervaart tijdens slaapverlamming kun je een andere geleide visualisatie krijgen van je hypnose-expert om minder last te hebben van de klachten.
Door deze oefening zorg je ervoor dat je spierherkenning aan gaat. Dat wat je nu letterlijk probeert ook sneller lukt op momenten dat je echt last hebt van slaapverlamming.
Overtuigingen over slaapverlamming veranderen
Het veranderen van overtuigingen over slaapverlamming kan ook met hypnose. Voordat de expert hiermee aan de slag gaat voer je een gesprek waarin je jouw gevoelens en meningen over de slaapverlamming kunt uiten. Als je het bijvoorbeeld abnormaal vindt en denkt dat je gek wordt van de verlamming is het belangrijk om dit te uiten zodat de hypnose-expert je hiermee kan helpen.
Uiteindelijk heeft wel 1 op de 5 mensen last van slaapverlamming, dus het is veel normaler dan je wellicht denkt.
Je krijgt dan hypnotische suggesties die je dagelijks aan jezelf herhaalt tijdens zelfhypnose of die je meekrijgt op een mp3 die je helpt om zelfhypnose toe te passen.
Dit kunnen suggesties zijn zoals:
“Er zijn veel meer mensen die last hebben van slaapverlamming.”
“Het gevoel dat er iemand in mijn kamer is zijn neuronen die op de hol slaan.”
“Ik ben gewoon aan het dromen terwijl ik wakker ben.”
“Ik hoef me niet te schamen voor mijn slaapverlamming.”
Deze suggesties zijn slechts voorbeelden, afhankelijk van jouw overtuigingen kun je andere suggesties mee naar huis krijgen. Thuis zoek je dan een rustige en comfortabele plek op om de zelfhypnose toe te passen. Hierbij maak je gebruik van ontspanningsoefeningen voordat je de suggesties herhaalt.
Dit kun je eerst oefenen met de hypnose-expert voordat je het mee naar huis neemt.
Het hebben van een slaapverlamming kan ontzettend vervelend zijn. Het kan zorgen voor angst om te gaan slapen en dat helpt natuurlijk ook niet omdat slaaptekort een oorzaak voor slaapverlamming kan zijn. Het is daarom ook erg belangrijk om een goede slaaphygiëne te hebben, 3.
Een goede slaaphygiëne houdt in dat je vanaf de middag geen cafeïnehoudende drank meer drinkt. Een donkere slaapkamer hebt en een paar uur voor het slapengaan niet meer naar een beeldscherm kijkt. Je dimt dan ook de lichten in je huis of doet wat schemerlampen aan in plaats van een groot licht.
Al met al kan slaapverlamming dus zeker behandeld worden zodat je er minder last van hebt. Er zijn veel praktische zaken die je kunt doen om er minder last van te hebben en daarnaast kan hypnose ook een belangrijke rol spelen in het oefenen om weer controle over je lichaam te krijgen en om jezelf gerust te stellen dat er eigenlijk niet zoveel aan de hand is.
Wil je meer weten over hoe hypnose precies werkt? Kom dan eens naar de gratis online masterclass over hypnose of volg een opleiding bij het Hypnose Instituut Nederland.
Pin deze infographic als geheugensteuntje:
Bronnen:
[1] https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2017.00506/full
[2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5329044/
[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4958367/
[4] https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2016.00028/full
[5] http://orca.cf.ac.uk/48559/
[6] https://www.frontiersin.org/files/Articles/235785/fpsyg-08-00506-HTML/image_m/fpsyg-08-00506-t001.jpg
