Je kunt last hebben van het gevoel dat je van alles moet, maar je kunt ook echt van alles `moeten´. Als je een dwangstoornis hebt heb je gedachten die je niet wilt hebben of moet je bepaalde handelingen uitvoeren. Voer je de handelingen niet uit? Dan voel je je angstig of maak je je zorgen dat er nu erge dingen gaan gebeuren, omdat je een actie niet hebt gedaan.
De meeste mensen met een dwangstoornis begrijpen dat wat ze doen niet écht het effect heeft waarvoor ze de handeling uitvoeren, maar toch blijven ze het doen, want het zorgt voor ontspanning en minder angst[1].
De dwanggedachten kunnen gaan over dat mensen ziek worden of doodgaan. Je wilt ze niet hebben, maar je krijgt toch die gedachten.
Wat is een dwangstoornis?
Volgens de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) is een dwangstoornis een van de stoornissen met de grootste impact op iemands leven. Je kunt op elke leeftijd last krijgen van een dwangstoornis, maar jongere mensen hebben er vaker last van.
Schaamte voor de dwangstoornis zorgt er vaak voor dat mensen geen hulp vragen.
Na depressie, middelenmisbruik, en sociale angsten hebben de meeste mensen last van een dwangstoornis. Het is een aandoening die ook als neurologisch gezien kan worden, maar ook hier zijn onderzoekers nog niet helemaal over uit[2]. Ongeveer 1,6% van de mensen kan zelfs zijn hele leven last hebben van deze stoornis.
Daarbij kan de dwangstoornis voor negatieve gevolgen zorgen, zoals dat je minder contact hebt met vrienden en familie om de stoornis te verbergen. Afhankelijk van de angst kun je er ook andere klachten door krijgen.
Ben je bijvoorbeeld bang voor besmetting? Dan kan dit ervoor zorgen dat je niet naar een arts gaat, of dat je eczeem krijgt doordat je je handen te vaak wast.
Als je jong bent wanneer je een dwangstoornis krijgt kan dit ervoor zorgen dat je geen vrienden maakt, of dat het je niet lukt om zelfstandig te leven[3].
Wat is OCD?
OCD is de Engelse afkorting voor een obsessieve compulsieve stoornis. In Nederland wordt de afkorting OCS gebruikt. Eigenlijk gaat dit om hetzelfde als bij een dwangstoornis, maar dan heb je er een moeilijkere naam voor.
Als je last hebt van dwanggedachten en handelingen betekent dit niet per se dat je OCD hebt. De symptomen overlappen namelijk ook met:
- Schizofrenie
- Bipolaire stoornis
- ADHD.
Of mensen kunnen last hebben van bovenstaande aandoeningen én een dwangstoornis.
Het is daarom belangrijk om naar een arts te gaan, zodat je de juiste diagnose krijgt. Dit helpt je namelijk ook om een passende behandeling te krijgen bij het probleem dat je hebt.
Oorzaken
Er zijn een aantal factoren die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een dwangstoornis. Als een van je ouders bijvoorbeeld last heeft van zo’n stoornis kan je dit gaan kopiëren[4].
Onderzoek bij tweelingen laat zien dat ook de genen invloed hebben op de ontwikkeling van een dwangstoornis. De genen die er invloed op hebben doen iets met calcium en hebben invloed op de darmflora (bron 4). Een gezond dieet is daar om wel aan te raden.
Behandeling dwangstoornis
Een dwangstoornis wordt behandeld met levensstijladvies, zoals gezond eten en blijven bewegen en met het advies om vooral je leven te blijven leven.
Werkt dat niet goed (genoeg)? Dan kan je een psychische behandeling krijgen en als dat ook niet werkt kan je medicatie krijgen van een psychiater.
Een psychologische behandeling is meestal cognitieve gedragstherapie, maar er wordt ook onderzocht of andere types therapieën ook werken, zoals hypnotherapie.
In een casestudie wordt beschreven hoe de combinatie van hypnose, het confronteren van de angst en het voorkomen van dwanggedrag, het herstructureren van gedachten, en acceptatie en commitment-therapie helpt tegen een dwangstoornis.
Een standaard behandeling hielp bij deze persoon al 4 maanden niet, en dus kreeg hij een audio-opname voor zelfhypnose waarin suggesties werden gegeven die hielpen bij de bovengenoemde combinatie. Hij luisterde dagelijks naar deze opname.
Na 3 weken had hij zijn klachten gehalveerd. Reden genoeg voor de onderzoekers om extra onderzoek naar hypnotherapie tegen een dwangstoornis aan te bevelen[5].
Een bepaalde angst is de oorzaak voor een dwangstoornis en daarom kan hypnotherapie gericht op het wegnemen van die angst ervoor zorgen dat de dwangstoornis ook verdwijnt[6].
Om de angst weg te nemen kan een hypnotherapeut gebruikmaken van ontspanningstechnieken, het vinden van de oorzaak van de angst of obsessie en dan technieken om de persoon met de dwangstoornis hiervan los te maken (bron 6).
Bij cognitieve gedragstherapie is een vorm van mindfulness belangrijk. Het is namelijk de bedoeling dat je het doorhebt wanneer je gedachten de verkeerde kant opgaan, dat je dan stopt met die gedachten en iets positiefs tegen jezelf zegt. De “training” die je hiervoor krijgt werkt beter als dit gedaan wordt terwijl je in hypnose bent (bron 6).
Progressieve ontspanning
De progressieve ontspanning is toevallig ook een belangrijke stap tijdens een hypnotherapie sessie. Ontspanning is namelijk ook belangrijk om de hypnotische staat te bereiken en om deze te verdiepen.
Hiervoor kan een hypnotherapeut gebruikmaken van visualisaties. Wat er in die visualisaties gezien wordt hangt af van de voorkeur van de cliënt.
Meestal krijgt iemand de suggestie om naar een gebouw te gaan, een trap af te lopen, dan door een deur te lopen en tadaa…. Ze zijn op hun favoriete plaats voor ontspanning. Dit mag een daadwerkelijke plek zijn, of een plaats in hun gedachten.
Vervolgens gaat de visualisatie voor ontspanning verder door bijvoorbeeld te voelen hoe de zon hun huid verwarmt, hoe een briesje ervoor zorgt dat het niet te warm wordt. Het is gewoon helemaal perfect.
Dit alleen al kan veel spanning uit het lichaam halen, waardoor de neiging tot dwanghandelingen verkleind wordt.
Oorzaak van de angst achterhalen
Als iemand met een dwangstoornis dan lekker ontspannen en in diepe hypnose is, dan kan die de suggestie krijgen om naar het eerste moment in het leven te gaan waarop die het gevoel kreeg, dat nu met de dwanghandelingen weggehaald wordt.
Dit kan zelfs een moment in het leven zijn ver voordat de dwangstoornis zichtbaar wordt. Het kan zijn dat iets ooit is gebeurd en dat herhaaldelijk dingen mis gingen totdat de dwanghandeling ervoor “zorgde” dat het goed ging.
Dus het kan zomaar een moment in de kindertijd zijn, of je hebt in de kindertijd gezien hoe iemand iets deed en hierdoor voorkwam dat er iets “ergs” gebeurde.
Met de suggestie gaat de persoon met een dwangstoornis dus terug naar dat moment. Dat is het moment waarop een belemmerende overtuiging is ontstaan.
Wegnemen van de angst
Als het moment is geïdentificeerd kan de hypnotherapeut iets doen om de belemmerende overtuiging te “repareren”[7].
Hiervoor zijn weer meerdere technieken mogelijk en dit hangt allemaal af van de angst en wat er gebeurde tijdens het moment.
Ben je bijvoorbeeld een kind van iemand met een dwangstoornis, dan kan het heel goed zijn dat je onbewust het gedrag van je ouder kopieert. In dat geval kan het inleven in de ander al veel doen om een nieuwe kijk te krijgen op het moment en om daarmee de onbewuste overtuiging te veranderen.
Je kunt zelfs gestimuleerd worden om in gedachten gesprekken met je ouder te voeren, alsof je toen nog klein was en met de ouder hoe die op dat moment was.
Of je kunt zelf het gesprek aangaan met je innerlijke kind, om je innerlijke kind te vertellen dat alles goed is gekomen. Dat je nu niet meer in de situatie zit van toen en dat je mensen om je heen hebt die je steunen. Als je dat maar toelaat.
Soms kan je ook iets spannends hebben meegemaakt en die spanning die dat opleverde is gewoon nooit weggegaan. De spannende gebeurtenis is rationeel gezien wel voorbij, maar voor je onderbewuste voelt het alsof dat moment nog steeds niet voorbij is. Zelfs decennia later!
In dat geval kan de fast-phobia techniek gebruikt worden. Dit is een techniek die op een hele andere manier gebruikmaakt van visualisaties dan een ontspannende visualisatie, maar die maakt je onderbewuste wel duidelijk dat het moment écht voorbij is en dat je gewoon mag ontspannen, zonder dat je daar allerlei handelingen voor nodig hebt.
Het allerleukste aan deze oefening is dat die ook vrij grappig is en je uiteindelijk zelfs kunt lachen om het probleem.
En ik zeg altijd: Als je erom kunt lachen, dan is het geen probleem meer.
Gedachten en hypnose
Naast de oefeningen om de angst weg te nemen kun je ook hulp krijgen om gedachtepatronen, zoals de dwanggedachten, te doorbreken en zelfs om je gedrag te veranderen.
Hiervoor kan wederom gebruik worden gemaakt van visualisaties (maar weer op een andere manier dan voor ontspanning).
En er kan gebruik worden gemaakt van het herhalen van affirmaties terwijl de persoon met een dwangstoornis onder hypnose is.
Als cliënt kan je bijvoorbeeld de suggestie krijgen om bepaalde uitspraken hardop te herhalen en met volle overtuiging, zoals:
“Ik ben goed genoeg.”
“Ik ben veilig.”
“Alles is liefde.”
Dit zijn slechts voorbeelden. Afhankelijk van je gedachten kun je andere suggesties krijgen. Die kun je dan ook herhalen, terwijl je met je dagelijkse dingen bezig bent en merkt dat je dwanggedachten krijgt.
Hoewel je die door het oplossen van de angst niet meer zult krijgen.
Vaak krijg je alsnog suggesties die je helpen om je zelfvertrouwen te versterken, omdat dit je ook helpt om de veranderingen in je brein goed vast te houden.
Hypnose leren
Wil jij mensen helpen met hypnose? Dan kun je hypnose leren, wie weet los je iemands dwangstoornis wel op. Als je al onze opleidingen volgt, kun je jezelf daarna officieel hypnose practitioner noemen, maar voor die tijd kun je al aan de slag met de technieken als coach. Je kunt dan alleen niet nog een vergoeding van verzekeringen krijgen.
Wil je meer weten over hypnose? Kom dan eens naar de gratis online masterclass.
Of schrijf je in voor een van onze evenementen of opleidingen.
Klik hier voor onze opleidingen.
Heb je vragen over onze opleidingen? Plan hier een 1-op-1 gesprek.
PS: Steun ook onze petitie om hypnose in de GGZ te krijgen. Wachtlijsten moeten korter en hypnotherapie kan daarin een rol spelen.
Bronnen:
