Zelfreflectie is een van de belangrijkste onderdelen van zelfontwikkeling en persoonlijke groei. Als je een probleem hebt kan zelfreflectie je laten zien waar dit probleem vandaan komt en dat kan je helpen te bepalen hoe je het probleem in de toekomst aanpakt waardoor het geen probleem meer is.
Wat is zelfreflectie?
De betekenis van zelfreflectie is dat jijzelf even een object wordt voor jezelf om op te reflecteren. Dit is typisch menselijks en mentaal kan dit best een uitdaging zijn. Je neemt dan mentaal even afstand van jezelf en de situatie waarin je je bevindt om te kijken naar wat je nu doet en wat handig is om te gaan doen.
Heel kort door de bocht kan “avondeten” leiden tot een moment van zelfreflectie. Je beseft je bijvoorbeeld dat je honger hebt, of dat het bijna tijd is voor het avondeten en dan kan je daarover allerlei gedachten krijgen die ervoor zorgen dat jij de actie onderneemt die nodig is om uiteindelijk lekker een diner te eten. Het benoemen van “avondeten” is dan een moment van zelfreflectie[1].
Triggers voor zelfreflectie
Zoals je ziet kan er een bepaalde trigger zijn voor zelfreflectie. Meestal word je getriggerd als je merkt dat iets je pad naar een bepaald doel blokkeert of als je een keuze moet maken. Dit kan over iets kleins zijn zoals “Wat neem ik voor avondeten?” of het kan gaan over iets groters zoals “Moet ik bij mijn partner blijven?”.
Soms duurt de zelfreflectie maar een moment, maar soms kan dit proces ook jaren duren. In dat laatste geval kan je bijvoorbeeld met een bepaalde regelmaat denken aan de oplossing voor een bepaald probleem en jou rol hierin.
Soms kunnen juist andere mensen zorgen voor een moment van zelfreflectie. Je krijgt bijvoorbeeld feedback over hoe je het doet en dat kan bij jezelf reflectie triggeren om na te gaan of je die feedback begrijpt of niet. Je kunt je dan inleven in hoe die andere persoon jou ziet en op die manier reflecteren op jezelf.
Dan is er ook nog een theorie die heel erg lijkt op dat je zelfreflectie begint als je feedback krijgt van iemand anders. Je kunt namelijk ook op jezelf gaan reflecteren als je bijvoorbeeld geen erkenning krijgt van iemand anders. Je hebt dan een soort sociale strijd en om die te winnen ga je reflecteren op jezelf om erachter te komen wat je fout doet en wat je wel zou moeten doen om die erkenning alsnog te krijgen.
Je kunt ook zonder die feedback op jezelf reflecteren door als het ware een soort intern gesprek met jezelf te voeren. In dat geval kan je je bijvoorbeeld inleven in hoe andere mensen zouden kunnen reageren op jezelf om op die manier over jezelf te reflecteren.
Ook het gebruik van symbolen kunnen zelfreflectie triggeren. Als je bijvoorbeeld in gesprek bent met iemand en je beschrijft iemand anders in symbolische termen kan dit ervoor zorgen dat je ook naar jezelf gaat kijken in die termen om te achterhalen of je wel of niet lijkt op die ander.
In de omschrijving van de onderzoekers wordt iemand aangehaald die het bijvoorbeeld over toeristen heeft als mensen die foto’s maken, souvenirs kopen en die alleen maar even langs de bestemming komen. Dat waren dan symbolen voor toeristen en hierdoor kon de vrouw die het erover had nagaan of ze nu zelf ook maar gewoon een toerist was of niet[2].
Waarom zelfreflectie belangrijk is
Zelfreflectie is belangrijk voor het krijgen van inzichten in jezelf en dat helpt je weer om jezelf te ontwikkelen. Als je jouw sterke en zwakke kanten kunt identificeren kan dit je een ingang geven over waarmee je aan de slag wilt gaan voor je zelfontwikkeling[3].
Het reflecteren op jezelf is dus belangrijk voor het leven dat je creëert, zowel zakelijk als privé, en is belangrijk als je jouw eigen gedrag wilt verbeteren. Het is namelijk een manier om je bewuster te worden van jezelf en dat is de eerste stap naar verandering. Goed zijn in zelfreflectie helpt je om angsten, depressie en stress te verminderen en beter te zijn in het reguleren van jezelf en het bereiken van doelen[4].
Daarnaast kan zelfreflectie over hoe en wat je leert, zoals wanneer je studeert, je helpen om betere cijfers te halen. Dit heeft wel maar een klein effect[5].
Gebrek aan zelfreflectie
Als je het lastig vindt om zelfreflectie toe te passen kan dit je persoonlijke groei behoorlijk in de weg zitten. De kans is dan namelijk aanwezig dat je geen verantwoordelijkheid neemt over je eigen gedrag en andere mensen of een hogere macht de schuld geeft van het niet bereiken van doelen en dergelijke.
Als zelfreflectie zorgt voor minder depressie, angsten en stress, zorgt een gebrek aan zelfreflectie voor meer stress, angsten en depressieve klachten.
Daarbij kunnen dus ook je cijfers lager zijn als je studeert, maar het lastig vindt om te reflecteren op jouw manier van studeren.
Zelfreflectie oefeningen
Er zijn meerdere manieren die je kunnen helpen om zelfreflectie te verbeteren. Hierbij krijg je een aantal manieren en oefeningen voor meer zelfreflectie.
Dagboek bijhouden
Het bijhouden van een dagboek is een manier om dagelijks te reflecteren op je leven en jezelf. Onderzoek laat zien dat mensen die een dagboek bijhouden beter zijn in zelfreflectie dan mensen die geen dagboek bijhouden. (bron 4)
Dankbaarheid
Een oefening die ook heel populair is bij het HIN is een oefening in dankbaarheid. Bij deze oefening kan je bijvoorbeeld reflecteren op wat je hebt geleerd van bijvoorbeeld je ouders of een minder fijn moment/periode in je leven waar je dankbaar voor kunt zijn.
Je kunt je bijvoorbeeld bedenken waar je goed in bent geworden in je leven door hoe je jeugd is verlopen.
Je kunt je bijvoorbeeld bedenken welke wijze les je hebt gehaald uit een periode in je leven waarin het minder goed met je ging.
Wat heb ik geleerd
Dan komen we gelijk bij een andere zelfreflectie oefening. Als er iets is misgegaan kan je je bijvoorbeeld afvragen wat je daarvan hebt geleerd. Wat heb je gedaan wat tot dat falen heeft geleid? Wat kan je in de toekomst anders doen zodat het niet nog een keer gebeurt?
Zelfreflectie schrijven
Bij het schrijven van een zelfreflectie is het belangrijk om een aantal punten te benoemen, namelijk:
- Wat was mijn doel?
- Wat heb ik gedaan?
- Hoe heb ik dat gedaan?
- Wat was het effect (doel wel of niet gehaald)?
- Wat kan ik in het vervolg beter doen?
- Hoe kan ik dat in het vervolg beter doen?
Hypnose
Hypnose is een techniek die je kan helpen met zelfreflectie[6]. Een hypnotherapeut kan je bijvoorbeeld helpen om bepaalde inzichten in jezelf te krijgen door het gesprek met je aan te gaan en een aantal vragen te stellen over je probleem en je leven tot dat probleem duidelijk werd.
Dit kan al gedaan worden in een voorgesprek voordat je in hypnose gaat, maar ook als je in hypnose bent gebracht kan je een dergelijk gesprek voeren.
Vervolgens kan je suggesties krijgen over hoe je ook over het probleem kunt denken, waardoor het geen probleem meer is.
Hypnose kan je helpen met het transformeren van hoe je denkt over bepaalde onderwerpen. Hoe je over bepaalde herinneringen denkt en het helpt je te bepalen wat voor verwachtingen je voor de toekomst kunt hebben[7].
Regressie
Regressie is een hypnose techniek waarbij je kunt reflecteren op gebeurtenissen in je leven. Met een regressie ben je niet altijd bezig met zelfreflectie zoals hierboven, maar reflecteer je bijvoorbeeld op een gebeurtenis en kan je afhankelijk van je reflectie vervolgens ook nog andere oefeningen doen om die gebeurtenis een goede plaats in je leven te geven.
Een van de stappen die gezet kunnen worden bij regressie is dat je je inleeft in andere mensen die bij die gebeurtenis aanwezig waren. Door je in te leven kan je bijvoorbeeld bepalen of ze überhaupt een mening over je hadden, of dat ze bepaalde dingen deden zonder dat jij eigenlijk iets te maken had met de reden waarom ze deden wat ze deden.
Meestal ga je met regressie terug naar gebeurtenissen in je leven die in je jeugd zijn gebeurd en die voor belemmerende overtuigingen hebben gezorgd. Alleen toen wist je niet wat je nu allemaal weet en door er nog eens naar te kijken, maar dan met je volwassen kennis, kan je veel inzichten krijgen over jezelf en je kijk op bepaalde problemen heel snel veranderen waardoor het geen probleem meer is. Je weet dan hoe je er in het vervolg mee om kunt gaan.
Zelfhypnose
Zelfhypnose kan je combineren met mindfulness voor een vorm van zelfreflectie[8]. Je kunt het zien als een soort meditatie waarin je gedachten laat opkomen, benoemt en weer laat gaan. Dit kan je inzicht geven in gedachten en emoties die je krijgt.
Het leuke aan zelfhypnose is dat je vervolgens ook affirmaties in gedachten kunt veranderen die ervoor zorgen dat je mindset verandert zodat je beter met bepaalde problemen om kunt gaan.
Wil je meer weten over hypnose en hoe dit je kan helpen met je persoonlijke groei? Kom dan eens naar een gratis online masterclass over hypnose.
Of schrijf je in voor een seminar of een van onze opleidingen. Dat is ook leuk als je andere mensen wilt helpen om van hun problemen af te komen.
[6] https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/52020041/What_is_Hypnosis___-with-cover-page-v2.pdf?Expires=1658576122&Signature=UF9NE0i3diilUZ5yhBTAcs5IXmnigVwKMCnOxU6jZV8~Zwr714RnCStL6S~SHfNcVP9E7mSnwUzz4BiCwnIETZzlqVcvy7UmI3VGX6XIHeplr4GE3KYvwEr0qky8WPAJBD0uoxlzH7B0eAr4MhM4HuwLyfrdSKg2xeOT75WWfhCifc2VBsJMmS61TJwMZ1eT3AgHnX26UDeMT6F3hOgcI67fj7IOOUBmmzOSaCdlVi65~W2IRb4s-Er7D3vi3ckv5mEuDarEpjwKikJZsyt1kUt6ksg50bV~V-BrF0TFtmeNgrZj9UtrE1kEKt3r~vRC7CFPNG9tjurS5OgQMm5Shw__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA