Zelfbeheersing, het kan op van alles van toepassing zijn waarbij je eigenlijk tegen jezelf nee moet zeggen of juist “Ja! Doe het nu”. Uit onderzoek blijkt dat als kinderen genoeg zelfbeheersing hebben om bijvoorbeeld het eten van iets lekkers uit te stellen, omdat ze weten dat ze later meer van dat lekkers krijgen, de kans groot is dat dit kind een succesvolle volwassene wordt.
Ook in het volwassen leven is zelfbeheersing nog steeds van belang om succesvol te zijn, wat je doel dan ook is. Daarom ga ik in dit blog in op manieren waarop je jouw zelfbeheersing kunt verbeteren.
Wat betekent zelfbeheersing?
Zelfbeheersing betekent dat je tegen je instinct of impuls in iets niet kunt doen of juist iets kunt doen waar je niet direct zin in hebt. Dit is een kwaliteit die ons voor een groot deel onderscheid van onze voorouders en een groot deel van het dierenrijk.
Je kunt dieren wel trainen om gedrag uit te stellen, zoals wanneer je bij een hond een snoepje op de neus legt totdat hij het mag eten, maar het is niet helemaal hetzelfde als de zelfbeheersing van mensen.
In plaats van dat je op een prikkel, zoals een aanbieding, impulsief reageert en direct gebruikmaakt van de aanbieding, weeg je verschillende opties af. Is de aankoop bijvoorbeeld wel noodzakelijk? Is er een alternatief voor de aankoop? Dit soort afwegingen bij een impuls is een vorm van zelfbeheersing die kenmerkend is voor mensen.
Een andere prikkel die je met goede zelfbeheersing kunt negeren is de prikkel om te stoppen met werken of om te stoppen met het maken van je huiswerk. Zelfbeheersing zorgt er dan juist voor dat je wel doorgaat met werken of het maken van je huiswerk. In dat geval wordt zelfbeheersing ook wel discipline genoemd.
Wanneer heb je meer zelfbeheersing nodig?
Zelfbeheersing kun je in allerlei situaties nodig hebben. Sociale relaties, het bereiken van persoonlijke doelen, het bereiken van zakelijke doelen en voor je gezondheid.
Zelfbeheersing in sociale relaties
In relaties kunnen allerlei emoties worden opgeroepen. Je kunt bijvoorbeeld jaloers worden als je partner zonder jou ergens naartoe gaat. Zelfbeheersing en liefde zorgen er dan voor dat je niet als een totale idioot het leven van de ander probeert te controleren. Sommige mensen hebben hier zelfbeheersing voor nodig, andere mensen niet.
Een andere emotie in relaties, zoals met kinderen of collega’s, is irritatie of woede. Hoe groot is de verleiding vaak niet om iemand een tik te verkopen of te gaan pesten?
Gebrek aan zelfbeheersing is vaak iets waardoor problemen, zoals kindermishandeling of geweld op het werk, ontstaan. In plaats van als volwassen personen te reageren is de impuls om te gaan slaan groter dan de zelfbeheersing.
Zelfbeheersing in het bereiken van persoonlijke doelen
Voor persoonlijke doelen is het ook belangrijk om zelfbeheersing te hebben. Een persoonlijk doel waar de meeste mensen weleens mee te maken hebben is afvallen. Zelfbeheersing bij voeding is voor veel mensen een van de lastigste dingen die er is.
Vooral als je al iets lekkers in huis hebt is het erg lastig om te laten staan.
Vette voeding niet kopen wil vaak nog wel lukken, maar als je een huishouden deelt met iemand die niet wil afvallen moet je soms toch echt drie keer nadenken voordat je naar die koelkast loopt.
Zelfbeheersing voor het bereiken van zakelijke doelen
Werk komt voor het meisje. Dit is een uitspraak die in Nederland vaak gebruikt wordt, meestal door ouders. In ieder geval slaat het op de zelfbeheersing een sterke je hebt om te werken, of zoals eerder genoemd om huiswerk te maken.
Vooral als ondernemer die zijn/haar eigen tijden bepaalt is het aantrekkelijk om bij mooi weer toch een dag vrij te nemen, maar dan bereik je zakelijke doelen toch minder snel.
Zelfbeheersing is dus ook dan van levensbelang om succes te behalen.
Zelfbeheersing voor je gezondheid
Verslavingen zijn vaak de meest ongezonde gewoonte die je kunt hebben. Net zoals je bij afvallen eten moet laten staan moet je bij afkicken het verslavende middel laten staan. Hiervoor is bijna extra veel zelfbeheersing nodig omdat de verslaving ontzettend sterke verlangens oproept.
Uit onderzoek blijkt ook dat mensen met een lage zelfbeheersing vaak meer risico’s nemen dan mensen met een hogere zelfbeheersing. Hierdoor kunnen dingen ook vaker misgaan waardoor de kans groter wordt dat mensen zichzelf als slachtoffer zien. Een gezonde mate van zelfbeheersing is daarom ook belangrijk voor je mentale gezondheid.
Zelfbeheersing leren, hoe doe je dat?
Voor welk doel je ook zelfbeheersing wilt leren, het is zeker mogelijk en soms is het ook nog eens makkelijker dan je denkt.
Zelfbeheersing voor mentale verslavingen
In het geval van sommige mentale verslavingen kan hypnose al een grote oplossing zijn om het verlangen naar het middel te stoppen, waardoor je zelfbeheersing niet eens super goed verbeterd hoeft te worden.
De verslaving wordt dan in je onbewuste ontzettend onaantrekkelijk gemaakt. Hierdoor walg je van het idee om het verslavende middel te gebruiken. Dit kan bijvoorbeeld bij verslavingen aan pillen of wiet.
Bij alcoholverslaving kan dit ook, maar omdat je ook lichamelijk verslaafd raakt aan alcohol is het belangrijk om begeleiding te krijgen bij het afkicken. De lichamelijke klachten kunnen erg heftig zijn, zelfbeheersing is dan lastig en daarbij is medisch ingrijpen soms nodig.
Zelfbeheersing leren voor zakelijke doelen
Juist in je zakelijke leven is zelfbeheersing van belang. Misschien heb je veel te doen op een dag en dan is focus iets wat je nodig hebt. Een manier om die zelfbeheersing te versterken is door gebruik te maken van mindfulness.
Door mindfulness kun je met je aandacht bij je werk blijven. Uit onderzoek blijkt dat veel mensen zich laten afleiden door e-mails en sociale media. Door mindfulness herken je het sneller als je je daardoor laat afleiden en kun je daardoor sneller je zelfbeheersing weer oppakken door gewoon je aandacht te hebben bij het werk dat je nodig hebt.
Zelfbeheersing leren voor het bereiken van persoonlijke doelen
Ook voor het bereiken van persoonlijke doelen kan zelfbeheersing worden aangeleerd. Bij diëten is zelfbeheersing ontzettend belangrijk, vooral omdat je op bijna elke straathoek wel iets (ongezonds) kunt eten. Het onderzoek laat ook zien dat als je een sterke zelfbeheersing hebt dit voor een significante verlaging van je gewicht in 4 maanden zorgt.
Mindfulness kan ook bij dit soort persoonlijke doelen helpen om je zelfbeheersing te vergroten. Mindful eten is bijvoorbeeld handig als je eigenlijk alleen maar gezond wilt eten. Ik heb zelf eens gemerkt dat een pizza mij gewoon niet meer smaakte toen ik hem mindful opat omdat ik opeens doorkreeg dat ik alleen maar vet aan het eten was.
Zelfbeheersing leren voor sociale relaties
Zelfbeheersing in sociale situaties is een van de belangrijkste vaardigheden die je kunt hebben. Het zorgt ervoor dat je die relaties kunt versterken en het zorgt ervoor dat je minder risico op afwijzing loopt door asociaal gedrag.
Ook in relaties is mindfulness de manier om je zelfcontrole te verbeteren. Hierdoor reageer je vaak al minder impulsief. Dit geldt voor romantische relaties en voor de relatie met je kinderen.
Daarnaast is het bepalen van een intentie voor de dag ook een goede manier om die zelfbeheersing te versterken. Bij elke beslissing die je maakt ga je na of je dat dichter bij je intentie brengt of juist niet. Deze intenties kunnen zijn:
- Vandaag ben ik behulpzaam.
- Vandaag ben ik positief.
- Vandaag ga ik relaties verdiepen.
Kan je zelfbeheersing opraken?
Juist omdat zelfbeheersing iets is dat je sterk moet maken denken mensen ook dat je zelfbeheersing op kan raken. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt ook dat als je beslissingen hebt gemaakt die je zelfbeheersing bij de volgende beslissing al ietsje zwakker maakt.
Dit verklaart ook waarom kinderen bij sommige mensen zo zeuren, omdat je toch een keer je zelfbeheersing verliest en je kind zijn/haar zin geeft.
Opraken is echter niet echt wat het is, want je kunt het ook weer opladen. Probeer daarom op een dag in een situatie te komen dat het maken van beslissingen zo min mogelijk nodig is. Of probeer ervoor te zorgen dat er grotere periodes van tijd tussen de beslissingen zitten om je zelfbeheersing weer op te laden.
Algemene tips om je zelfbeheersing te versterken
Goede gewoonten zijn ook aan te leren om je zelfbeheersing te versterken. Daarom heb ik nog een aantal algemene tips voor meer zelfbeheersing.
Tip 1: Maak elke dag je bed op
Door elke dag je bed op te maken begin je de dag direct met een goede gewoonte. Die trend kun je dan de rest van de dag aanhouden.
Tip 2: Vermijd ongezonde plekken
Of dit nu mensen zijn die vervelend zijn of een fastfoodrestaurant vermijd plekken waar je jouw zelfbeheersing sneller verliest. Hierdoor wordt de verleiding om iets stoms te doen ook een stuk kleiner.
Tip 3: Visualiseer verleidingen om je perceptie te veranderen
Als je bijvoorbeeld verleid bent om iets ongezonds te eten kun je visualiseren dat wat je ziet juist een foto is en niet iets grijpbaars of wellicht dat je het als iets anders visualiseert dan het is. In een onderzoek uit de jaren 60 visualiseerden kinderen marshmallows als wolkjes waardoor de verleiding om ze op te eten een stuk kleiner werd.
Wil je meer weten over mentale technieken om je zelfbeheersing te verbeteren of om andere mensen daarmee te helpen? Bekijk dan de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland.
Bronnen:
https://www.psychologytoday.com/basics/self-control
http://psycnet.apa.org/journals/mot/1/S/19/
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1745-9125.12030/full
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/bjhp.12053/full
https://www.psychologytoday.com/blog/open-gently/201505/8-ways-boost-your-self-control
