Een trauma meemaken in je leven kan diepe sporen achterlaten. Het kan voelen alsof je nooit ‘uit’ dat moment komt omdat je er de hele tijd aan moet terugdenken. Als je een traumatisch moment dan herbeleeft in gedachten komen ook alle gevoelens van dat moment in volle hevigheid terug. Dit is erg vervelend en het kan je leven behoorlijk beïnvloeden.
Daarom ga ik in dit blog in op wat posttraumatische stress is en hoe het behandeld wordt, daarbij geef ik ook nog een aantal praktische tips.
Posttraumatisch stress syndroom
Als je iets ergs meemaakt, zoals een ongeluk, mishandeling, verkrachting, een aanslag of een ander trauma kan dit in eerste instantie voor veel stress zorgen. Het is heel normaal dat je na een traumatisch moment een tijd last hebt van stress en paniek en andere reacties.
Voor de meeste mensen gaan deze klachten en reacties na verloop van tijd weer over, maar bij sommige mensen blijven klachten terugkeren.
Over het algemeen beginnen de symptomen van posttraumatische stress vroeg na het voorval, meestal binnen drie maanden. In sommige gevallen kan de PTSS ook pas jaren later naar voren komen.
Posttraumatische stress is dus niet iets dat altijd chronisch is. Omstandigheden in het leven kunnen PTSS triggeren, zoals het overlijden van een geliefde.
PTSS is gelukkig iets waarvan je kunt herstellen. Sommige mensen hebben een maand lang last van PTSS terwijl andere mensen er 6 maanden mee rondlopen. Je spreekt van PTSS als reacties op het trauma je dagelijks leven beïnvloeden en je verhinderen om normale activiteiten, zoals werk, te ondernemen(1).
Beluister ook deze podcast:
https://www.buzzsprout.com/195236/1373212-ptss-genezen-kan-dat-wel-en-zo-ja-hoe-dan
Posttraumatische stress symptomen
Er zijn een aantal symptomen die typisch zijn voor PTSS, namelijk:
Het herbeleven van het trauma
Het herbeleven van het trauma kan op meerdere manieren gebeuren. Je kunt bijvoorbeeld dromen krijgen over de gebeurtenis.
Daarnaast kun je flashbacks krijgen. Je herinnert je dan het voorval en krijgt ook dezelfde lichamelijke reacties als tijdens het trauma, zoals zweten, trillen of paniek.
Een kleinere, maar net zo vervelende klacht, is dat je angstige gedachten krijgt. Wat als het weer gebeurt? Is die man misschien gevaarlijk voor mij? Kan ik uit dit restaurant wegkomen in het geval van een noodgeval?
Vermijden van plaatsen en dingen
Je blijft weg van de plaats waar je een trauma hebt opgelopen of wat je herinnert aan de gebeurtenis. Je kunt er na een auto-ongeluk bijvoorbeeld voor kiezen om niet meer te gaan autorijden.
Daarnaast kun je ook gedachten en gevoelens over de gebeurtenis vermijden. Als je bijvoorbeeld denkt aan autorijden kun je die gedachtegang proberen te onderbreken.
Reactie en spannings symptomen
Een trauma heeft een ontzettend grote impact op je emoties en daardoor krijg je ook allerlei reacties, zoals dat je je gespannen voelt. Hierdoor schrik je eventueel ook sneller dan normaal.
Daarnaast kun je last hebben van slapeloosheid en woedeaanvallen.
Invloed op gedachten en emoties
Deze spannings en reactie symptomen hebben ook invloed op je manier van denken en de emoties die je voelt. Je herinnering van wat er precies is gebeurd tijdens de traumatische gebeurtenis kan bijvoorbeeld slecht zijn, vooral voor de belangrijkste momenten.
Mensen die een auto-ongeluk hebben meegemaakt herinneren zich vaak het ongeluk zelf niet en hebben een kleine blackout.
Daarnaast kun je negatiever denken over jezelf of juist over de wereld. Ook kun je last krijgen van schuldgevoelens of dat je juist iedereen de schuld gaat geven van het voorval.
De invloed van PTSS op gedachten en emoties kan ervoor zorgen dat je je minder verbonden voelt dan eerder met vrienden en familie.
Posttraumatische stress verminderen met hypnose
Uit onderzoek blijkt dat hypnose kan helpen om acute posttraumatische stress te behandelen. Als de symptomen dus al vroeg opspelen kan hypnose helpen om hiermee om te gaan.
In het onderzoek, dat is uitgevoerd in 2005, hebben mensen meegedaan die slachtoffer zijn geweest van fysieke en seksuele mishandeling en daardoor last hebben gekregen van PTSS(2).
Hypnose was een manier om de cognitieve gedragstherapie die de mensen kregen te versterken. In totaal zijn er drie groepen onderzocht. De eerste groep kreeg alleen mondelinge hulp, de tweede groep kreeg cognitieve gedragstherapie (CBT) en de derde groep kreeg CBT met hypnose.
Dit betekent dat de CBT-oefeningen werden uitgevoerd terwijl de proefpersonen onder hypnose waren.
3 oefeningen om PTSS minder erg te maken
Deze oefeningen zijn in het onderzoek uitgevoerd onder begeleiding van een psycholoog of hypnotherapeut.
Exposure
Als er situaties zijn die nu voor angst zorgen kan het confronteren van die situatie ervoor zorgen dat je langzamerhand de situatie weer normaal gaat vinden. Het gaat dan bijvoorbeeld dat je weer de weg op durft na een auto-ongeluk, weer durft uit te gaan nadat je gedrogeerd bent of andere situaties die je vermijdt vanwege de stress weer kunt bezoeken.
Daarbij is het ook een manier om het trauma te kunnen oproepen zonder dat je daarbij van streek raakt. Dit gaat heel geleidelijk zodat je langzaam maar zeker op een normale manier het traumatische moment kunt herinneren zonder dat het zweet je uitbreekt.
Het wordt dan iets dat ooit eens is gebeurd, in plaats van iets dat je niet los kunt laten.
Cognitieve herstructurering
Het symptoom dat je allerlei automatische angstige gedachten kunt krijgen wordt door cognitieve herstructurering aangepakt. Je kunt bijvoorbeeld huiswerk krijgen om automatische storende gedachten op te schrijven en ook welke emotie je op dat moment hebt.
Hierdoor worden de gedachten in kaart gebracht waarna je therapeut je sneller kan helpen om die gedachten een plaats te geven zodat ze minder snel weer naar boven komen.
Dit gebeurt bijvoorbeeld door het voeren van Socratische gesprekken, het benoemen van de waarschijnlijkheid dat iets weer gebeurt en denken op basis van bewijs.
Door deze oefeningen, die zijn uitgevoerd in het onderzoek, onder hypnose uit te voeren heb je de grootste kans op het verminderen van de klachten. In het onderzoek waren de verschillen al na 2 maanden significant.
Tips voor het omgaan met posttraumatische stress
Als je last hebt van posttraumatische stress is het belangrijk om hulp te zoeken. PTSS is een probleem waar meer mensen die iets vreselijks hebben meegemaakt last van hebben. Je bent echt niet de enige en er zijn veel mensen die klaarstaan om je te helpen het trauma te verwerken om je leven weer op te pakken.
Tip 1: Gebruik mindfulness
Mindfulness kan ontzettend goed helpen als je last hebt van een flashback of nare gedachten. Door mindfulness blijf je met je aandacht in het hier en het nu. Je realiseert je daardoor sneller dat je niet terugbent in de vervelende situatie en dat een paniekaanval eigenlijk onnodig is.
Daarnaast helpt mindfulness je om mindful te zijn op je gedachten. Nare gedachten herken je sneller en kun je daardoor ook met meer afstand bekijken. De identificatie met die gedachte wordt daardoor minder sterk waardoor je ook minder emotioneel op een gedachte kunt reageren(3).
Tip 2: Beweeg
Door te sporten maak je lichaam endorfine aan waardoor je je beter voelt. Daarbij zorgt beweging er ook voor dat je je bewuster bent van je lichaam waardoor je zenuwen het gevoel van spanning beter kunnen loslaten.
Vooral beweging waarbij de armen en benen gebruikt worden helpt goed tegen de spanning die je door PTSS kunt hebben. Denk bijvoorbeeld aan zwemmen, dansen of lopen.
Ook mindfulness wandelen kan goed helpen.
Tijdens het bewegen focus je je op hoe het voelt om de beweging te maken. Je voelt bijvoorbeeld je arm tijdens het zwemmen bewegen en hoe anders het is als je arm door het water beweegt of juist uit het water komt. Zo kun je dit ook voelen bij wandelen, dansen of hardlopen.
Sporten waarbij je moet opletten, zoals kickboxen of wandklimmen helpen ook, want als je dan niet oplet gaat het mis. Hierdoor dwing je jezelf om in het hier en nu te leven(4).
Tip 3: Maak een connectie met anderen
Wellicht vind je het erg lastig om gezellig te doen en om met mensen te praten. Toch zijn we sociale dieren en vinden we het op de lange termijn prettig om andere mensen om ons heen te hebben. Door na een traumatische gebeurtenis met mensen af te spreken bij wie jij je veilig en geliefd voelt zorg je ervoor dat je zenuwen sneller weer normaal functioneren.
Om zo’n afspraak vloeiender te laten verlopen kun je eerst nog even bewegen. Je kunt bijvoorbeeld even rek- en strekoefeningen doen of wat pushups om de spanning in je lichaam te verminderen.
Het praten kun je bevorderen door van te voren wat vocale oefeningen te doen. Dit klinkt misschien heel gek, maar dit werkt om je mentaal open te stellen voor sociale activiteiten. Talent is niet nodig.
Je gaat gewoon zitten en maakt een “hmmm” geluid. Dit kun je op verschillende toonhoogten doen tot je er een hebt gevonden die je een warm en prettig gevoel geeft.
Als je merkt dat je meer contact wilt hebben met andere mensen en het gevoel van macht over je eigen leven terug wilt hebben kan het helpen van andere mensen die een vergelijkbaar probleem hebben meegemaakt je helpen. Dit geeft je een nuttig gevoel en helpt ook om in te zien dat je zelf macht over je leven hebt.
Wil je meer weten over het nut van hypnose en andere mentale technieken, zoals mindfulness, bekijk dan de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland of kom naar een seminar.
Bronnen:
https://www.nimh.nih.gov/health/topics/post-traumatic-stress-disorder-ptsd/index.shtml
http://psycnet.apa.org/journals/ccp/73/2/334/
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jclp.20853/full
http://www.helpguide.org/articles/ptsd-trauma/post-traumatic-stress-disorder.htm
