Slachtoffer zijn van iets of je zo voelen is ontzettend vervelend. Je voelt je kwetsbaar en aangevallen. Dit kan een hoop stress opleveren, dus wat kun je doen om te stoppen met een slachtoffer te zijn (ook al is dat misschien wel iets wat je bent), maar hoe kun je stoppen met je een slachtoffer te voelen ongeacht wat er ook is gebeurd.
Slachtoffer betekenis
Eerst kan het handig zijn om te weten wat de definitie van slachtofferschap nu eigenlijk is. Als je de Van Dale erbij pakt krijg je twee betekenissen:
- Offerdier dat op een altaar werd geslacht.
- Iemand die buiten zijn schuld lichamelijke, financiële of geestelijke schade lijdt; Iemand die het moet ontgelden[1].
In dit blog hebben we het vooral over de tweede definitie van slachtoffer. Het is natuurlijk verschrikkelijk als je buiten je schuld om schade lijdt of hebt geleden. Maar op een gegeven moment wil je toch verder kunnen met je leven, zonder dat het gevoel van slachtoffer zijn op je schouders drukt.
Hoe kun je dat nu doen?
Slachtofferrol
Iets om je te realiseren is dat wanneer je de schade hebt hersteld en je je toch een slachtoffer blijft voelen of je zo blijft gedragen, dat je in een soort slachtofferrol kunt komen.
Onderzoek laat zien dat in maatschappijen waarin rechtvaardigheid een ding is, zoals met een werkende rechtstaat, mensen zichzelf sneller een slachtoffer noemen[2].
Let op! Sommige mensen hebben zich deze rol ook aangemeten, terwijl ze in eerste instantie niet eens een slachtoffer zijn.
Maar het kan dus zo zijn dat je ergens hebt gemerkt dat als jij een slachtoffer bent dit blijkbaar bepaalde voordelen heeft. Het kan dan aantrekkelijk voelen om je te blijven opstellen als slachtoffer.
Toch kun je op een gegeven moment ook dan merken dat dit niet meer iets is wat je wilt doen of wat voor je werkt. Je wilt je weer sterk en krachtig voelen.
Dus hoe kom je dan af van het gevoel van slachtoffer zijn?
Dan kan er ook nog iets heel anders gebeuren. Je bent slachtoffer geworden, je neemt wraak en vervolgens neemt die ander ook weer wraak. Dan kan het opeens heel onduidelijk worden wie nu eigenlijk het slachtoffer is.
Oefening:
Een leuke oefening die je dan kunt doen is deze zin in de gaten houden:
“Ik ben niet het slachtoffer van de wereld die ik zie.”
Dit idee pas je toe op de wereld om je heen en jouw innerlijke wereld.
Je kunt twee keer per dag een langere oefenperiode hebben van drie tot vijf minuten. Bijvoorbeeld ’s ochtends als je wakker wordt en voor het slapengaan. Kijk in die tijd langzaam om je heen en herhaal het idee. Sluit je ogen en pas hetzelfde idee op je innerlijke wereld toe. Je ontsnapt dan direct aan beide, want je uiterlijke wereld wordt bepaald door de innerlijke wereld.
Zie alles, al je gedachten, zo gelijkmoedig mogelijk komen en gaan. Blijf niet stilstaan bij wat je “ziet”, maar laat de stroom voorbij gaan.
Herhaal het idee vandaag zo vaak je wilt, terwijl je jouw gedachten observeert, zonder hierbij haastig te zijn.
Beluister ook deze podcast:
https://www.buzzsprout.com/195236/7577164-eciw-les-31?t=0
Dit is slechts een kleine oefening die je zelf kunt toepassen, maar daarnaast is er nog veel meer wat je kunt doen om je niet het slachtoffer van de wereld of van wie dan ook te voelen.
Stoppen met het slachtoffer zijn stopt pesten
Als het je namelijk lukt om tegen jezelf te zeggen dat je niet het slachtoffer bent, kan dit veel voor je opleveren. Als je nu bijvoorbeeld slachtoffer bent van pesten kan het stoppen van dit gevoel ervoor zorgen dat het pesten zelf daadwerkelijk stopt. Bij kinderen kan dit in ieder geval gebeuren.
De kinderen waar we het over hebben waren eigenlijk pubers. Een van die pubers, een meisje, wist aan het pesten te ontkomen door status op te bouwen. Door zich inderdaad anders te gaan gedragen en dat werd opeens als cool gezien. Ergens goed in zijn en connecties leggen met andere kinderen kan heel goed helpen. Aan het einde van haar schoolperiode was ze juist een van de populairste meiden (in ieder geval in haar herinnering). Het verhaal dat je jezelf vertelt is dus van belang en durven experimenteren om te zien hoe mensen daarop antwoorden.
Een ander slachtoffer overwon het pesten door op een gegeven moment te zeggen dat het genoeg was en dat het moest stoppen, vervolgens is ze naar huis gelopen in haar gymkleding. Dit kwam omdat ze zich niet meer herkende in het verhaal van de pesters en in het zijn van een slachtoffer. Blijkbaar was dit voldoende om het te laten stoppen.
Een derde slachtoffer zag zichzelf ook niet als slachtoffer, maar was wel bang om gepest te worden. Hij probeerde juist door humor en het maken van grappen (soms over andere klasgenootjes) niet gepest te worden[3].
Een belangrijke overeenkomst van deze drie verhalen is dat je je vooral niet ziet als iemand die het verdient om een slachtoffer te zijn. In het ene geval kwam het niet eens in iemand op om zichzelf als slachtoffer te zien en in de andere gevallen werd het door andere factoren op een gegeven moment duidelijk dat het zijn van een slachtoffer niet iets was wat ze waren. Op een gegeven moment hoorde het slachtoffer zijn gewoon niet meer bij de identiteit van deze pubers, waardoor het pesten ook stopte.
Beeld over jezelf veranderen
Het kan dus verstandig zijn om de identiteit van slachtoffer los te laten. Hoe erg je ook slachtoffer bent geweest.
In plaats daarvan kun je jezelf ook zien als:
- Overlever
- Overwinnaar
- Dader
- Winnaar
- Held
Het vernieuwen van jezelf is namelijk een strategie die mensen toepassen om een persoonlijke crisis te overwinnen. Hierbij gaat het niet alleen om een leuke make-over, wat wel een onderdeel is van zelfvernieuwing, maar ook over het opnieuw definiëren van jezelf[4].
Soms is het lastig om jezelf opnieuw te definiëren en jezelf een nieuw verhaal te geven. In dat geval kan een hypnosetechniek die future-pacing heet je helpen om juist meer toekomstgericht te worden. Dit kan je ook helpen met het vernieuwen van jezelf.
Dit is eigenlijk het tegenovergestelde van een regressie. In plaats van dat je naar je verleden gaat kijken om daar iets op te lossen, ga je juist naar je toekomst kijken.
Je visualiseert dan met behulp van de hypnotherapeut waar jij over bijvoorbeeld een jaar vanaf nu wilt zijn. Hoe jij dan bent en hoe je leven er dan uitziet. Vervolgens zet je telkens een stapje terug tot het moment van de therapie. Dit geeft je een duidelijk plan, een duidelijke manier waarop jij jezelf kunt herdefiniëren.
Dit is een gevorderde techniek die bij het Hypnose Instituut Nederland in de derde opleiding geleerd wordt.
Vergeving om je niet meer het slachtoffer te voelen
Iets anders dat kan helpen om je niet meer het slachtoffer te voelen is om de dader te vergeven. Dit betekent niet dat wat is gebeurd opeens oké is. Dit betekent vooral dat je er geen energie meer aan gaat besteden om er een oordeel over te hebben.
Dit kan je helpen om weer voorwaarts te gaan in je leven.
Iemand vergeven kan op meerdere manieren.
Je kunt bijvoorbeeld kijken naar hoe iemand überhaupt op het punt in zijn leven is gekomen dat hij/zij jou wat aan wilde doen. Door begrip kun je soms makkelijker vergeven.
Een andere manier is om in gedachten wraak te nemen op die persoon. Je kunt in gedachten die persoon van alles aandoen. Net zo lang totdat je het zielig begint te vinden. Dan kun je ook eenvoudiger op het punt van vergeving komen, zodat je verder kunt gaan met het beeld van jezelf te veranderen.
Hiermee kan een hypnotherapeut je ook helpen.
Hypnose om je nieuwe jij vast te houden
Naast al deze technieken en tips kan hypnose en zelfhypnose je helpen om je nieuwe kijk op jezelf vast te houden, zodat je niet terugvalt in het gevoel van slachtofferschap.
Zo kun je bijvoorbeeld een zelfhypnose geleide visualisatie meekrijgen van je therapeut die je dagelijks kunt beluisteren. Daarnaast kun je ook affirmaties of suggesties meekrijgen die je dagelijks kunt herhalen, zoals:
“Ik bepaal de loop van de rest van mijn leven.”
“Ik mag zijn wie ik wil zijn.”
“Mijn verleden zegt niets over mijn toekomst.”
“De toekomst is goed.”
Dit zijn slechts voorbeelden. Afhankelijk van jouw overtuigingen en problemen als slachtoffer kun je andere suggesties meekrijgen van je hypnotherapeut.
Wil je meer weten over hoe hypnose werkt en hoe het jou en andere mensen kan helpen? Kom dan eens naar de gratis online masterclass over hypnose.
Of schrijf je direct in voor een van onze opleidingen. Ideaal wanneer je met mensen werkt, ongeacht of het nu als coach is of op een andere manier.
Bronnen:
[1] https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/slachtoffer
[2] https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0305829814550258
[3] https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.1019.2598&rep=rep1&type=pdf
[4] https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0022167885254012
