Er wordt wel eens gezegd dat niets zo gevaarlijk is als een groep puberjongens. Die zetten elkaar namelijk onder druk om domme dingen te doen, zoals van een hoge brug afspringen om een mooie duik in het water te maken. Gevolg is dat iemand zijn nek breekt.
Een moeder die zegt “Als hij van de brug af springt, wat doe jij dan?” op zo’n toon van “dat doe je toch niet”, komt totaal niet binnen. Natuurlijk doet hij dat wel, want hij is net zo stoer en mannelijk als zijn vriend.
Dit is een bekend voorbeeld van sociale druk, maar sociale druk kan ook heel subtiel gaan en voordat je het weet doe je iets of zeg je iets waar je eigenlijk helemaal niet achter staat.
Hoe zit dat nu, en wat kun je hiertegen doen? In dit blogartikel gaan we er dieper op in.
Wat is sociale druk?
Er zijn eigenlijk meerdere vormen van sociale druk. De meeste mensen kennen de sociale druk wel van dat je je op een bepaalde manier gedraagt, omdat je ergens bij wilt horen.
Dit wordt ook wel conformiteit genoemd. Je conformeert je naar “de groep”. Hierdoor kan het zo vervelend zijn om “foute vrienden” te hebben, want voordat je het weet conformeer je je naar drugsgebruik.
Een andere vorm van sociale druk is de druk die je kunt ervaren als iemand je een opdracht geeft om iets wel of niet te doen. Je past je dan aan aan iemand met autoriteit, zoals je baas of de “leider” van je vriendengroepje. Tijdens de coronaperiode hebben we ook veel van deze vorm van sociale druk ervaren, al is het maar omdat je destijds een mondkapje op deed.
Het had natuurlijk ook nog andere redenen, maar het kwam uiteindelijk wel door een opdracht van een autoriteit.
Dit wordt ook wel gehoorzaamheid genoemd.
Als laatste kun je ook nog je gedrag en zelfs je mening aanpassen aan anderen, zonder dat er dwang is. Dit wordt ook wel volgzaamheid genoemd[1].
Wat wel interessant is, is dat hypnotherapie ook gebruikmaakt van volgzaamheid. Het is in ieder geval iets om te controleren om te zien hoe “makkelijk” of “moeilijk” een hypnotherapiesessie met een cliënt zal gaan.
Dit laat direct zien dat sociale druk niet per se slecht is, maar we gaan toch even kijken naar de voor- en nadelen.
Risico’s van sociale druk
Sociale druk heeft een aantal “gevaren” in zich. Het kan namelijk zomaar zijn dat je risico’s aangaat onder sociale druk die je normaal gesproken niet zou aangaan. Denk bijvoorbeeld aan toch nog even een onveilige kruising overrijden, omdat iemand achter je aan het toeteren is. Een vorm van sociale druk[2].
Sociale druk kan er zelfs voor zorgen dat je dingen anders ziet dan ze in werkelijkheid zijn. Je kunt dus zeggen dat iets groen is, terwijl het rood is onder sociale druk. Er zijn situaties waarin je dingen kunt gaan zien die niet kloppen, doordat er sprake is van sociale druk. Terwijl je die dingen wel goed had kunnen zien als je in je eentje was[3].
Sociale druk kan er dus voor zorgen dat je dingen doet die onveilig zijn en dat je de waarheid niet goed kunt “zien”.
Voordelen van sociale druk
Sociale druk kan echter ook voordelen hebben. We zijn immers sociale wezens.
Sociale druk kan ervoor zorgen dat je het gevoel krijgt dat je iets “moet” doen of “zou moeten” doen. Je merkt bijvoorbeeld op dat andere mensen verwachtingen hebben van jou en daaraan conformeren kan ervoor zorgen dat je geaccepteerd wordt in de groep en dat je een goede reputatie krijgt.
Op die manier kan sociale druk er ook voor zorgen dat je overleving verbetert, omdat je een goede reputatie krijgt door te doen “zoals het hoort”[4].
Het is echter wel heel belangrijk dat je wil doen zoals het hoort bij een groepje mensen die je verder helpen, en niet een groep mensen die je juist de afgrond in helpen. Daarom is het belangrijk om bewust te kiezen met wie je omgaat.
Onder bepaalde omstandigheden kan sociale druk je prestaties verbeteren[5]. Denk bijvoorbeeld aan sporters die goede prestaties neerzetten als ze worden aangemoedigd door publiek, en wedstrijden die veel slechter verlopen als er geen publiek bij is.
Omgaan met sociale druk
Met sociale druk kunnen omgaan heeft ook veel te maken met grenzen stellen. Van wie ga je je wel wat aantrekken en van wie niet?
Wat doe je met dat gevoel van “wat je zou moeten doen” of “hoe het hoort”.
Er zijn een aantal dingen om je af te vragen, namelijk:
- Klopt mijn gevoel wel?
- Wil ik wel doen zoals “deze groep” mij laat voelen hoe ik moet doen?
Weten wie je bent, wat je belangrijk vindt en hoe jij wilt zijn is dus belangrijk om weerstand te kunnen bieden aan negatieve sociale druk.
Om dit goed te kunnen doen is het belangrijk dat je zelfvertrouwen en zelfkennis hebt.
Een belangrijk onderdeel van hypnotherapie is het versterken van iemands zelfvertrouwen en ego, om veranderingen in het onderbewuste goed “vast” te zetten. Zodat de positieve verandering ook in het leven blijft.
Hiervoor worden suggesties gebruikt die bijvoorbeeld zelfwaardering en eigenwaarde versterken.
Sociale druk en grenzen stellen
Daarnaast is zelfcontrole versterken erg belangrijk. Hypnotherapie wordt bijvoorbeeld veel gebruikt om verslavingen aan te pakken en om terugvallen te voorkomen. Dit komt onder andere doordat de zelfcontrole wordt verbeterd en hiermee rekening wordt gehouden met het kunnen weerstaan van sociale druk om drugs te gebruiken[6].
De meeste verslaafden krijgen namelijk een terugval als ze weer terugkomen in hun “oude” sociale leven en als ze dan door hun “vrienden” de sociale druk ervaren om toch nog even een pilletje of iets dergelijks te nemen.
In hypnose kan er bijvoorbeeld geoefend worden hoe je nee zegt tegen dit soort momenten, of hoe je er zelfs bewust voor kunt kiezen om bepaalde mensen niet te zien. Je kunt het bijvoorbeeld visualiseren.
Persoonlijk heb ik ervaren dat als je echt klaar bent met “dat leven”, die mensen op de een of andere manier niet meer in je leven komen. Toen bij mij de knop omging heb ik mensen ook jarenlang niet meer gezien en ben ik juist mensen tegengekomen die pasten bij mijn nieuwe levensdoelen. Die uiteindelijk geleid hebben tot het Hypnose Instituut Nederland.
Sociale druk en jezelf zijn
Sociale druk voelen kan ook een bron zijn van het ontstaan van allerlei sociale angsten. Je krijgt bijvoorbeeld het gevoel dat iedereen een mening over je heeft als je niet doet zoals “het hoort” en als jouw gevoel over hoe “het hoort” totaal verschilt van wie je voelt wie je bent kan dit heel beangstigend zijn.
Hypnose in combinatie met cognitieve gedragstherapie helpt heel goed tegen allerlei angststoornissen[7] en dus bij sociale angsten.
Dit wordt onder andere gedaan met visualisaties en ontspanningsoefeningen.
Je kunt bijvoorbeeld sociale druk “voelen” in je lichaam. Er bouwt zich een bepaalde spanning op als je moet voldoen aan iets wat niet helemaal voelt zoals je het zou willen.
Dat geeft spanning en “nee” zeggen of voor jezelf kiezen kan die spanning verergeren. Je gaat immers tegen “de groep” in.
Door te leren hoe je in dit soort situaties je lichaam kunt ontspannen zorg je ervoor dat de spanning van je lichaam de mentale gevolgen niet versterkt. Hierdoor blijft de angst klein - of zelfs helemaal weg - en kun je eenvoudiger jezelf zijn.
De visualisaties helpen je om te oefenen om jezelf te kunnen zijn. Zo kun je visualiseren hoe je je voelt en hoe je doet op bijvoorbeeld een feest of wanneer je een presentatie moet geven.
Ook de combinatie van hypnotherapie met Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP) is populair en helpt mensen met sociale angsten. In een casestudie is hypnose met NLP gebruikt om een jongen van 20 te helpen die ernstig last had van sociale angsten. Door de therapie kwamen ze erachter dat de oorsprong in een trauma zat. Het oplossen van het trauma, loste de sociale angst op.
NLP is ook een belangrijk onderdeel van de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland.
Hypnose leren
Hypnose kan dus erg veel doen om mensen te helpen met hun zelfkennis, het bewaken van grenzen en de bewustwording van de invloed van sociale druk.
Door hypnose te leren kun je als coach of hypnotherapeut mensen helpen om zichzelf te zijn en om met sociale druk om te gaan. Het maakt niet uit of dit gaat om druk om van drugs af te blijven, of druk om dingen te doen die gewoon niet bij je passen.
Kom eens naar een gratis online masterclass voor een kennismaking.
Of schrijf je gelijk in voor een van onze evenementen of opleidingen.
Klik hier voor meer informatie over onze opleidingen.
Heb je vragen over de opleiding? Plan een persoonlijk gesprek in. Klik hier.
Bronnen:
