Nee we hebben het hier niet over echte oplichters die aan de lopende band mensen oplichten. Mensen die last hebben van het oplichterssyndroom hebben echter wel het gevoel dat ze aan de lopende band mensen oplichten, terwijl dat niet het geval is. Heb jij het idee dat je een oplichter bent op je werk of in je sociale leven? Lees dan dit artikel even of je jezelf herkent in het oplichterssyndroom, misschien valt het allemaal wel reuze mee.
Wat is het oplichterssyndroom?
Mensen die last hebben van het oplichterssyndroom hebben vaak het gevoel dat ze de sociale of professionele positie die ze hebben niet verdienen. Vooral succesvolle mensen met een verborgen gevoel van onzekerheid hebben vaak last van dit syndroom.
Als je last hebt van dit syndroom vind je het lastig om aan jezelf toe te geven dat jijzelf de reden bent voor je persoonlijke succes. In plaats daarvan wijs je externe factoren aan als oorzaak van je succes.
Vrouwen hebben vaker last van dit syndroom dan mannen.
Ook bij mannen met een minderheidsachtergrond, zoals een immigratieachtergrond, komt dit syndroom vaker voor dan bij mannen die geen minderheidsachtergrond hebben. Daarbij kan kennis over positieve discriminatie dit gevoel versterken bij mensen met een minderheidsachtergrond.
Mannen die uit een lagere sociale klasse komen onder de middenklasse hebben ook vaker last van dit syndroom dan mannen uit de middenklasse en hogere sociale klasse.
Veel mensen die last hebben van het oplichterssyndroom hebben ook niet het gevoel dat ze over hun gevoelens kunnen praten waardoor ze zich erg geïsoleerd voelen.
Daarbij beïnvloedt dit syndroom ook je motivatie doordat het je gevoel van iets kunnen ondermijnt en zelfs je gevoel van eigenwaarde. Daarbij kun je ook last hebben van angsten, depressie, schaamte en twijfel je vaak aan jezelf. Hierdoor kan het oplichterssyndroom ervoor zorgen dat je kansen zelfs laat liggen om nog succesvoller te worden dan je al bent.
Er zijn 3 type gevoelens die mensen kunnen hebben als ze last hebben van dit syndroom namelijk:
Je voelt je een fraudeur
Je grootste angst is dat je ooit ontmaskerd wordt als iemand die helemaal niet weet waar hij het over heeft. Dit gevoel hoef je niet eens alleen te hebben als succesvolle volwassene. Ook als jong persoon kun je al last hebben van deze gevoelens.
Als je bijvoorbeeld naar een universiteit gaat die een goede naam heeft kun je ondanks het behalen van je VWO het gevoel hebben dat je die plaats niet verdient.
Je hebt gewoon veel geluk
Het leven gaat erg goed en je werkt er hard voor. Toch heb je het gevoel dat je veel geluk hebt en dat dat de reden voor je succes is, in plaats van al je harde werken.
Je hebt gewoon toevallig de juiste connecties en je bent gewoon toevallig op de juiste plaats om kansen te pakken.
Je bent te bescheiden
Mensen die last hebben van het oplichterssyndroom kunnen complimenten maar lastig accepteren. Hierdoor wordt een compliment vaak afgekraakt of je gaat zelfs denken dat mensen sarcastisch tegen je doen in plaats van dat je het compliment ziet voor wat het is.
Behandeling van het oplichterssyndroom
Omdat het oplichterssyndroom je geluk kan tegenhouden en de kansen die je jezelf biedt is het belangrijk om van dit gevoel af te komen. Daarbij kun je daarna veel beter genieten van succes dat je behaalt.
Schrijftherapie
Het oplichterssyndroom wordt in Nederland onder andere behandeld met schrijftherapie. In deze therapie wordt gevraagd om je gedachten op te schrijven in bepaalde situaties. Door deze manier van schrijven orden je jouw gedachten en kun je erachter komen of je gedachten je helpen of juist niet.
Coherentietherapie
Coherentietherapie gaat in op allerlei onbewuste gevoelens en overtuigingen die vooral in de rechterhersenhelft zijn opgeslagen. Dit gaat met name om het onderbewuste. Om dit gebied te bereiken kun je ook gebruikmaken van hypnotherapie.
Tijdens deze therapie achterhaal je bijvoorbeeld de overtuigingen die je hebt die voor sommige emoties in bepaalde situaties zorgen.
De hypnotherapeut kan je vervolgens helpen om die overtuigingen te veranderen en om in die situaties voor meer grip op je emoties te zorgen.
Andere tips tegen het oplichterssyndroom
Naast deze twee behandelmethoden zijn er ook nog andere manieren om minder last te hebben van het oplichterssyndroom.
Het is een normaal gevoel
Je bent niet de enige die last heeft van dit gevoel. Wellicht is zelfs iemand tegen wie je opkijkt ook slachtoffer van het oplichterssyndroom. Er zijn zelfs veel beroemdheden die last hebben van dit syndroom zoals de Harry Potter actrice Emma Watson.
Vertel het aan iemand
Vertel eens aan iemand die je vertrouwt, zoals een goede vriend of vriendin, dat je last hebt van deze gevoelens. Als hij/zij zegt dat je gewoon moet stoppen je zo te voelen kun je weer weggaan, maar de kans is groot dat je juist een ego-boost krijgt, tips krijgt over hoe je ermee om kunt gaan of zelfs herkenning van het probleem.
Zelfcompassie tijdens zelfreflectie
Ben je vaak kritisch naar jezelf? Nog voordat andere mensen kritiek op je hebben ben jij al bezig met het afkraken van je werk? Door liever voor jezelf te zijn en je gedachten positiever te maken kun je al minder last hebben van de negatieve gevolgen van het oplichterssyndroom.
Door jezelf juist pluspunten te geven voor wat je doet en die dag bereikt hebt om de mindset van de oplichter te veranderen.
Erken fouten
Iedereen maakt fouten. Wellicht kijk je heel erg op naar collega’s of andere professionals binnen je vakgebied. Niemand heeft zijn/haar positie bereikt zonder fouten te maken. Zijn ze daarom waardeloos? Als je een fout maakt hoef je jezelf dus absoluut niet extra te straffen door gemeen voor jezelf te zijn of door in paniek te raken.
Bedenk in plaats daarvan wat je hebt geleerd van de fout zodat je het de volgende keer beter doet.
Maak doelen meetbaar
In veel opleidingen en beroepen moet je doelen s.m.a.r.t. maken. Dit betekent specifiek, meetbaar, door iedereen erkend, realistisch en met een tijdsspanne. Vooral de specifieke benoeming, meetbaarheid, realistisch en de tijdspanne zijn van belang. Door dit bij te houden kun je vaardigheden die je toepast en werk dat je verzet om een doel te behalen internaliseren waardoor je eigenlijk alleen jezelf kunt aanwijzen als oorzaak voor het succes.
Verwacht dat je fouten maakt als je met iets begint
Nu je jouw doelen s.m.a.r.t. hebt gemaakt begin je met iets nieuws. Het doel bereiken is echter nooit rechtlijnig. Door te verwachten dat je fouten gaat maken raak je minder van streek als je ook daadwerkelijk fouten maakt.
Ging het leren fietsen vroeger ook in 1 keer goed?
Accepteer jezelf
Door jezelf te accepteren zoals je bent, inclusief fouten die je maakt, heb je minder last van het oplichterssyndroom. Het oplichterssyndroom wordt namelijk ook veroorzaakt doordat je jezelf blijft vergelijken met andere mensen in een vergelijkbare of hogere positie.
Focus je in plaats daarvan op jezelf en op zaken die jij kunt controleren, zoals hoe jij je werk doet, welke gedachten je hebt en welke emoties bij jou horen.
Oefenen met nieuwe materie kun je doen in een omgeving waar weinig risico is dat iemand je “falen” ziet. Je kunt ook hulp van andere mensen vragen, maar doe dit bij mensen waarbij je niet snel een sterke emotie voelt.
Herinner jezelf aan alles wat je al bereikt hebt
Heb je eens ergens wat gepubliceerd? Heb je referenties van collega’s? Heb je een prijs gewonnen? Bekijk deze zaken af en toe eens en lees ze ook echt. Dit zijn echt zaken die jijzelf hebt verdiend.
Zoek iemand van wie je kunt leren
Leg contact met iemand van wie je kunt leren. Het liefst iemand van je eigen geslacht en seksuele oriëntatie. Als je het bijvoorbeeld lastig vindt om te ondernemen kun je coaching krijgen van een andere ondernemer over de kneepjes van het vak, bijvoorbeeld bij netwerken, het geven van lezingen of andere activiteiten die bij je onderneming (of werk) passen.
Geef zelf les
Door zelf les te geven word je ook geconfronteerd met de kennis die je hebt. Verras jezelf eens door een gastles te geven aan een school bij jou in de buurt of gewoon met een workshop.
De confrontatie van je eigen kennis met het gebrek aan kennis bij mensen die echt nog moeten beginnen met leren zorgt ervoor dat je je minder als een fraudeur voelt.
Soms ben jij gewoon de newbie
Herinner je jezelf eraan dat je kennis over een onderwerp niet betekent dat je alles over het hele leven weet. Een grote verandering in je leven betekent vaak dat je weer nieuwe zaken moet leren. Je hebt bijvoorbeeld een manager-functie gekregen en hoewel je weet hoe je het uitvoerende werk moet doen, moet je nog groeien in het manager-werk.
Door jezelf als lerende manager (of wat de verandering voor jou ook inhoudt) te zien gun je jezelf de tijd om fouten te maken. Daarbij accepteren andere mensen die fouten ook meer als je aangeeft dat je lerende bent.
Voor kinderen: Geef complimenten over de moeite
Om te voorkomen dat je kind last krijgt van het oplichterssyndroom is het belangrijk om naast het resultaat vooral de moeite te complimenteren. Heeft je kind een 8 gehaald? Vertel hem/haar dan ook dat dit komt door alle moeite die hij/zij erin heeft gestoken om voldoende kennis te hebben voor de toets. Hierdoor wordt het resultaat geïnternaliseerd in plaats van dat hij/zij alle antwoorden “toevallig” goed gokte.
Wil je meer weten over mentale technieken om jezelf te accepteren? Kom dan eens naar een seminar of playshop en bekijk de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland.
Bronnen:
http://newprairiepress.org/aerc/2017/papers/1/
https://www.psychologytoday.com/blog/how-be-yourself/201708/nine-ways-fight-impostor-syndrome
https://integrity.apta.org/Blog.aspx?blogid=10737421427&id=47244640588
