Relativeren is een kunst die soms heel erg van pas kan komen in het leven. Als je van elke mug een olifant maakt kan dit veel stress opleveren. Elke prikkel in je leven zorgt voor een aaneenschakeling van reacties al is het alleen maar in gedachten. Dit kan ontzettend veel onrust creëren in je gedachten en emoties opwekken die niet rustgevend zijn. Door problemen en gebeurtenissen te kunnen relativeren voorkom je onnodige stress.
Daarom ga ik in dit artikel in op wat relativeren is en hoe je kunt leren relativeren.
Wat betekent relativeren?
Relativeren is niet een karaktereigenschap, maar een werkwoord. Relativeren is iets dat je kunt leren. Het houdt de kunst in van het in nieuw perspectief zetten van een probleem met als doel het probleem kleiner te maken of kleiner te laten lijken.
Als je bijvoorbeeld vaak van een mug een olifant maakt is het de bedoeling om die olifant weer in de mug te laten veranderen door te relativeren.
Een paar voorbeelden van relativeren zijn:
Je moet door omstandigheden je auto verkopen, waardoor je geen vervoersmiddel meer denkt te hebben.
Je kunt dit probleem relativeren door te denken dat het openbaar vervoer in Nederland ook heel goed is en je de meeste plekken ook wel met de fiets kunt bereiken.
Door deze manier van relativeren lijkt het probleem van geen eigen vervoersmiddel kleiner doordat er alternatieven zijn.
Een andere manier om dit probleem te relativeren is door te zeggen:
Ik hoef in ieder geval niet mijn huis te verkopen.
Door je probleem tegenover een groter probleem te zetten waar je geen last van hebt kunt je een gevoel van opluchting ervaren, terwijl je toch in een minder leuke situatie zit.
Een veelgemaakte opmerking door anderen om je te helpen met relativeren is bijvoorbeeld dat je probleem niet het einde van de wereld is. Dit kan op zo’n moment heel vervelend zijn omdat jij het gevoel hebt dat je probleem wél het einde van jouw wereld is. Als je hierdoor totaal van streek raakt is het belangrijk om weer te leren relativeren.
Niet kunnen relativeren
Als je het lastig vindt om te relativeren is het belangrijk om eens in kaart te brengen wat er nu eigenlijk gebeurt op een moment waarop je eigenlijk zou moeten relativeren.
Wanneer je niet kunt relativeren kan dit leiden tot een paniekaanval als je een probleem hebt dat onoverkomelijk lijkt.
Door het niet kunnen relativeren kun je bijvoorbeeld denken dat als je jouw auto moet verkopen je daardoor je baan kwijtraakt, want hoe ga je dan immers naar je werk? Vervolgens leg je de connectie dat als je je baan kwijtraakt dit je je huis gaat kosten, want waar betaal je die huur van? Dan komt de connectie dat je zonder huis totaal van de sociale ladder afkukelt, mensen willen niet meer met je geassocieerd worden en je komt zonder dak boven je hoofd in een sociaal isolement alleen over de straat te zwerven.
Op die manier kan het moeten verkopen van je auto een probleem worden dat voor jou betekent dat je dakloos wordt en zonder vrienden zit, terwijl dat helemaal niet aan de hand is.
Dit niet kunnen relativeren en het blijven leggen van connecties kan een verlammend effect hebben. Het probleem wordt zo groot dat je de oplossing niet meer kunt zien. Hier komt ook de uitspraak door de bomen het bos niet meer zien vandaan.
Hierdoor blijf je je zorgen maken over het probleem in plaats van dat je naar een oplossing werkt. Dit werken naar een oplossing kan al een relativerend effect hebben.
Het niet kunnen relativeren betekent niet automatisch dat je emotioneel overgevoelig bent. Als je emotioneel gevoelig bent kunnen angsten en zorgen wellicht sneller getriggerd worden, maar iedereen heeft weleens last van het niet kunnen relativeren van een probleem.
Leren relativeren
Niet kunnen relativeren betekent niet dat je nooit kunt relativeren. Het kan ook betekenen dat je in bepaalde gebieden in je leven het lastig vindt om te relativeren. Die blokkade kan bijvoorbeeld plaatsvinden bij problemen in de volgende sferen.
- Werk
- Relaties
- Geld
- Woning
- Familie
- Vrienden
Om te leren relativeren is het in eerste instantie belangrijk om te weten op welke vlakken in je leven je het lastig vindt om problemen weer in het juiste perspectief te zetten.
Als je toch merkt dat je bij elk probleem het probleem onevenredig groot kunt maken kan er meer aan de hand zijn.
Oorzaak van het niet kunnen relativeren achterhalen
Tijdens hypnotherapie kan de therapeut je helpen om te achterhalen op welk vlak je het lastig vindt om te relativeren en waarom dit zo is.
De blokkade kan bijvoorbeeld ooit in je leven zijn ontstaan toen iemand je het belang van een bepaalde situatie heeft uitgelegd en dit diep in je onderbewustzijn is doorgedrongen.
Daarnaast kun je bepaalde overtuigingen hebben die jouw kijk op het probleem zodanig veranderen dat relativeren lastig wordt.
In beide gevallen kan een hypnotherapeut je helpen met het achterhalen van de oorzaak. Als dit bijvoorbeeld een bepaalde gebeurtenis in je leven is geweest kan dat met regressietherapie.
Aan de andere kant kan de hypnotherapeut doorvragen naar waarom iets gaat zoals het gaat.
In sommige gevallen kun je ook merken dat bij een probleem in een bepaalde hoek zich een bepaald ritueel volbrengt. Bijvoorbeeld als je familie een probleem met je heeft of jij een probleem met je familie hebt kun je elke keer hetzelfde soort gedrag en gedachten hebben waardoor het probleem groter wordt dan het is.
Tijdens hypnotherapie kan dit ritueel in kaart worden gebracht en doorbroken worden waardoor je in de toekomst eerder aan de oplossing van het probleem kunt werken.
Technieken om beter te relativeren
Relativeren betekent in eerste instantie het groter maken van het probleem stoppen. Al die connecties van problemen die groter zijn dan het huidige probleem stop je door in het hier en nu te zijn. Dit kan onder andere met mindfulness.
Mindfulness
Met mindfulness houd je jouw gedachten in de gaten. Als je merkt dat je gedachten het probleem groter maken dan het is, is het belangrijk om je op het hier en nu te focussen. Dit kan onder andere door even je ogen te sluiten en diep adem te halen(1).
Door even de connectie met je lichaam te voelen en al je zintuigen langs te lopen maak je ook weer de connectie tussen het hier en nu en zorg je ervoor dat je gedachten niet naar de toekomstvoorspellingen gaan.
Vervolgens kun je kijken naar wat je wel hebt.
Kijken naar wat je wel hebt
In het liedje “Ain’t got no, I got life” van Nina Simone wordt heel duidelijk dat problemen van alles kunnen betekenen, maar dat als je leeft er eigenlijk niets aan de hand is.
Door te kijken naar wat geen probleem is, wordt het probleem dat je probeert te relativeren een stuk kleiner en krijgt het veel minder impact op je leven en je gedachten.
Wat kun je eraan doen?
Iets anders dat je kunt doen om te relativeren is door jezelf de vraag te stellen of je iets aan het probleem kunt doen of niet. Zoals in het voorbeeld van de auto is de oplossing dat je de fiets pakt of gebruik maakt van het openbaar vervoer, een brommer koopt of wellicht met een collega carpoolen. Dat zijn al 4 alternatieven.
Als je er niets aan kunt doen is het vooral belangrijk om het probleem los te laten, anders werkt het alleen maar frustrerend.
Vergelijk jezelf met het universum
Soms lijkt een probleem heel groot, maar als je ziet welke plaats de aarde, de mensheid en de mens in het universum speelt zijn we alleen maar stof in de wind. Wat we doen maakt eigenlijk voor het universum niets uit. De aarde blijft draaien, het heelal blijft uitdijen. Dus die auto die verkocht moet worden maakt niets uit (2).
Te goed kunnen relativeren
De laatste techniek waarin je jezelf met het universum vergelijkt is niet altijd goed. Als je te goed kunt relativeren kan dit leiden tot verwaarlozing van jezelf en je relaties. Als je heel goed kunt relativeren kun je daar zelfs depressief van worden, want niets doet er nog toe.
Aan de andere kant kan dit heel bevrijdend werken doordat je dan veel minder stress ervaart en je meer van je leven kunt genieten.
Relativeren voor de juiste proporties
Het is dus belangrijk om problemen in de juiste proporties te zien en te zien voor wat ze zijn(3). Relativeren is belangrijk om het overzicht te houden en minder last te hebben van stress waardoor je met heldere gedachten kunt werken aan een oplossing.
Relativeren moet er niet toe leiden dat je het probleem niet oplost. Relativeren moet ertoe leiden dat je kalm blijft en problemen het hoofd kunt bieden.
Door op een goede manier te kunnen relativeren maak je je minder zorgen en kun je meer genieten van het leven. Daarbij is het een goed hulpmiddel om problemen voor jezelf en anderen beter op te kunnen lossen.
Wil je meer weten over mentale technieken die je kwaliteit van leven kunnen verbeteren en waarmee je anderen kunt helpen? Kom eens naar een gratis online masterclass over hypnose of bekijk de opleidingen van het Hypnose Instituut Nederland.
Pin ook deze handige infographic ter geheugensteuntje:
Bronnen:
